ابرکوه شهری بسیار زیبا است که روستاهای زیبا و آثار باستانی زیادی در خود جای داده است. این شهر، از توابع استان یزد می باشد و در دل کویر قرار گرفته است. شهر ابرکوه با داشتن مزرعه ها و کشاورزی خاص منطقه خود، علیرغم تصور بسیاری، جزو نقاط واجد شرایط برای انواع گردشگری محسوب می شود. علاوه بر آن، روستاهای این شهر نیز از قبیل روستای فراغه ابرکوه، درخور توجه هستند و آنها را می‌توان از جمله جاهای دیدنی ابرکوه نامید.
روستای فراغه ابرکوه، از جمله روستاهای بخش مرکزی این شهر است. فاصله روستا تا مرز استان فارس، ۱۵ کیلومتر می باشد. عمده ترین فعالیت مردم روستا، کشاورزی و باغداری است. از جمله مرغوبترین میوه های تولید شده در این روستا، می توان آلوچه و زردآلو را نام برد. در سال های اخیر، از 22 تا 24 خرداد را به برگزاری جشنواره زردآلو در فراغه اختصاص داده اند.
جمعیت، زبان و قومیت روستای فراغه ابرکوه
طبق سرشماری سال ۱۳۹۵ خورشیدی، جمعیت روستای فراغه به ۱۰۴۰ نفر می رسد. مردم روستا به زبان فارسی صحبت می کنند و دارای لهجه فراغه ای هستند. زبان فراغه ای به زبان لری نزدیک است. دلیل شباهت زبان این منطقه به لری این است که عده ای از قوم لر حدود ۱۰۰ تا ۲۰۰ سال پیش به این روستا مهاجرت کردند.
بیشتر افراد ساکن روستا، عشایری تبار و جزو طایفه بختیاری هستند. مردمان عشایر، افرادی خون گرم و مهمان نواز هستند.
مهم ترین عید در روستای فراغه ابرکوه چیست؟
لازم است بدانیم مه مهم ترین عید در روستای فراغه ابرکوه چیست و چه کارهایی که در آن زمان جایز نیستند.
غالبا مراسم روستا در یکی از دو مسجد آنجا اجرا می شوند. مهم ترین عید روستا، عید غدیر خم است. مردم روستا عید غدیر را به نام «عید مرتضی علی» می نامند و ارادت خاصی به حضرت علی (ع) دارند.
در روستای فراغه، روزمرگی و انجام کار در روز عید غدیر، جایز نیست. رسم است که در این عید، مردم فقط باید به جشن و سرور بپردازند. البته استثناهایی هم وجود دارد و کسانی که نوبت آبیاری دارند یا کار واجبی دارند، می توانند به کار خود بپردازند.
در صورتی که افراد روز عید را فراموش کنند و بی توجه به کار و فعالیت بپردازند، باید از حضرت علی معذرت بخواهند. در صورت یادآوری، باید ۷ مرتبه کلمه توبه به زبان آورده شود.
انجام امور منزل در این روز شگون ندارد. به اعتقاد مردم روستای فراغه ابرکوه اگر کسی به کارهای منزل بپردازد، دستش موجب عفونت می شود که به اصطلاح آن را عقربک می گویند.
آداب پسندیده در عید غدیر
تنها کاری که انجام آن در روستای فراغه ابرکوه در روز عید غدیر جایز است، آشپزی و پختن غذا است. همچنین پختن نان شیرین و کماج در روز غدیر رواج بسیار دارد. یک روز قبل از عید وسایل لازم برای پختن نان شیرین فراهم می شود.
نان شیرین را با آرد گندم، شکر یا شیره انگور، زیره و دارچین درست می کنند. خمیر نان با شیر بز یا گوسفند درست می شود. از همان خمیری که برای پختن نان شیرین عمل آورده شده است، برای پختن نان کماج نیز استفاده می شود. علاوه بر این نان ها، نانی به نام یوخه یا تیری نیز در روستا پخته می شود.
در روز غدیرخم مردم شیرگاو و گوسفندان خود را نذر می کنند. با این نذورات برکت گله گاو و گوسفندانشان بیشتر می شود. همچنین، در روز عید غدیر شیرهایی که از دام ها دوشیده می شود، نباید فروخته شوند.
علاوه بر آن، آب کشاورزی باید خیرات شود. مبلغی که باید برای آب کشاورزی پرداخته شود، جمع و به کدخدا تحویل داده می شود. کدخدا نیز این مبلغ را صرف امور خیریه می کند یا به فقرا می بخشد.
در این عید بزرگ که برای مردم روستای فراغه ابرکوه دارای جایگاهی ویژه است، مردم به کنار چشمه و رود روان می روند. اگر کسی بخواهد حیوانی قربانی کند، در کنار چشمه نذر خود را ادا می کند.
عروسی و نام گذاری نوزادان تازه متولد شده در عید غدیر خم
مردم روستای فراغه بهترین روز برای عروسی را روز عید می دانند. در این روز، مراسم حنابندان برای زوج های جوان اجرا می شود. خانواده داماد، با کیسه حنا، پارچه های اعلا، کله قند، مقداری شیرینی و نقل و نبات به خانه عروس می روند. بزرگ مجلس مقداری از حنا را در دست راست عروس و داماد قرار می دهد. سپس عروس حنا را بین مهمانان که افراد نزدیک عروس و داماد هستند، تقسیم می کند.
اعتقاد مردم روستای فراغه ابرکوه بر این است که مراسم حنابندان شادی و برکت می آورد و آنها را از غم دور می کند. مجلس حنابندان با صلوات پایان می یابد.
همچنین در این عید، نوزادان تازه متولد شده نام گذاری می شوند. کسانی که صاحب فرزند پسر شده اند، نام او را علی می گذارند یا نامی را از بین القاب حضرت علی (ع) انتخاب می کنند. کسانی که خداوند به آنها دختری هدیه می کند، به احترام فاطمه زهرا (س)، نام فاطمه را برای او انتخاب می کنند. استفاده از القاب حضرت فاطمه هم برای نام گذاری فرزندان دختر از جمله آداب پسندیده در بین مردم این روستاست.
خاطره به یاد ماندنی گردشگری در روستای فراغه ابرکوه
بدون شک مراسم قوم های مختلف ایران بسیار تماشایی هستند. اگر با تورهای داخلی یا به صورت شخصی به ابرکوه سفر کردید، سری به روستای فراغه آن بزنید. اخیرا با ایجاد کمربندی جدید در مسیر روستا، امکان تردد به فراغه کمتر شده است، اما یافتن راه ورود به آن چندان دشوار نیست.
“دستی بر ایران” شما را به بازدید از روستای فراغه در نزدیکی ابرکوه و تماشای مراسم جالب آنها دعوت می کند.
سلام فراغه مردمانی دست و دل باز دارد و هنگام برداشت زردآلو به اکثر خانواده های ابرکوه می‌رسد که بر اثر این خداوند برکت زیادی به این آبادی داده است
بله. کاملا درسته. من و هر کس دیگر که به اون منطقه رفته، همین باور رو داریم. در ضمن، زردآلوی خشک اونجا هم به اندازه زردآلوی تازه‌اش خوشمزه است.
آیا در فراغه مشکل کمبود آب کشاوری وجود ندارد؟
این مشکل در حال حاضر (تابستان 1402) در اکثر نقاط ایران وجود داره. در مورد این روستای به‌خصوص، اطلاعات به‌روز برای این مقطع خاص نداریم، ولی الگوی کشت و انتخاب نوع محصول که چه اندازه آب نیاز دارد، از نکات ضروری هستند.