معرفی شهر کرمانشاه؛ پایتخت تمدن باستانی ایران!

در دل زاگرس، شهری به قدمت تاریخ نهفته است که ناگفته‌های بسیاری دارد. شهر کرمانشاه، با میراثی کهن و جاذبه‌های تاریخی فراوان، منتظر است تا داستان‌هایش به شما بگوید. آیا آماده‌اید تا به جستجوی رازهای پنهان در این شهر کهن و زیبا بپردازید و جاهای دیدنی شهر کرمانشاه را کشف کنید؟

جغرافیای شهر کرمانشاه

شهر کرمانشاه با ارتفاعی در حدود 1200 متر بالاتر از سطح دریا، آب و هوایی معتدل و کوهستانی دارد. میانگین دمای سالانه این شهر 14.5 درجه سانتی‌گراد و میانگین بارش سالانه آن 475 میلی‌متر می‌باشد.

برای سفر به کرمانشاه راه ‌های مختلفی وجود دارد:

• راه زمینی

فاصله تهران تا شهر کرمانشاه 500 کیلومتر است و با خودرو 6 ساعت طول می‌کشد. این مسیر از ساوه، همدان، اسدآباد و کنگاور می‌گذرد و سپس به کرمانشاه می‌رسد. در طول این مسیر می‌توان از شهر تاریخی همدان نیز بازدید کرد. معبد زیبای آناهیتا در شهر کنگاور نیز در همین مسیر تهران به کرمانشاه قرار دارد.

مسیر دوم برای سفر از تهران به کرمانشاه از شهرهای قم، اراک، ملایر و نهاوند می‌گذرد و سپس به این شهر می‌رسد. این مسیر از چشم‌اندازهای زیبایی می‌گذرد اما کمی طولانی تر از مسیر اول است، 575 کیلومتر و حدود 7 ساعت طول می کشد.

برای سفر زمینی به کرمانشاه می‌توان هم با خودروی شخصی و هم با اتوبوس‌های مسافربری عمومی سفر کرد. از تهران، برای سفر با اتوبوس به این شهر، پایانه های جنوب، بیهقی و غرب به صورت روزانه اتوبوس های مسافربری دارند.

• سفر هوایی

فرودگاه شهرهای تهران، مشهد، کیش، قشم، شیراز، عسلویه و بندرعباس به صورت هفتگی به سمت شهر کرمانشاه پرواز دارند. مدت زمان سفر با هواپیما از تهران به کرمانشاه در حدود یک ساعت است و پروازها از فرودگاه مهرآباد انجام می‌شود.

• سفر ریلی

ایستگاه راه آهن کرمانشاه به سمت تهران و مشهد قطار مسافربری دارد. مدت زمان سفر با قطار از تهران به کرمانشاه حدود 11 ساعت است. سفر با قطار از مشهد به این شهر 21 ساعت می‌باشد.

جمعیت و اقتصاد کرمانشاه

بر اساس آمار سرشماری سال 2016 در ایران؛ جمعیت شهر کرمانشاه 950000 می‌باشد. زبان کردی زبان رایج در کرمانشاه است.

میانگین بارش سالانه و رطوبت نسبی این منطقه به حدی است که دامنه‌های کوه و دشت‌ها بیشتر از چراگاه‌ها و درخت‌ها پوشیده شده است و در بعضی مناطق دیم‌کاری انجام می‌شود.

قرار گرفتن این شهر در دامنه رشته کوه‌های زاگرس و فراهم بودن پناهگاه‌های طبیعی و غارها در آن از دلایلی بوده‌اند که موجب شدند تا انسان‌ها در عصر حجر این مکان را به عنوان اقامتگاه انتخاب کنند. حفاری‌های باستان ‌شناختی ثابت می‌کند که انسان‌های ماقبل تاریخ در این منطقه زندگی می‌کردند. اشیای یافت شده در این منطقه به حداقل 200000 سال پیش برمی‌گردند. آثار به جا مانده از آن دوران بخشی از جاذبه های گردشگری شهر کرمانشاه را تشکیل می‌دهند.

بخش عمده‌ای از رونق شهر کرمانشاه به کشاورزی وابسته است. اما عوامل دیگری مانند فرآوری غذا، مصالح ساختمانی صنایع دستی مانند گلیم‌بافی یا فرش‌بافی، گیوه دوزی، دوخت چرم و … نیز در این شهر وجود دارد.

