گشت‌وگذار در طبیعت و گردشگری مسئولانه پیش‌شرط‌هایی دارد که آگاهی از آن‌ها بر هر گردشگری لازم است. ازاین‌رو، دستی بر ایران خواندن منشور گردشگری مسئولانه را توصیه می‌کند. ضمن آنکه هر گردشگر مسئول باید همواره به فکر پیشگیری از آتش سوزی در طبیعت باشد. کشور ما به‌دلیل بارش‌های بهاری و رویش علفزارهای فراوان در کوه‌ها و مراتع مناطق مختلف، مستعد آتش‌سوزی در شروع فصل تابستان است. علفزارهای سبز و زیبای بهاری با شروع فصل گرما به مناطقی تبدیل می‌شوند که به‌صورت بالقوه آماده‌ی آتش‌گرفتن هستند. با توجه به این خطر جدی، لازم است در هنگام مسافرت نکاتی را پیوسته در نظر داشت:
اقداماتی برای پیشگیری از آتش سوزی در طبیعت
هر گردشگر مسئول باید از یک سری اقدامات پیشگیرانه برای جلوگیری از بروز آتش سوزی در طبیعت آگاه باشد و آن‌ها را به کار بگیرد تا مسبب رخ‌دادن هیچ‌گونه فاجعه‌ای در محیط‌زیست نگردد. برخی اقدامات به‌منظور پیشگیری از آتش سوزی در طبیعت عبارت‌اند از:
۱. همراه‌داشتن کپسول آتش‌نشانی
یکی از تمهیدات بسیار موفق در حین سفر آن است که همیشه کپسول یا اسپری مخصوص اطفاء حریق همراه خود داشته باشیم. موادی که در این کپسول‌ها یا اسپری‌ها برای خاموش‌کردن آتش استفاده می‌شوند، به‌مراتب کارآمدتر از خاک و ماسه و آب هستند. به‌تازگی، کپسول‌هایی در اندازه‌های کوچک به بازار آمده‌اند که به‌راحتی در داشبورد خودرو قرار می‌گیرند. وجود این کپسول‌ها برای ایمنی خوردرو نیز ضروری و مفید هستند.
۲. استفاده از خاک یا ماسه برای خاموش‌کردن آتش
در طبیعت برای خاموش‌کردن آتش، مدفون‌کردن آن با خاک یا ماسه بهتر از آب‌پاشی است. البته اگر خاک و ماسه در دسترس نبود یا آتش تبدیل به خاکستر شده بود، می‌توان از آب نیز استفاده کرد. این اقدام از شعله‌ورشدن مجدد آتش پیشگیری می‌کند. هیچ‌گاه نباید آتش را پس از استفاده، به حال خود رها کرد. در نظر داشته باشیم که محل برپاکردن آتش باید با مواد اشتعال‌پذیر فاصله‌ای مطمئن داشته باشد.
۳. پرهیز از رهاکردن ته‌سیگار و کبریت در طبیعت
هیچ گردشگر مسئولی در حین سفر پنجره‌ی خودرو را باز نمی‌کند برای اینکه زباله به بیرون بیندازد، چه برسد به سیگار و چوب‌کبریت استفاده‌شده. حتماً اطلاع دارید که اگر ته‌سیگار روشن در طبیعت رها شود، مدتی طول می‌کشد تا خودبه‌خود خاموش شود. سیگاری که از پنجره‌ی خودرو به بیرون پرتاب می‌شود، با سرعت به‌سمت کناره‌های جاده و احتمالاً علفزارهای خشک یا مواد اشتعال‌پذیر می‌رود و این یعنی ایجادکردن خطر. بد نیست برای پیشگیری از آتش سوزی در طبیعت جعبه‌ی فلزی کوچک یا زیرسیگاری جیبی به همراه داشته باشید تا پس از اتمام دودکردن سیگار، قسمت انتهایی آن را در این جعبه خاموش کنید و در آن را ببندید.
۴. استفاده از اجاق‌های کوچک سفری به‌جای برپاکردن آتش در طبیعت
تا جای ممکن باید از روشن‌کردن آتش در طبیعت پرهیز کرد. به‌ویژه در میان علفزارهای خشک یا نزدیک مراتع و مواد اشتعال‌پذیر دیگری نظیر چوب خشک، هیزم، کاغذ و پارچه. اگر هدف از آتش روشن‌کردن، پختن یا گرم‌کردن غذا یا آب باشد، می‌توان از اجاق‌گازهای سفری کوچک در مکان‌های امنی استفاده کرد که قبلاً برای این کار فراهم شده‌اند. در صورت نیاز مبرم به روشن‌کردن آتش، می‌توان از جایگاه‌های ویژه یا سطوح بدون پوشش گیاهی استفاده کرد و اطراف آتش را با سنگ محصور نمود. هر گردشگر مسئول برای پیشگیری از آتش سوزی در طبیعت، همیشه قبل از روشن‌کردن آتش باید موارد ایمنی را در نظر داشته باشد و به کار ببندد.
۵. پرهیز از حمل سوخت اضافی یا مواد اشتعال‌پذیر در خودرو
گردشگر مسئول تا جایی که امکان دارد همراه خود در خودرو سوخت اضافه حمل نمی‌کند. اگر هم چنین نیازی وجود داشت، باید اقدامات احتیاطی لازم به عمل آورده شوند تا مطمئن شد که این ماده‌ی اشتعال‌پذیر در مجاورت یا نزدیکی شعله، جرقه، نور مستقیم آفتاب یا موارد آتش‌زا قرار نداشته باشند. گاهی اوقات دمای زیاد صندوق عقب و تکان‌های شدید لوازم مجاور، موجب شعله‌ورشدن ظروف نگهداری سوخت اضافی می‌شوند. در ضمن، استفاده از ظروف مخصوص فلزی به‌مراتب مطمئن‌تر از ظروف پلاستیکی هستند و به گردشگران در پیشگیری از آتش سوزی در طبیعت کمک می‌کنند.
