خرم آباد شهری کوهستانی با طبیعت زیبا است و تاریخی بسیار دیرینه دارد. چشمه ها و رودهای کوچک و بزرگی که از دل این شهر می جوشد و آثار تاریخی زیادی همچون قلعه فلک الافلاک، مناره آجری و غیره در این شهر قرار دارد. دیدنی های خرم آباد همه ساله مسافران زیادی را به این شهر می کشاند.
دریاچه کیو، تنها دریاچه طبیعی درون شهری ایران نیز در خرم آباد قرار دارد. منطقه لرستان از نخستین سکونتگاه های بشر در ایران هستند که قدمت حضور انسان در آنها به ۴۰ تا ۵۰ هزار سال قبل باز می گردد.
جاهای دیدنی خرم آباد
در اینجا به ذکر آن دسته از جاذبه های گردشگری خرم آباد می‌پردازیم که اهمیت تاریخی دارند:
قلعه فلک الافلاک
این بنا یکی از معروف‌ترین آثار تاریخی در شهرستان خرمآباد است که روی تپه‌‌ای کهن و در مرکز این شهر، قرار گرفته است. این قلعه در دوران حکومت شاپور اول ساسانی و در قرن سوم میلادی، ساخته شده است.
آنچه که این قلعه را ارزشمند می‌سازد، قرارگیری آن روی صخره‌هایی سنگی است که می‌توان با حضور در آن دره‌ی تاریخی خرمآباد را به خوبی مشاهده کرد.
مناره آجری
سازه‌ای استوانه‌ای شکل، بر سکویی سنگی به شکل هندسی معکب مربع، در جنوب شهرستان خرمآباد، در محله‌ی قاضی آباد قرار دارد که از آن به «منار آجری» یاد می‌شود. کارشناسان تاریخ ساخت مناره آجری را مرتبط با دوران حکومت دیلمیان می‌دانند. کاربری این اثر کهن در گذشته میل راهنما و دیده‌بانی برای هدایت و راهنمایی کاروان‌های عبوری از شهر و نیز نگهبانی از خرمآباد، بوده است. امروز نیز این اثر تاریخی از دیدنی های خرم آبتد به حساب می‌آید.
پل شاپوری (پل شکسته)
در نزدیکی قلعه‌ی فلک الافلاک خرمآباد و در ضلع جنوبی این اثر تاریخی، “پل شاپوری” قرار دارد. قدمت این اثر متعلق به دوران ساسانیان و شاهکاری از هنر معماری آن دوران است و زمانی راه مواصلاتی غرب لرستان با شرق، خوزستان و تیسفون بوده است که از آن به پایتخت ساسانی یاد می‌شود. پل شکسته از جاذبه های گردشگری خرم آباد محسوب می‌شود.
بقعه بابا طاهر
این بقعه متعلق به شاعر و عارف مشهور “باباطاهر” است که در مرکز این شهرستان و در ضلع غربی قلعه فلک الافلاک قرار دارد. مقبره‌ی شاعر معروف درون زیرزمین (سردابه) قرار دارد که روی آن را با ضریحی چوبی پوشانده بودند که در حال حاضر اثری از آن باقی نمانده است.
مسجد جامع خرمآباد
این بنا در سال 1563 میلادی و به فرمان یکی از شاهان اتابکان لرستان احداث شده است. بازسازی‌ها و مرمت‌های متعددی در ادوار مختلف بر این بنا صورت گرفته است تا به شکل امروزی تبدیل شود. سه سنگ نبشته در این مسجد وجود دارد که دربرگیرنده دستورات دوران حکومت صفویان است.
سنگ‌نبشته خرمآباد (برد نوشته)
این لوح از دوران حکومت سلجوقیان باقی مانده است و متعلق به قرن دوازدهم میلادی در شرق شهرستان خرمآباد می باشد. متنی در چهار صفحه به خط کوفی و زبان فارسی در چهار سمت این اثر مشاهده می‌شود.
