هر ایرانی باید موزه ایران باستان را ببیند

موزه ملی ایران که در تهران واقع شده است، یکی از ارزشمندترین مجموعه هایی است که شامل اشیای باستانی و تاریخی ایران از هزاران سال پیش تا دوران معاصر می باشد. این موزه شامل دو ساختمان است: 1) دوره پیش از اسلام (موزه ایران باستان)، و دوره پس از اسلام (موزه دوران اسلامی).

اولین ساختمان “موزه ایران باستان” نام دارد، بزرگترین موزه باستان شناسی ایران که اشیای دوران پیش از اسلام را در خود جای داده است. ساختمان آن در سال 1937 میلادی به دستور رضا شاه ساخته شده است.

ساختمان دوم، “موزه دوران اسلامی” نام دارد که مختص اشیای ایران پس از اسلام است. این مکان که پیش از انقلاب 1357 به منظور مکانی برای برگزاری گردهمایی ها ساخته شده بود، پس از انقلاب و در سال 1996 میلادی، به موزه تبدیل شد.

معرفی موزه ایران باستان

لازم است بدانید که تمام اشیا به نمایش در آمده در بخش موزه ایران باستان از موزه ملی ایران، به صورت نظام مندی کشف شده و به ترتیب زمانی، به نمایش در آمده اند. بنابراین، می دانیم که هر شی، در چه سایتی کشف شده، چه کسی آن را حفاری کرده و به کدام یک از دوران ما قبل تاریخ یا پس از آن تعلق دارد. علاوه بر این، هیچ یک از این اشیا برای نمایش در این موزه، خریداری نشده اند.

ساختمان موزه ایران باستان (دوران پیش از اسلام )

اشیا موجود در این موزه، در دو طبقه به نمایش گذاشته شده اند. سن اشیا قدیمی تر، به دوره ماقبل تاریخ بر می گردد که در طبقه بالایی به نمایش درآمده اند. بنابراین، پیشنهاد می کنیم که بازدید خود را از این طبقه آغاز کنید که ابتدا، شما را با باستانی ترین اشیا آشنا می کند.

طبقه بالای موزه

قدمت قدیمی ترین اشیا این طبقه از موزه، به دوره پارینه سنگی پایینی بر می گردد. اشیا موجود در این موزه، از دوره پارینه سنگی تا آخرین دوره هزاره چهارم پیش از میلاد تعلق دارند. به عبارت دیگر، اشیای این بخش از تاریخ ایران، ما را تا زمانی می برد که درست پیش از ایجاد مهارت نوشتن در فلات ایران بوده است.

تعداد اشیا به نمایش در آمده در این طبقه از موزه ایران باستان، بیش از 600 شی است که از برخی از مناطق ما قبل تاریخی کشف شده اند. این مناطق عبارتند از:

• تپه سراب استان کرمانشاه، تپه علی کش استان خوزستان، سنگ چخماق شهر شاهرود، تل باکون استان فارس، شوش استان خوزستان، تپه سیلک استان کاشان، تپه حصار شهر دامغان، تپه چغامیش و بوهلان استان خوزستان و غیره،.

این موزه به منظور کمک به درک بهتر این دوره، مدلی از یک خانه روستایی، سه کوره سفال و یک گور بازسازی شده از هزاره چهارم پیش از میلاد، در این طبقه به نمایش گذاشته است.

طبقه پایین موزه

در اینجا ابتدا، مجموعه های بسیار قدیمی ای از ظروف سفالی متعلق به اوایل هزاره چهارم پیش از میلاد را به نمایش گذاشته اند. اشیا متعلق به این دوره تا قرن هفتم میلادی را پوشش می دهند، یعنی تا زمانی که ایران به دوره پس از اسلام وارد شد. تزئینات این اشیا از بسیار ساده آغاز می شود تا به تزئینات پیچیده.

ظروف سفالی، در سه رنگ متفاوت قرمز، نخودی و سیاه هستند. انواع مختلفی از مهر و موم، لوح های گلی، مجسمه های کوچک و زیورآلات و همچنین اشیا ساخته شده از استخوان و مرمر هم در معرض نمایش قرار گرفته اند. همچنین تکوک هایی (ریتون) با اشکال مختلف و ساخته شده از مواد متفاوت در کنار هم، به نمایش درآمده اند.

