آیا به دنبال یک مقصد ماجراجویانه برای سفر هستید؟ شهر زاهدان، مرکز استان سیستان و بلوچستان و دریچه‌ای به مناظر بکر و فرهنگ غنی جنوب شرق ایران، می‌تواند انتخابی هیجان‌انگیز برای شما باشد. با آب و هوایی خشک و معتدل در پاییز و زمستان، زاهدان تجربه‌ای دلپذیر به گردشگران ارائه می‌دهد. در این مقاله به بررسی دقیق جغرافیا، اقتصاد و تاریخ زاهدان می‌پردازیم، تا شما را برای سفری به‌یادماندنی به جاهای دیدنی زاهدان آماده کنیم.
جغرافیای زاهدان
شهر زاهدان مرکز استان سیستان و بلوچستان است. این شهر در محدوده جنوب شرق کشور ایران و همجواری پاکستان، خراسان، کرمان قرار گرفته است.
آب و هوای زاهدان در بیشتر روزهای سال گرم و خشک می‌باشد. بهترین فصل برای سفر به زاهدان پاییز و زمستان است. در این شهر برف نمی‌بارد و میانگین دمای سالانه 27.5 درجه می باشد. میانگین بارش سالانه ۷۲ میلی‌متر و ارتفاع از سطح دریا ۱۳۸۵ متر است.
راه های سفر به زاهدان متفاوت و متنوع است:
- زمینی با خودروی شخصی
زاهدان در فاصله ۱۴۹۴ کیلومتری جنوب شرق تهران واقع شده است. سفر به این شهر با توجه به گذر از شهرهای اصفهان، یزد و کرمان و طبیعت جاده ای بکر و زیبا، بسیار هیجان‌انگیز خواهد بود.
فاصله زاهدان تا کرمان 524 کیلومتر است و مدت زمان سفر با خودروی شخصی بین این دو شهر 6-7 ساعت می باشد.
فاصله مشهد به زاهدان نیز 940 کیلومتر است. مدت زمان سفر با خودروی شخصی بین این دو شهر 10-11 ساعت می باشد.
- زمینی با اتوبوس
سفر جادهای به زاهدان با استفاده از اتوبوس نیز امکان‌پذیر است. اتوبوس های تهران به زاهدان همه روزه از مبدا پایانه جنوب شهر تهران حرکت می کنند. همچنین از شهرهای مشهد، کرمان، یزد، شیراز و اصفهان به سمت زاهدان اتوبوس وجود دارد.
- هوایی
شهر زاهدان دارای یک فرودگاه است و همه روزه به شهرهای تهران، مشهد، گرگان، چابهار و شیراز پرواز دارد. به دلیل فاصله زیاد این شهر از تهران، سفر هوایی گزینه مناسبی است. مدت سفر هوایی ۱ ساعت و ۳۰ دقیقه است.
- قطار
زاهدان ایستگاه قطار نیز دارد، سفر با قطار از تهران به زاهدان همه روزه ساعت ۱۲ ظهر انجام می شود. مدت زمان سفر ریلی از تهران به زاهدان حدودا بیست ساعت است.
جمعیت و اقتصاد شهر زاهدان
جمعیت این شهر بر اساس سرشماری سال 1395 در ایران ۵۸۷٬۷۳۰ نفر می باشد. ساکنان آن را سیستانی ها و نیز اقوام بلوچ و بیرجندی و یزدی و… تشکیل می‌دهند که از شهرهای دیگر به زاهدان آمده اند. در این شهر، مردم به زبان فارسی و گویش سیستانی و اقوام بلوچ به گویش بلوچی تکلم می‌کنند.
درآمد برخی از ساکنان آن از طریق کشاورزی تأمین می‌گردد. از جمله محصولات کشاورزی این شهر می‌توان جو، ذرت دانه‌ای، ذرت علوفه‌ای، سبزیجات، علوفه، گندم، گیاهان و نیز محصولات باغی و صیفی را بیان کرد. استان سیستان و بلوچستان و به ویژه شهر مزبور دارای موقعیت راهبردی بازرگانی و ترانزیتی می باشد و محل کاشت میوه‌های استوایی و گرمسیری می باشد.
تاریخ زاهدان
- پیش از جنگ جهانی اول
زاهدان تا پیش از وقوع جنگ جهانی اول، روستای کوچک و دورافتاده‌ای به نام «دزداب» بود. ساکنان آن آب آشامیدنی و کشاورزی مورد نیاز خود را از طریق چند رشته قنات در پیرامون روستا تأمین می‌نمودند.
همچنین در منطقه شمالی شهر کنونی زاهدان و بر فراز کوه‌های این منطقه، دژ کوچکی قرار داشته که مردمانی در پیرامون این دژ سکنی گزیده بودند. این افراد از طریق تجارت و کشاورزی به زندگی خود ادامه می‌دادند.
- پس از جنگ جهانی اول
به جهت نزدیکی دزداب به دو کشور افغانستان و پاکستان و موقعیت مناسب تجاری آن با کشور هند، دولت وقت ایران با فرستادن مأموران دولتی به این روستا و بررسی کم و کاستی‌های آن، زمینه تأسیس مراکز مختلف دولتی را در دزداب فراهم آورد. گروهی از افراد متخصص اهل بلژیک نیز برای تأسیس اداره گمرک وارد این روستا شدند.
شمار اداره‌ها و مراکز دولتی روز به روز بیش تر می‌شد. از همین رو برخی از بازرگانان و تاجران برای خرید و فروش و رفع نیازهای روزانه مردم به این روستا آمده و ساکن آن شدند. اغلب بازرگانان اهل کشور هند بودند.
مجلس شورای ملی در سال 1303 دستور تأسیس و آبادانی زاهدان را داد. در سال 1310 نام شهر به زاهدان تغییر کرد. راه‌اندازی راه‌آهن کویته به این شهر از نخستین نشانه‌های شهرنشینی در این شهر به شمار می‌رود. شهر زاهدان سال 1329 به خاطر حضور انگلیسی‌ها دارای آب لوله‌کشی شد.
زاهدان کجاست؟
زاهدان مرکز استان سیستان‌وبلوچستان است و در جنوب شرقی کشور، در فاصله‌ی حدود ۱۵۰۰ کیلومتری تهران واقع شده است. این شهر موقعیت جغرافیایی بسیار مهمی دارد و پاکستان و خراسان و کرمان را به هم متصل می‌کند. موقعیت مکانی زاهدان را در زیر مشاهده می‌کنید:
سخن پایانی
در پایان، زاهدان نه تنها به عنوان مرکز استان سیستان و بلوچستان بلکه به عنوان نقطه‌ای کلیدی در تاریخ و اقتصاد ایران مطرح است. با داشتن مناظر طبیعی بی‌نظیر و فرصت‌های فراوان برای تجربه‌های فرهنگی متفاوت، شهر زاهدان می‌تواند مقصدی ایده‌آل برای مسافرانی باشد که به دنبال کشف محیط‌های جدید و اصیل هستند. سفر به زاهدان، فرصتی است برای شناخت بیشتر از یکی از مناطق کمتر شناخته‌شده اما بسیار جذاب ایران.
