ارومیه به عنوان دارالنشاط، پاریس ایران، شهر آب، شهر ادیان، مذاهب و اقوام شناخته می شود. این شهر قدمتی 3000 ساله دارد. از جاهای دیدنی ارومیه می توان به دیدنی های تاریخی و طبیعی آن اشاره کرد:
- دریاچه ارومیه، دریاچه سد شهرچای ،دریاچه مارمیشو، آبشار شملکان، آبشار سلوک، …
- مسجد جامع ارومیه، خانه جنرال و انصاری، شهرداری ارومیه، بازار، …
جاهای دیدنی ارومیه؛ جاذبه های تاریخی
در اینجا به معرفی جاذبه های گردشگری ارومیه با اهمیت تاریخی می پردازیم:
مسجد جامع ارومیه
این اثر باشکوه متعلق به دوره ایلخانان و قرن 13 میلادی است. این مسجد در بازار شهر قرار دارد و موقعیت آن به نحوی است از سه سمت به معابر اصلی راه دارد.
خانه های جنرال
خانه های جنرال ارومیه که در زمان حکومت قاجاریان و حدود ۲۰۰ سال قبل بنا نهاده شده اند، به یکی از فرماندهان نظامی در دوره قاجار تعلق داشته اند. در میان این بناهای تاریخی، یک مسجد و یک حسینیه نیز وجود دارند. مسجد آن را نیز به نام مسجد جنرال می شناسند. این خانه ها در خیابان عسگرخان قرار دارند.
خانه انصاری
این بنا یکی از خانه های اواخر دوران قاجاریان است که بین سال های 1912 و 1922 میلادی ساخته شده است. خانه انصاری ها در میدان امام حسین (معروف به میدان گول اوسته) قرار دارد. این بنا نمادی از خانه سازی در اقلیم سرد و کوهستانی ایران و از جاهای دیدنی ارومیه است.
شهرداری ارومیه
ساختمان شهرداری در سال 1929 میلادی به دستور پهلوی اول ساخته شد. در سال 1942 این منطقه توسط روس ها بمباران شد و در پی آن بخشی از نمای جنوبی از بین رفت. طراحی آن را آلمانی ها انجام دادند و شهرداری را به شکل عقابی با بال های گشوده ساختند تا نماد کشورشان باشد.
بازار ارومیه
بازار این شهر نیز مانند دیگر شهرهای ایران قلب تجاری آن است که بخش هایی از آن به دوره زندیان و قاجاریان باز می گردند. حمام ها و کاروان سراهایی زیادی در آن قرار دارند. از مهم ترین راسته هایی که در بازار به خرید و فروش مشغولند می توان به مسگران، چاقو سازان، زرگران، فرش فروشان، بذر فروشان، بلور فروشان، کفاشان و عطاران اشاره کرد. این بازار از جاهای دیدنی ارومیه محسوب می‌شود که بتزدید از آن را به همگان توصیه می‌کنیم.
کلیسای زور زور
اسقف کلیسادی تادئوس (زکریا) این کلیسا را در سال های بین 1315 تا 1324 میلادی ساخته است. کلیسای زورزور یکی از مجموعه آثار رهبانی ارامنه در ایران است که به ثبت یونسکو نیز رسیده اند. این بنا در شهر ماکو قرار دارد که در 280 کیلومتری شمال ارومیه واقع شده است.
کلیسای حضرت مریم (کلیسای ننه مریم)
به اعتقاد برخی از پژوهشگران آشوری و ارمنی، این بنا در ابتدا یک آتشکده بوده که در دوره ساسانیان به کلیسا تبدیل شده است. داخل آن فاقد تزئینات و بسیار ساده می باشد.
جاذبه های طبیعی این شهر
در اینجا به ذکر جاذبه های گردشگری ارومیه در طبیعت اطراف آن می پردازیم:
دریاچه ارومیه
بزرگترین و شورترین دریاچه ایران در نزدیکی این شهر قرار دارد. به طور کلی، این دریاچه دومین دریاچه آب شور دنیا نیز به شمار می رود. از این نظر، با دریاچه بزرگ نمک Great Salt Lake آمریکا شباهت هایی نیز دارد. این دریاچه در ۱۷ کیلومتری شرق ارومیه قرار دارد.