مجموعه بعدی از اشیا، آثار برنزی شمال، شمال غرب و استان لرستان هستند. در بخش آثار برنزی لرستان، می توان نمونه هایی از انواع مختلف اشیا را مشاهده کرد که بعضی از آنها در زندگی روزمره و برخی دیگر در مراسم خاص استفاده می شده اند.

در بخش هخامنشیان این ساختمان از موزه ایران باستان، اشیا مختلفی در معرض نمایش هستند. برخی از اشیا این بخش، از تخت جمشید آورده شده اند. برخی از آنها بخش هایی از دیوارهای کاخ، راه پله ها و غیره و برخی دیگر اشیایی هستند که در کاخ های هخامنشی مورد استفاده امپراتورهای ایرانی بوده اند.

دیگر آثار دوره هخامنشیان شامل، سنگ نگاره ها، آجرهای لعابی، سفالینه های بسیار سخت، آثار برنزی، تندیس ها، ستون ها، کتیبه ها و مجسمه های کوچک هستند.

در بخش سلوکیان، یعنی درست بعد از بخش هخامنشی، به راحتی متوجه تاثیر هلنیستی در هنر ایران می شوید. سنگ لاجورد، ظروف سفالی، اشیا ساخته شده از سنگ و استخوان در بخش مربوط به دوره سلوکیان وجود دارند که این تاثیر را در برخی اشیا منعکس می کند.

تاثیر بیشتر را می توان در بخش بعدی، یعنی دوره اشکانیان مشاهده کرد، جایی که خدایان یونانی به شکل مجسمه هایی کوچک به نمایش در آمده اند. به علاوه، در این بخش از موزه ایران باستان، ظروف شیشه ای، ظروف سفالی، تزئینات گچ بری و برجسته کاری و سرامیک به نمایش گذاشته شده اند.

در بخش مربوط به دوره اشکانیان، یک ویترین کامل، به مرد نمکی اختصاص داده شده است. این مرد احتمالا پیش از این که در معدن گیر بیفتد و جان خود را از دست بدهد، معدنچی ای در جستجوی نمک بوده است. به خاطر ماهیت نمک که برای مدت طولانی ای موجودات زنده را حفظ می کند، بخش هایی از صورت و متعلقات وی کشف و به این موزه منتقل شده اند. این اثر تاریخی ما را با زندگی، نوع پوشش، متعلقات و غیره مردمان آن سال ها آشنا می کند.

آخرین بخش طبقه پایین، به دوره ساسانیان یعنی قرن های 3 تا 7 میلادی اختصاص داده شده است، جایی که می توان هنرهای پیش از اسلام را در بهترین حالتش مشاهده کرد. در این بخش، ظروف شیشه ای، آثار برنزی، گچ بری ها، نقش برجسته ها، تزئینات موزاییکی، ظروف سفالی، سرامیک، زیور آلات و مجسمه ها به نمایش در آمده اند.

چرا هر ایرانی باید موزه ایران باستان را ببیند؟

قدمت و اهمیت برخی از اشیای این موزه هر بیننده ای را به سوی خود جلب می کند. به عنوان یک ایرانی، لازم است که این اشیا را ببینید و با زندگی و هنر پیشینیان تان از هزاران سال تا پیش از زمان حمله اعراب به ایران آشنا شوید. این آشنایی، همانا شناخت شما از خودتان است.

بخشی از هویت ایرانی ما در این موزه نهفته است. تلاش نیاکان ما برای خلق شرایط زندگی، استقرار در روستاها و شهرها، تولید آثار هنری و ساختن سرزمین را می بینید که آن را وطن می نامیم. وطن گذشته ما و خانه ماست. به واسطه وجود وطن است که می توانیم خودمان را معرفی کنیم و بدانیم که هستیم.

در موزه ایران باستان، با هویت ملی مان آشنا می شنویم. آن را از نو می شناسیم. درمی یابیم که چرا می توانیم به خود ببالیم. قدر سرزمین و خاک مان را بهتر می شناسیم و اهمیت آن را دوباره کشف می کنیم.

بازدید از موزه ملی ایران و به ویژه موزه ایران باستان را به همه ایرانیان توصیه می کنیم.