فرش های ایرانی یکی از شاهکارهای منحصر به فردی هستند که از روزگار باستان، توسط ایرانیان خلق می شدند. اگرچه آنها را به عنوان فرش های پارسی می شناسند اما این فرش ها، در واقع توسط گروه های قومی مختلف ایران، بر اساس سنت ها و فنون یکسانی بافته شده اند. موزه فرش ایران به نمایش این هنر ایرانی می پردازد.
این موزه از سال 1979 میلادی، به روی بازدید کنندگان گشوده شد. از نقطه نظر معماری، نمای بیرونی موزه، به یک دار قالی شباهت دارد. این بنا شامل دو طبقه برای به نمایش گذاشتن انواع مختلف فرش، گلیم و قالی های دست بافت است.
دو طبقه موزه فرش در تهران
تالار طبقه اول به نمایشگاه دائمی و تالار طبقه دوم به نمایشگاه موقت فرش ها یا اشیا مرتبط با فرش اختصاص یافته اند. در اغلب موارد، قدیمی ترین نمونه ها، متعلق به دوره صفویه هستند. همچنین موارد معاصری هم در موزه فرش ایران به چشم می خورند که بافته های قرن بیستم هموطنان ما در نقاط مختلف ایران می باشند.
برخی از طراحی ها و الگوهای سنتی و بسیار کمیاب هم در بین این فرش ها دیده می شوند. طرح های پرتره، بته، مثلث سیترونی، و حیوانات را می توان در بین طرح های مختلف این مجموعه یافت.
همچنین گاهی اوقات فرش های لهستانی هم به نمایش گذاشته می شوند. اینها فرش هایی هستند که در ایران دوره صفوی و به سفارش این کشور بافته شده اند اما به لهستان معروف هستند.
انواع اشیا در موزه فرش ایران
تمام مواردی که در بالا ذکر کردیم و طرح های مشهور، به دو صورت بافته می شوند و در دو مقوله می گنجند:
- فرش های شهر باف که در مراکز اصلی فرش بافی مانند کاشان، کرمان، اصفهان، تبریز، خراسان، کردستان و غیره بافته شده اند، و
- فرش های عشایری که در مناطق مختلف مانند شمال غرب ایران (فرش های شاهسون ها)، غرب ایران (فرش های بختیاری، کردی و لری)، شمال شرق ایران (فرش های ترکمنی)، فرش های جنوب شرقی (فرش های بلوچی) و نظایر آنها بافته شده اند.
در ورودی تالار اصلی طبقه اول موزه فرش ایران ، نقشه ای از شناخته شده ترین مراکز فرش بافی ایران، ویترینی از ابزارهای مختلف بافندگی، ویترینی از برخی مواد طبیعی در حال منسوخ شدن و همچنین نخ های رنگ شده و دارهای قالی بافی وجود دارند.
گاهی اوقات، کسی پای دار قالی می نشیند و بازدید کنندگان می توانند چگونگی بافته شدن یک فرش را ببینند.
دیگر امکانات موجود در موزه فرش تهران
در این موزه امکانات دیگری از جمله، کتابخانه ای با حدود 7000 کتاب در دسترس محققان و علاقمندان قرار گرفته است. موزه فرش ایران دارای یک سینما است که فیلم هایی مختص فرش بافی و طراحی نقوش گلیم را در آنجا نمایش می دهند.
علاوه بر این، موزه برای حفظ هنرها و فنون مرتبط با فرش، کلاس های مختلفی در زمینه های آموزش بافتن، طراحی، ترمیم و رفوکاری فرش برگزار می کند.