۶. نینداختن اقلام شیشهای در طبیعت
هرگز شیشه، لیوان، استکان و بطری را در طبیعت رها نکنید؛ زیرا ممکن است موجب آتش‌سوزی در محیط پیرامون شود. در هوای گرم و روزهایی با آفتاب درخشان، این اشیاء مانند ذره‌بین عمل می‌کنند و با متمرکزکردن اشعه‌ی خورشید روی علفزارها یا اشیای اشتعال‌پذیر آتش می‌آفرینند.
پیشگیری از فاجعه زیست محیطی با رفتار مسئولانه
هر گردشگر آگاه لازم است ملاحظاتی درخصوص مقاصد گردشگری یا مسیر سفر خود در نظر داشته باشد؛ نظیر پرهیز از واردآوردن هرگونه آسیب و خسارت به طبیعت و مکان‌های گردشگری یا در صورت ضرورت، به‌حداقل‌رساندن آن. در عین حال که گردشگران از مسافرت خود لذت می‌برند، لازم است افراد جامعه‌ی میزبان نیز از حضور آن‌ها در منطقه، شهر یا روستای خود خوشحال باشند و حضورشان را مثمرثمر بدانند نه مضر و خطرآفرین.
متأسفانه در سال‌های اخیر بنا به دلایل زیست‌محیطی، طبیعت ایران در شروع فصل گرما به دفعات در معرض آتش‌سوزی‌های گسترده‌ی عمدی و غیرعمدی قرار گرفته است. برخی بی‌مبالاتی‌های ناشی از ناآگاهی و برخی اقدامات تعمدی و پاره‌ای دلایل زیست‌محیطی از دلایل عمده‌ی این فجایع بوده‌اند.
بر ماست که با آگاهی، سفرهای خود را مدیریت کنیم و به پیشگیری از آتش سوزی در طبیعت بپردازیم تا طبیعت ایران، این سرمایه‌ی گران‌بهای حیاتی را بهتر حفظ کنیم و شاهد گردشگری پایدار در همه‌ی نقاط کشورمان باشیم.
پرسش‌های متداول درباره گردشگری مسئولانه و پیشگیری از آتش سوزی در طبیعت
برای پیداکردن پاسخ سایر سؤال‌هایتان، از طریق بخش دیدگاه‌های همین پست با ما در ارتباط باشید. ما در کوتاه‌ترین زمان به پرسش‌های شما پاسخ خواهیم داد.
گردشگران در برابر منابع طبیعی چه مسئولیتی دارند؟
برای محافظت از طبیعت، پیش از شروع سفر باید با خواندن منشور گردشگری مسئولانه، از شیوه و نکات گردشگری مسئولانه و پیش‌شرط‌های آن آگاهی یابند.
آیا در گردشگری داخلی نیاز به اقداماتی برای پیشگیری از آتش سوزی وجود دارد؟
کشور ما به‌دلیل بارش‌های بهاری و رویش علفزارهای فراوان در کوه‌ها و مراتع مناطق مختلف، مستعد آتش‌سوزی در فصل تابستان است؛ ازاین‌رو باید هوشیار بود و اقداماتی برای پیشگیری از وقوع آن انجام داد.
اقدامات لازم برای پیشگیری از آتش‌سوزی در طبیعت کدام‌اند؟
برخی اقدامات به‌منظور پیشگیری از آتش‌سوزی در طبیعت عبارت‌اند از:
- همراه‌داشتن کپسول آتش‌نشانی
- استفاده از خاک یا ماسه برای خاموش‌کردن آتش
- پرهیز از رهاکردن ته‌سیگار و کبریت در طبیعت
- استفاده از اجاق‌های کوچک سفری به‌جای برپاکردن آتش در طبیعت
- پرهیز از حمل سوخت اضافی یا مواد اشتعال‌پذیر در خودرو و نینداختن کالاهای شیشهای در طبیعت.
همراه‌داشتن کپسول آتش‌نشانی چه مزیتی دارد؟
موادی که در این کپسول‌ها یا اسپری‌ها برای خاموش‌کردن آتش استفاده می‌شوند، به‌مراتب کارآمدتر از خاک و ماسه و آب هستند. برخی از این کپسول‌ها در اندازه‌های کوچک به‌راحتی در داشبورد خودرو قرار می‌گیرند و برای ایمنی خودرو نیز کاربردی و مفید هستند.
چرا برای خاموش‌کردن آتش، بهتر است از خاک و ماسه استفاده شود؟
مدفون‌کردن آتش با خاک و ماسه موجب می‌شود از شعله‌ورشدن مجدد آتش جلوگیری شود. البته اگر خاک و ماسه در دسترس نبود یا آتش به خاکستر تبدیل شده بود، می‌توان از آب نیز استفاده کرد.
انداختن ظروف شیشهای در طبیعت چه خطری دارد؟
ظروف شیشهای رهاشده در طبیعت ممکن است در روزهای گرم و آفتابی مانند ذره‌بین عمل کنند و با متمرکزکردن اشعه‌ی خورشید روی علفزارها یا اشیای اشتعال‌پذیر، آتش بیافرینند.
