آیا می‌دانید رفسنجان تنها شهری نیست که در خاورمیانه به خاطر پسته‌اش معروف است، بلکه قطب اقتصادی با ارزشی چشمگیر نیز هست؟ در این مقاله با جنبه‌های مختلف جغرافیایی، تاریخی و اقتصادی شهر رفسنجان آشنا خواهید شد. با ما همراه باشید تا سفری دلنشین و جذاب درباره جاهای دیدنی رفسنجان و این شهر کهن و پربار را تجربه کنید.
جغرافیای رفسنجان
این شهر از شمال با زرند، از غرب با شهر بابک، از جنوب غربی با سیرجان، از جنوب با بردسیر و از شرق به کرمان محدود می‌شود.
آب و هوای رفسنجان نیمه کویری است. تابستان‌های نسبتاً گرم و زمستان‌های سردی دارد. ارتفاع شهر از سطح دریا ۱۵۲۸ متر است. میانگین دمای سالانه در این شهر +30 درجه سانتی گراد است. میانگین بارش سالانه در اینجا ۷۵٫۶ میلی‌متر است.
راه های سفر به رفسنجان متفاوت و متنوع است:
- زمینی با خودروی شخصی
شهر رفسنجان ۸۷۲ کیلومتر از تهران فاصله دارد. به سخنی دیگر، حدود ۹ ساعت طول می کشد تا با خودروی شخصی از تهران به این مقصد برسیم. مسیر تهران به رفسنجان از قم،کاشان، نائین و میبد، یزد می گذرد. از یزد تا رفسنجان حدود ۲ ساعت و ۴۵ دقیقه فاصله وجود دارد. مسافت رفسنجان تا کرمان 114 کیلومتر معادل یک ساعت و نیم است.
- زمینی با اتوبوس
ترمینال این شهر در بلوار ورودی رفسنجان-کرمان واقع است و با تعاونی‌های متعدد همه روزه به تمامی نقاط کشور از جمله شهر بابک، سیرجان، کرمان، بندرعباس، تهران، شیراز و غیره اتوبوس دارد.
- هوایی
رفسنجان فرودگاه دارد. در حال حاضر پروازهای مستقیم از رفسنجان به تهران و مشهد انجام می‌شود. مدت پرواز از تهران یک ساعت و نیم است.
- قطار
ایستگاه راه‌آهن رفسنجان در حدود چهل کیلومتری شهر واقع شده است که ایستگاه احمدآباد نام دارد. این ایستگاه همه روزه با قطار بندر عباس- تهران به مقصدهای تهران و بندرعباس یا ایستگاه‌های بین راهی توقف دارد. راه‌آهن رفسنجان از اهمیت زیادی به دلیل جا به جایی بار برای کارخانه مس و شرکت‌های پسته برخوردار است.
جمعیت و اقتصاد شهر رفسنجان
بر اساس سرشماری سال 1395 در ایران، جمعیت این شهر ۱۶۱٬۹۰۹ نفر می باشد. باغداری در این شهر از دیرباز اهمیت ویژه‌ای داشته است. 85 درصد اقتصاد رفسنجان وابسته به کشاورزی است.
در این شهر باغ‌های فراوان پسته، انار، انگور، سیب، گردو و زردآلو و فندق وجود دارد. قالی بافی از مهم ترین صنایع دستی منطقه به شمار می رود. صنایع مرتبط با مس در رفسنجان فعالیت عظیمی دارد. زیرا این شهر بخش زیادی از منابع مس ایران را به خود اختصاص داده است. این شهر در گذشته یکی از مراکز مهم تولید پنبه بوده است و به سبب مرغوبیت و تولید زیاد، این محصول به کشورهایی مانند هند و روسیه صادر می شده است.
در سال 2011 میلادی این شهر به عنوان منطقه ویژه اقتصادی تصویب شد.
تاریخ رفسنجان
بنا بر روایات منابع گوناگون، بنای اولیه رفسنجان به زمان شاپور ساسانی نسبت داده شده است. در کاروانسراهای این شهر آثاری دیده می شود که حکایت از رونق این شهر در دوران ساسانیان دارد.
در نوشته های پس از قرن یازدهم میلادی، از شهر رفسنجان بسیار نام برده شده است. در دوره صفویه، این شهر جزو بلوکات شاه طهماسب صفوی و یکی از قدرتمندترین شهرهای ایران، به شمار می آمده است.
در دوره های نادری و زندیه رفسنجان بسیار آباد و پرجمعیت بوده است. کشاورزی در این شهر از شرایط خوبی برخوردار بوده و محصولات آن به هند و چین صادر می شده است.
بعد از دوران هرج و مرج تیموریان و آغاز حکومت صفویان، با تاکید شاهان صفوی و به خصوص شاه عباس بر گسترش تجارت با اروپا، راههای زیادی در این منطقه ایجاد یا احیا شدند. همچنین، به دستور شاه عباس اول، کاروانسراهای متعددی در بین این راه ساخته شد. در این زمان بود که رفسنجان از لحاظ اقتصادی و اجتماعی رشد و ترقی یافت و کاروان های زیادی در آن زمان از این شهر می گذشتند.
در دوره قاجاریه، به دلیل واقع بودن رفسنجان بر سر راه ارتباطی یزد و کرمان، تجارت در این شهر رونق گرفت و راهها گسترش یافت. در دوره پهلوی، استخراج مس از رفسنجان صورت گرفت و فرصت های شغلی زیادی برای مردم این شهر فراهم شد.
رفسنجان کجاست؟
شهر رفسنجان مرکز شهرستان رفسنجان است که در جنوب شرق ایران و شمال غرب استان کرمان و در فاصله‌ی ۱۱۵ کیلومتری شهر کرمان قرار دارد. این شهر همجوار است با زرند، شهر بابک، سیرجان، بردسیر و کرمان. موقعیت مکانی رفسنجان را در زیر مشاهده می‌کنید:
سخن پایانی
رفسنجان، با تاریخی غنی و اقتصادی متکی بر کشاورزی و صنایع معدنی، نقشی کلیدی در اقتصاد ایران ایفا می‌کند. شهر رفسنجان که به خاطر باغ‌های پسته‌اش مشهور است، همچنین به عنوان یک مرکز مهم تاریخی و فرهنگی در منطقه شناخته شده است. با گذشت زمان، رفسنجان توانسته است ترکیبی از سنت و نوآوری را به نمایش بگذارد و به یکی از شهرهای پیشرو در ایران تبدیل شود.