پارک جنگلی شیخ تپه
این پارک جنگلی، با وسعت ۴۴ هکتار در جنوب شرقی ارومیه بر ارتفاعات مشرف به شهر و در مجاورت تپه باستانی شیخ تپه واقع شده است. این تپه جزو تپه های باستانی متعلق به دوره مادها پیش از رواج دین زرتشت است که امروزه به دلیل ساخت و سازهای شهری اثری از آن باقی نمانده است.
دریاچه سد شهرچای (دریاچه ییلاق سیلوانا)
رود شهرچای از کوه کان کبوتر به ارتفاع ۳۲۷۱ متر از کوه های کردستان سرچشمه می گیرد. رشته ای از کوه های مرزی ترکیه نیز در مجاورت آن قرار دارد. این رود پس از کندن دره ای برای خود در بلندی های یادشده وارد برده سور شده و از آن می گذرد. همچنین پس از دریافت رگه هایی چند در طول مسیر خود و آبیاری زمین های مسیر خود به روستای بند نزدیکی شهر می رسد که خود از جاهای دیدنی ارومیه به حساب می‌آید.
دریاچه مارمیشو
این دریاچه در حدود ۴۵ کیلومتری غرب شهر قرار دارد و فاصله آن با دریاچه ارومیه زیاد است. طبیعت آن بسیار بکر است و در میان کوهستان های مجاور مرز ایران و ترکیه قرار گرفته است. سرچشمه اولیه دریاچه مارمیشو از خاک ترکیه است که پس از دریافت سایر آب های موجود در حوضه خود “رودخانه ی نازلوچای” را تشکیل می دهد.
آبشار شملکان
این آبشار در جوار روستای شملکان در ۴ کیلومتری جنوب ارومیه واقع شده است. نحوه دسترسی به این روستا عمدتاً از طریق روستای بند است. در این مسیر، قلعه ای تخریب شده وجود دارد که فقط چند ستون از آن باقیمانده است.
دره شهدا
در این ناحیه، رودهای پرآب جاری است. پوشش گیاهی مناسبی در اطراف رود شکل گرفته است و حیوانات متعددی در آن زندگی می کنند. این دره با مساحتی حدود ۳۵ هزار هکتار در محور جاده ارومیه- اشنویه در ۳۵ کیلومتری جنوب غربی ارومیه در استان آذربایجان غربی قرار دارد. در این دره، شکار ممنوع است و از سال ۱۳۷۶ قوچ و میش های در حال انقراض در آن نگهداری می شوند.
آبشار سلوک
این آبشار در روستای سلوک در فاصله ی ۳۲ کیلومتری در غرب شهر ارومیه در تپه های سرسبز نوار مرزی ایران و ترکیه، در دامنه های کوه برده رش قرار گرفته است. دره چشم اندازی فوق العاده دارد و به آبشار منتهی می شود. ارتفاع آبشار حدود ۷۶ متر است و آب آن از برف های کوه سلوک رشته کوه زاگرس تامین می شود.
جغرافیای شهر ارومیه
این شهر یکی از کلان‌شهرهای ایران، مرکز استان آذربایجان غربی و شهرستان ارومیه است که در شمال غربی ایران و در منطقه آذربایجان واقع شده‌است. این شهر با ۱۳۳۲ متر ارتفاع از سطح دریا در غرب دریاچه ارومیه، در دامنه کوه سیر و در میان دشت ارومیه قرار گرفته‌است.
آب و هوای این شهر با متوسط درجه حرارت سالانه ۸/۹ درجه سانتی‌گراد در تابستان تقریباً گرم و در زمستان بسیار سرد می‌باشد. دوره بارندگی از اواخر مهر و ابتدای آبان شروع شده و تا خرداد ادامه دارد.
در مجموع ۱۲۰ روز از سال در ارومیه یخبندان است و میانگین بارش سالانه در آن ۳۶۰ میلی‌متر می باشد.
روشهای دسترسی به این شهر:
- زمینی
با خودروی شخصی از تهران: این نوع سفر از اتوبان تهران – کرج آغاز می شود و به قزوین می‌رسد. سپس از شهرهای ابهر، زنجان و تبریز می‌گذرد و وارد ارومیه می‌شود. فاصله از تهران: ۷۶۵ کیلومتر و مدت سفر زمینی ۸ ساعت و نیم است.
با اتوبوس از تهران: اتوبوس‌های تهران به ارومیه از ترمینال بیهقی یا آرژانتین، یا ترمینال غرب حرکت می‌کنند.