کرمانشاه مرکزی برای موسیقی سنتی ایرانی و کردی نیز می‌باشد. این شهر زادگاه چهره‌های برجسته ادبیات، هنر، تاریخ، علوم و سیاست است.

تاسیسات صنعتی عمده در این شهر شامل کارخانه‌های تصفیه شکر، تصفیه روغن، مجموعه‌های پتروشیمی، کارخانه سیمان می‌باشد و یک کارخانه اسید سیتریک نیز در این شهر قرار دارد که تنها کارخانه فعال در این حوزه در خاورمیانه می‌باشد.

این شهر به دلیل آن که با یک داستان افسانه‌ای و عاشقانه ایرانی مرتبط است، به خوبی شهرت دارد. این داستان، عاشقانه‌ای غم انگیز میان خسروی دوم (آخرین پادشاه ساسانی) و شیرین (شاهزاده ای ارمنی) می‌باشد. فرهاد سنگ‌تراش نیز عاشق شیرین بود و با خسرو در این عشق رقابت داشت.

جاهای دیدنی شهر کرمانشاه قطعاً ارزش بازدید را دارند. میراث تاریخی و جاذبه‌های طبیعی خیره‌کننده این شهر همه را به بازدید از این منطقه فرا می‌خواند.

تاریخ کرمانشاه

کرمانشاه همیشه و در طول تاریخ پیش از اسلام راه ارتباطی میان فلات ایران و بین‌النهرین بوده است. در هزاره چهارم پیش از میلاد، منطقه‌ای که اکنون به نام استان کرمانشاه شناخته می‌شود یکی از مهم‌ترین مراکز تجارت و بازرگانی با بین‌النهرین بود.همچنین درگیری‌ها و جنگ‌های زیادی میان این دو مردمان وجود داشت. به همین دلیل، این منطقه قرن‌ها مرکز تمدن‌ها و حکومت‌های ایران و بین‌النهرین بوده است.

در زمان حکومت آل بویه، بعضی از سلسله‌های کوچک کرد در حوالی کرمانشاه ظهور کردند. این شهر در دوران حکومت سلجوقیان اهمیت نظامی و اقتصادی داشت. دلیل آن موقعیت این شهر در تقاطع بزرگراهی بود که این شهر را به مناطق تجاری بزرگ در داخل و خارج از فلات ایران وصل می‌کرد. علاوه بر آن، کرمانشاه یکی از شهرهای اصلی و یکی از مراکز حکومتی ایران در دوران ساسانیان بود. این شهر باشکوه تفریحگاه تابستانی پادشاهان ساسانی نیز بود.

در دوران پس از اسلام، اتفاق‌های مهم بسیار زیادی در شهر کرمانشاه اتفاق افتاد. در سال 640 بعد از میلاد و بعد از حمله اعراب به ایران، کرمانشاه توسط اعراب به طور کامل اشغال و نابود شد. جمعیت این شهر کاهش یافت و ساکنین آن به شهرهای دیگر مهاجرت کردند. نزدیک به یک دهه بعد، مردم دوباره شهر را در کناره‌های رود قره‌سو ساختند.

در زمان حکومت خلفای عباسی، کرمانشاه به دلیل موقعیت استراتژیک خود شهری مهم بود. در سال 1220 بعد از میلاد و بعد از حمله مغول‌ها به ایران، شهر کرمانشاه دوباره به شدت آسیب دید.

در ابتدای حکومت صفوی، به دلیل درگیری‌ها میان ایران و عثمانیان، حاکمیت در کرمانشاه وضعیتی پیچیده داشت. در آن زمان، عثمانی‌ها توانستند بر ایرانیان غلبه کنند و حاکمیت این شهر را به دست گرفتند. اما بعدها ایرانیان آن‌ها را شکست دادند و حکومت این شهر را به ایران برگرداندند. اما از زمان حکومت شاه صفی، ششمین پادشاه سلسله صفوی، تا پایان حکومت صفویه، شهر دوران آرامش و رونق را تجربه کرد.

اهمیت نظامی شهر کرمانشاه

با توجه به این که کرمانشاه از توپخانه‌هایی بهره می‌برد که منسوب به به نادرشاه افشار بودند، توانست اهمیت نظامی چشمگیری پیدا کند. چنین شرایطی موجب شد که شهر به میدان جنگ میان نادرشاه و عثمانی‌ها تبدیل شود.

