بازار سرپوشیده سنندج از جمله قدیمی‌ترین بازارهای سنتی این شهر است که در مجاورت آن مراکز خرید دیگری نیز وجود دارند. این بازار از معدود بازارهایی است که به شکل مستطیل بنا شده است و پلان خطی ندارد. سازمان میراث فرهنگی سنندج در سال ۱۳۷۵ خورشیدی این بازار سنتی را در فهرست آثار ملی ایران قرار داده است.
تاریخچه‌ی بازار سرپوشیده سنندج
این بازار سنتی و سرپوشیده در دوره‌ی صفوی و زمان پادشاهی شاه صفی دوم در قرن هفدهم میلادی بنا شد. در آن دوران شخصی به نام «سلیمان خان اردلان» والی شهر سنندج بود.
اردلان به دستور شاه صفی در این دوران صنعت‌کاران و استادکاران ماهری را مأمور کرد تا به ساخت بناهایی در مرکز شهر بپردازند. یکی از این بناها، بازار سرپوشیده سنندج بود.
در این شهر طایفه‌ای بزرگ به نام اردلان وجود داشتند که حکومت مناطق کردنشین در مرکز شهر بر عهده داشتند. شهر سنندج امروزی که در گذشته «سنه دژ» نام داشت، مرکز حکومت اردلان‌ها به شمار می‌رفت.
هم‌اکنون، بسیاری از بناهای تاریخی سنندج یادگاری از طایفه‌ی اردلان‌ها محسوب می‌گردد که بازار مزبور نیز یکی از آن‌هاست. این بازار در دوره‌ی «امان الله خان اردلان» مرمت شد و به همین دلیل رونق بیشتری به خود گرفت؛ این سبب شد که نام آن به «چهار گذر امان الله خانی» تغییر کند.
بازار سرپوشیده‌ی مزبور با استفاده از مصالحی همچون سنگ، خشت و آجر بنا شده است. در گذشته این بازار که به شکل مستطیل بنا شده بود، دارای چهار دروازه و راسته‌های متعدد بود که در مرکز آن، سراهای مختلفی قرار داشتند. هم اکنون، یکی از این دروازه‌ها بسته شده و تنها سه دروازه باقی مانده است که هر سه مورد استفاده قرار می‌گیرند.
علاوه بر آن، بازار مزبور سقفی دارد که مشابه سایر بازارهای سنتی ایران به صورت تاق و تَویزه بنا شده است. بر روی بام این بنای تاریخی نیز گنبدهای متعددی به چشم می‌خورند که بر زیبایی آن افزوده‌اند.
در این بازار سنتی می‌توانید اجناس مورد نیاز خود اعم از لباس‌های زیبای کردی، فرش‌های دستباف و سایر صنایع دستی ایران را تهیه کنید.
بنای مزبور در دوران پهلوی با عبور خیابان انقلاب از مرکز آن به دو بخش مجزا تقسیم شده است. این دو بخش به نام‌های «بازار سرپوشیده سنندج» و «بازار آصف شناخته» می‌شوند. تعدادی از سراهای بزرگ این بازارها در طی خیابان‌کشی از میان رفته‌اند.
بازار مزبور در گذشته شامل قسمت‌هایی از قبیل میدان علاف‌ها، مال‌فروش‌ها، بارفروش‌ها، میدان آهنگران، میدان رنگرزها، فرش‌فروش‌ها و میدان تره‌بار و سبزی‌فروش‌ها بود. بازار آهنگران و مسگران نیز جزو قسمت‌های الحاقی بعدی آن بودند. متأسفانه، امروزه به دلیل خیابان‌کشی در دوره پهلوی، اثری از این قسمت‌ها مشاهده نمی‌شود و بیشتر آنها از میان رفته‌اند.
هم اکنون، این بنای تاریخی دارای ۳۰ راسته‌ی مختلف است که ۲۸۰ حجره در آن فعال هستند. البته، علاوه بر موارد مزبور، ۴۰۰ غرفه‌ی دیگر نیز در پیرامون بازار ایجاد و به آن اضافه شده‌اند.
بازار گذر سنندج
در این بازار گذرهایی وجود دارند که در آنها اجناس مختلفی به فروش می‌رسند. در زیر به شرح برخی از این گذرها می‌پردازیم:
گذر خرازی فروشی‌ها
این گذر که در راسته‌ی غربی بازار قرار دارد، به فروش لوازم خانگی، بزازی (پارچه فروشی) و لباس اختصاص یافته است. در گذشته، گذر مزبور متعلق به فروشندگان یهودی بود که مرکز عمده‌فروشی خرازی و عطاری به شمار می‌رفت.
گذر سمسارها و زرگرها
این گذر، جهت خرید و فروش دست‌بافته‌هایی همچون فرش و قالی ایجاد شده است. البته، در گذشته گذر مزبور محلی برای سمسارها و طلافروش‌ها به شمار می‌رفت که بعدها با تغییر شغل، به فروش فرش و قالی مشغول شدند.
در گذشته، این بازار سنتی به وسیله‌ی گذرهای اصلی و فرعی با مراکز مختلف نظیر «آغه زمان» پیوند داشت. آغه زمان در واقع نام یکی از محلات قدیمی شهر سنندج است که بیشتر بازرگانان در آن سکونت داشتند.
بازار پارچه فروشی سنندج
یکی از سراهای بازار سرپوشیده سنندج که به نام سرای فخرالدین مشهور است به فروش پارچه اختصاص دارد. در این سرا، تنوع پارچه‌ها بسیار زیاد است و گردشگران می‌توانند پارچه‌ی مورد نیاز خود را از آن خریداری کنند.
شباهت‌ها و تفاوت‌های بازار سرپوشیده سنندج با بازار نقش جهان اصفهان
پلان مستطیل شکل بازار سرپوشیده سنندج به بازار میدان امام خمینی اصفهان (میدان نقش جهان) شباهت بسیاری دارد. با این وجود، این دو بازار تفاوت‌هایی نیز دارند. به گونه‌ای که در بازار نقش جهان راسته‌ها در حاشیه و عمود بر میدان قرار دارند. این در حالی است که در میانه‌ی بازار سرپوشیده سنندج، سراهایی وجود دارند و راسته‌های عمود بر خیابان فرعی و اصلی در موازات خیابان قرار گرفته‌اند.
بازار سرپوشیده سنندج یکی از آثار تاریخی زیبای این شهر است
در بازارهای سنتی از قبیل بازار سرپوشیده سنندج انواع لباس‌های محلی و صنایع دستی ایران به فروش می‌رسند. دستی بر ایران در تلاش است که شما را به شیوه مؤثرتری با این بازار سنتی و سایر جاذبه‌های گردشگری سنندج آشنا کند.