گرداب سنگی (گرداوبردینه)
این اثر باقیمانده از دوران حکومت ساسانیان است که در بخش مرکزی خرمآباد و در بین بافت قدیمی این شهرستان درون میدانی به نام تختی قرار گرفته است. این سازه با استفاده از سنگ و ساروج، به شکل مدور با دیواره‌ای بزرگ از جنس سنگ ساخته شده است.
این سازه تاریخی به منظور سیراب کردن زمین‌ها و استفاده از آسیاب‌های آبی ساخته شده است و امروز از دیدنی های خرم آباد محسوب می‌شود.
حمام گپ خرمآباد
این بنا متعلق به دوران حکومت صفویان بوده و در مجاورت میدان گپ شهرستان خرمآباد و در مرکز این شهرستان قرار دارد.
آسیاب گبری
این آسیاب در بخش جنوبی خرمآباد، در محله‌ای به نام «حسین‌آباد» قرار دارد. این بنا در دوران حکومت ساسانیان ساخته شده است.
جاذبه های طبیعی این شهر
در اینجا به ذکر آن دسته از جاهای دیدنی خرم آباد می‌پردازیم که در طبیعت جذاب اطراف آن دیده می‌شوند:
دریاچه کیو
این دریاچه که به نگین فیروزه‌ای خرمآباد شهرت یافته است، در شمال غرب آن قرار گرفته و مساحتی بالغ بر ۷ هکتار و عمقی بین ۳ الی ۷ متر دارد. این دریاچه به زیستگاه جانوران آبزی و پرندگان مهاجر و بومی تبدیل شده است.
آبشار بیشه
این آبشار در فاصله تقریبی ۸۰ کیلومتر از مرکز خرم آباد و فاصله زمانی یک ساعت و سی دقیقه از این شهر قرار گرفته است.
دریاچه گهر
این دریاچه در فاصله تقریبی ۱۲۰ کیلومتر از مرکز خرم آباد و فاصله زمانی دو ساعت و سی دقیقه از این شهر قرار گرفته است.
جنگل شوراب
این پارک جنگلی در فاصله تقریبی 25 کیلومتری از خرم آباد و در مسیر شهر پلدختر در جنوب خرم آباد قرار گرفته است. گونه های متنوع گیاهی در این جنگل می‌رویند که به زیبایی آن کمک بسیاری کرده و آن را به یکی از دیدنی های خرم آباد تبدیل نموده است.
جنگل مخمل کوه
این جنگل در فاصله تقریبی ۹ کیلومتر از مرکز خرم آباد و فاصله زمانی ۱۵ دقیقه از این شهر قرار گرفته است.
آبشار نوژیان
این آبشار در فاصله تقریبی ۴۱ کیلومتر از مرکز خرم آباد و فاصله زمانی یک ساعت از این شهر قرار گرفته است.
دره نی گاه
این دره در فاصله تقریبی ۱۲۰کیلومتر از مرکز خرم آباد و فاصله زمانی دو ساعت و سی دقیقه از این شهر قرار گرفته است.
دره خزینه
این دره در فاصله ۱۴۰ کیلومتر و فاصله زمانی دو ساعت از مرکز خرم آباد قرار گرفته است.
جغرافیای خرم آباد
شهر خرمآباد بیست و سومین شهر پرجمعیت ایران و مرکز استان لرستان است. این شهر در ارتفاع 1147 متری از سطح دریا و در میان دره‌های زاگرس قرار دارد. این شهرستان از شمال به شهرستان سلسله، از شمال شرق به شهرستان بروجرد، از شرق به شهرستان‌های دورود و الیگودرز، از جنوب به شهرستان اندیمشک و از غرب و جنوب غرب به شهرستان‌های دوره و پلدختر محدود می‌شود.