این شهر به دلیل داشتن این توپخانه‌ها، بعد از مرگ نادرشاه نیز کانون توجه بود. درگیری‌های زیادی برای تصرف شهر میان کسانی درگرفت که به دنبال قدرت بودند و این کریم خان زند، بنیانگذار سلسله زندیه، بود که پیروز شد.

در سال 1753 میلادی، کریم خان به کرمانشاه حمله کرد و شهر را نابود و به مدت 10 سال به طور کامل تخلیه کرد، هیچ چیزی از کرمانشاه به جای نمانده بود. سپس، در سال 1762 میلادی، شهر در جنوب غربی محلی که پیشتر در آن قرار داشت دوباره احیا شد و الله قلی خان (از ایل زنگنه، یکی از اقوام محلی کُرد) در آن جا به عنوان حاکم حکومت کرد.

کرمانشاه به لطف حضور الله قلی خان به عنوان حاکمی قدرتمند برای مدت کوتاهی آرامش را تجربه کرد. اما پس از مرگ کریم خان، وی ادعای تاج و تخت کرد و این موضوع شهر را دوباره به سمت نزاع‌های شهری برد. در طول حکومت زندیه، ایل زنگنه اکثر سال ها حاکمیت کرمانشاه را در دست داشت.

آغاز دوران موفقیت کرمانشاه

در قرن نوزدهم میلادی، این شهر پیشرفت تجاری و اهمیت استراتژیک را تجربه کرد و رونق یافت. این شهر همچنین اهمیت سیاسی و اجتماعی برای حکومت پیدا کرد.

روی کار آمدن محمد علی میرزا، ششمین پادشاه مشهور سلسله قاجار، به عنوان حاکم کرمانشاه یکی از بهترین اتفاق‌هایی بود که برای این شهر افتاد. وی برنامه‌ریزی شهری را آغاز کرد و به این ترتیب شهر را گسترش زیادی داد. برای مثال، کاروانسراها و اقامتگاه‌هایی برای بازرگانان ساخت و قلعه‌های جدیدی ایجاد کرد.

دو دلیل عمده وجود داشت که کرمانشاه به منطقه‌ای حساس و بحرانی برای قاجار تبدیل شد. اولین دلیل، ارتباط آن با عثمانی‌ها در عراق بود و دومین دلیل، امنیت ایجاد کردن در این شهر برای زائرین بود تا بتوانند به عراق سفر کنند و حرم‌های شیعیان در آن‌ جا را زیارت کنند. پادشاهان قاجار در این منطقه امنیت نسبی برقرار کردند.

در دوران معاصر چه به این شهر گذشت؟

کرمانشاه در زمان انقلاب مشروطه در ایران نقش مهمی ایفا کرد. این جنبش از سال 1905 تا 1911 در ایران اتفاق افتاد تا حکومت مشروطه را برقرار کند و مردم این شهر در این جنبش شرکت داشتند.

در اواخر جنگ جهانی اول، این شهر توسط نیروهای عثمانی اشغال شد. همچنین در زمان جنگ جهانی دوم، نیروهای بریتانیای کبیر این شهر را تصرف کردند و تا پاین جنگ شهر در اشغال آن‌ها بود.

کرمانشاه در انقلاب اسلامی ایران در سال 1357 نیز نقش مهمی داشت. این شهر یکی از مراکز مقاومت در برابر رژیم پهلوی بود. این شهر در میان شهرهایی قرار داشت که در طول هشت سال جنگ میان ایران و عراق (1359 تا 1367) خسارت‌های بسیار زیادی متحمل شد.

کرمانشاه کجاست؟

شهرستان کرمانشاه مرکز استان کرمانشاه در غرب ایران است. به‌لحاظ موقعیت جغرافیایی نیز در بخش مرکزی این استان و در فاصله‌ی کمتر از ۲۰۰ کیلومتری از مرز غربی ایران واقع شده است. موقعیت مکانی دقیق کرمانشاه را در نقشه زیر مشاهده می‌کنید:

سخن پایانی

شهر کرمانشاه، با تاریخ غنی و فرهنگی که دوران‌های گوناگون تمدن را در خود جای داده، نمادی از پیوستگی تاریخ و زندگی مدرن است. این شهر به عنوان یک مقصد گردشگری، با داشتن جاذبه‌های طبیعی و تاریخی، فرصتی منحصر به فرد برای کاوش و تجربه‌های فراموش نشدنی را فراهم می‌آورد. بازدید از کرمانشاه، درک عمیق‌تری از تاریخ و فرهنگ ایران را به همراه خواهد داشت.