- هوایی
مدت سفر هوایی ۱ ساعت است و از فرودگاه به مرکز شهر و برعکس، اتوبوس‌های درون شهری و تاکسی برقرار است.
- ریلی
راه‌آهن ارومیه هنوز افتتاح نشده است، اما می‌توانید به یکی از سه ایستگاه تبریز، مراغه یا زارعی سفر کنید و از آنجا به ارومیه بروید. از تبریز تا ارومیه حدود یک ساعت و نیم راه است. مدت سفر با قطار از تهران تا تبریز حدود ۱۰ ساعت است.
جمعیت و اقتصاد ارومیه
این شهر طبق سرشماری سال 2016 میلادی در ایران با ۷۳۶٬۲۲۴ نفر جمعیت دارد و دهمین شهر پرجمعیت ایران و دومین شهر پرجمعیت منطقه ی شمال‌غرب ایران به‌شمار می‌آید.
ارومیه با قرارگیری بر سر راه‌های تجارتی، به عنوان گمرکی برای صادرات و واردات کالا از ایران به دیگر نقاط و بالعکس بوده است. همچنین، این شهر همواره محلی برای خرید و فروش محصولات کشاورزی و عشایری مردم اطراف این شهر بوده است.
نوع محصولات کشاورزی در استان آذربایجان غربی مخصوصا شهر ارومیه باعث شده که این استان از اهمیت ویژه‌ای برخوردار باشد. باغ‌های گسترده انگور و سیب این استان از شهرت خاصی نسبت به شهرستان‌های دیگر برخوردار است و نظر هر بیننده‌ای را در فصل تابستان به خود جلب می‌کند. تنوع انگور و سیب‌ها در این شهر در نوع خود کم‌نظیر است.
مزرعه ها و باغ های این شهر جاذبه های گردشگری ارومیه را در زمینه گردشگری روستایی و مزرعه گردی تشکیل می دهند.
تاریخ ارومیه
این شهر قدمت ۳۰۰۰ ساله دارد و یکی از ۱۹ شهر تاریخی ایران است که آثاری ثبت شده در سازمان یونسکو دارد.
این شهر در سده‌های گذشته رخدادها و حوادث متعددی از قبیل اشغال توسط عثمانی‌ها و روس‌ها را تجربه کرده است. همچنین به سبب موقعیت مناسب که در میان شاه‌راه ارتباطی قفقاز، میان‌رودان و آسیای صغیر داشته در گذشته از مراکز تجاری منطقه به شمار می‌رفته است.
عقیده بر این است که شهر ارومیه در هزاره دوم قبل از میلاد مسیح تأسیس شده‌است. قدمت این شهر با قدمت شهرهای تاریخی و باستانی سارد و نینوا برابری می‌کند.
از تپه های متعدد در نزدیکی شهر تا به حال اشیای بسیار قدیمی به دست آمده‌است. ارومیه اواخر هزاره دوم قبل از میلاد و اوایل هزاره اول قبل از میلاد در اورارتوی باستانی قرار داشته است.
این شهر پس از اسلام یکی از سکونتگاه های پرآب و غنی از نظر میوه و حاصلخیزی بوده است. در دوره سیطره دیلمیان بر آذربایجان، بارها نزاع و جنگ در این شهر رخ داد که از رونق آن کاست.
در سده ۱۸ میلادی، سرنوشت ارومیه به سرنوشت افشارهای مستقر در دشت ارومیه گره خورد و عثمانی‌ها طی نبردی وارد این شهر شدند. اما به مرور این شهر توسط نیروهای ایرانی آزاد شد.
در طی جنگ جهانی اول ارومیه چندین نوبت دست به دست گشت. در جریان جنگ‌های بین آشوری‌ها و ترک‌ها همه جمعیت آشوریان در جلگه ارومیه جمع شدند.
اوضاع این شهر در دوره پهلوی رفته رفته بهبود یافت. رقابت سیاسی روس‌ها و انگلیسی‌ها مانع از ایجاد خط‌آهن در شمال‌غربی ایران طی جنگ جهانی اول شد. در دوره پهلوی، نام شهر ارومیه به رضائیه تبدیل و پس از انقلاب اسلامی 1979 میلادی دوباره به نام سابق بازگشت.
آثار باقیمانده از این رویدادها در طول تاریخ است که امروز بخشی از جاهای دیدنی ارومیه را برای ما به جای گذاشته است.