آب و هوای خرمآباد مدیترانه‌ای با میزان بارندگی زیاد به ویژه در فصل‌های بهار و زمستان است و از این روی ششمین مرکز استان پربارش در ایران محسوب می‌شود. میانگین دمای سالانه، ۱۷٫۲ درجه سانتی‌گراد و میانگین بارش سالانه، ۵۰۹ میلی‌متر است.
برای رسیدن به خرم آباد چند گزینه وجود دارند که عبارت است از:
- فرودگاه خرم آباد
فرودگاه داخلی خرم آباد فقط به مشهد و تهران به صورت رفت و برگشت پرواز دارد. مدت زمان پرواز از تهران به خرم آباد حدودا یک ساعت است.
- ماشین شخصی و اتوبوس
جاده های زیر خرم آباد را به مهم ترین شهرهای ایران متصل می سازند:
کرمانشاه – خرم آباد: این جاده از سمت شمال غرب وارد این شهر می شود. شما باید از مسیر تکاور – نورآباد – الیشتر خود را از کرمانشاه به خرم آباد برسانید.
اهواز – خرم آباد: این راه از سمت جنوب وارد شهر خرم آباد می شود. باید از مسیر اهواز – شوش – اندیمشک راه خرم آباد را در پیش بگیرید.
اصفهان – خرم آباد: این مسیر از سمت شرق به این شهر می رسد. راه نجف آباد – داران- الیگودرز – ازنا – دورود – خرم آباد، شما را از اصفهان به این شهر می رساند.
تهران – خرم آباد: با استفاده از مسیر تهران – قم – سلفچگان – جلایر – رازان – خرم آباد می توانید از سمت شمال شرق خود را به این شهر برسانید. فاصله خرمآباد تا تهران ۴۹۰ کیلومتر است و به دلیل قرار گرفتن در مسیر تهران – جنوب دارای اهمیت ارتباطی و راهبردی است. آزادراه شماره پنج ایران از این شهر عبور می‌کند.
جمعیت و اقتصاد شهر خرم آباد
جمعیت خرمآباد طبق سرشماری سال 1395 مرکز آمار ایران، ۳۷۳٬۴۱۶ نفر بوده است.
اقتصاد خرمآباد بیشتر بر پایه کشاورزی، دامداری، باغداری، صنایع دستی و تا حدودی صنایع کارخانه‌ای استوار است.
کارخانه صنایع چرم و پوست، کشت و صنعت و ژنراتور سازی از جمله کارخانه‌های فعال در خرمآباد هستند. همچنین کارخانه سیمان، نیروگاه و فولاد سازی از صنایع جدید در این شهر می باشند.
تاریخ خرم آباد
استان لرستان یکی از نخستین سکونتگاه های مردم ایران به شمار می رود. شهر خرم آباد از شهرهای مرکز این استان نیز در دوران ساسانیان یکی از شهرهای مهم غرب ایران محسوب می شده است.
از نخستین دوره های تمدن و حکومت در لرستان، فرمانروایی و ظهور حکومت کاسی ها در این منطقه بوده است.
خایدالو (نام قدیم خرم آباد امروزی) در گذشته های دور، پیش از ظهور مادها، هخامنشیان و ساسانیان یکی از شهرهای مهم تمدن عیلام بود. گفته می شود شهر شاپور خواست (نام خرم آباد در زمان حکومت ساسانیان) به دستور شاپور دوم ساسانی بر روی ویرانه های این شهر بنا شد. خایدالو در زمان فرمانروایی عیلامی ها بر غرب ایران، به همراه ماداکتو، اهواز و شوش از شهرهای مهم این تمدن کهن بود.
پس از آن که دولت عیلام در سالهای ۶۰۰ قبل از میلاد این شهر را نابود کرده بود، به دستور شاپور اول ساسانی شهری بزرگ و با شکوه در قرن سوم میلادی در همان مکان بنا شد که خرم آباد فعلی نام دارد. در اواخر قرن 13 میلادی شهر شاپور خواست به کلی نابود و خالی از سکنه شد.
این شهر در زمان حکومت صفویان و پس از انقراض سلسله اتابکان لرستان به دست آنها، اهمیت خود را حفظ کرد. حکومت صفویه به آبادانی و رونق این شهر اهمیت بسیاری می دادند.
شهر زیبای خرم آباد در دوره قاجار تنها قسمتی از محله های اطراف قلعه فلک الافلاک را شامل می شد و در این دوره اندک اندک، مهاجرت از سوی شهرهای کوچک و بزرگ به سوی این شهر شدت گرفت که این باعث به وجود آمدن محله های جدید و توسعه این شهر شد.
در دوران پهلوی نیز ساختمان هایی برای اصطبل، سربازخانه و ستاد لشکر ۵ ارتش در محدوده حصار ۱۲ برجی و قلعه فلک الافلاک ایجاد شد.
در دوره هشت ساله جنگ ایران و عراق، استان لرستان به دلیل همسایگی با سه استان مرزی در غرب و جنوب غربی اهمیت نظامی و سوق الجیشی بسیار داشت و این شهر به دلیل قرار گیری در مسیر شمال به جنوب بارها مورد حملات هوایی و موشکی ارتش عراق قرار گرفت.
خرم آباد پس از شهرهای آبادان، اهواز، دزفول و ایلام پنجمین شهر ایران با بیشترین دفعات بمباران است. در ضمن، استان لرستان از نظر میزان خسارت مالی دومین استان خسارت دیده در طول جنگ ایران و عراق به شمار می رود.
برای مطالعه بیشتر:
خرم آباد کجاست؟
خرمآباد مرکز استان لرستان در غرب ایران است. این شهرستان از شمال شرق با شهرستان بروجرد، از جنوب با اندیمشک و از غرب و جنوب غرب با دوره و پلدختر همسایه است. موقعیت مکانی خرمآباد را در زیر مشاهده می‌کنید:
پرسش‌های متداول درباره جاهای دیدنی خرم آباد
برای پیداکردن پاسخ سایر سؤال‌هایتان می‌توانید با ما از طریق بخش دیدگاه‌های همین پست در ارتباط باشید. ما در اسرع وقت به پرسش‌های شما پاسخ خواهیم داد.
قدمت خرمآباد به چه دوره‌ای می‌رسد؟
استان لرستان از اولین سکونتگاه‌های بشر در فلات ایران است. در دوره‌ی فرمانروایی عیلامی‌ها در محا، خرمآباد کنونی، شهری به نام خایدالو قرار داشت. وجود آثاری چون قلعه‌ی فلک‌الافلاک نشان می‌دهد که از عهد ساسانیان این شهر رونق داشته است.
چه آثار دیدنی تاریخی در شهر خرمآباد وجود دارد؟
قلعه فلک‌الافلاک، مناره آجری، پل آجری، بقعه باباطاهر، مسجد جامع، گرداب سنگی، حمام گپ و آسیاب گبری از جاهای تاریخی و دیدنی شهر خرم آباد هستند.
جاذبه های گردشگری طبیعی شهرستان خرمآباد کدام‌اند؟
دریاچه کیو، دریاچه بیشه، دریاچه گَهَر، جنگل شوراب، جنگل مخمل کوه.
آرامگاه باباطاهر عریان در خرمآباد است یا همدان؟
بسیاری از مردم استان لرستان عقیده دارند که باباطاهر عریان نه در همدان، بلکه در خرمآباد دفن شده است؛ اما قول قوی آن است که فرد دفن‌شده در خرمآباد، شاعر دوبیتی‌سرای دیگری از اهالی لرستان بوده که در اشعارش از کلمات گویش لک بهره می‌برده است. به پیروان یارسان لقب بابا داده می‌شود و ایشان هم طاهر نامی از عرفای روزگار خود بوده که با نام باباطاهر شناخته می‌شده است.
