مجموعه ای از گرانبهاترین جواهرات جهان، گنجینه بی مانند خزانه جواهرات ملی طی قرن ها گردآوری شده است. ارزش این اشیاءِ به نمایش در آمده را می توان تنها با قیمت گذاری قضاوت کرد، اما باید در نظر داشت که این مجموعه منعکس کننده خلاقیت و سلیقه هنرمندان و صنعتگران ایرانی در دوره-های مختلف است و نمایشگر میراث بسیار غنی فرهنگی این کشور وسیع است.
این جواهرات تزئینی، به عنوان شواهدی برای تجمل گرایی، قدرت و ثروت حاکمان سلسله های گذشته تلقی می شده است. پیش از سلسله صفویه، جواهرات خاصی وجود داشتند که در خزانه سلطنتی نگهداری می شدند اما تنها در دوره صفویه بود که برخی مسافران خارجی ای همچون: ژان باپتیست تاورنیه، شوالیه شاردن، برادران شرلی، جورج ماینورینگ و غیره، در نوشته های خود به این جواهرات اشاره کرده اند.
متخصصان جواهر دربار صفوی، سنگ های فاخر و ارزشمندی را از بازارهای هند، امپراتوری عثمانی و کشورهای اروپایی مانند فرانسه و ایتالیا به ایران آوردند. بعدها با گذر دهه ها و قرن ها، بسیاری از این جواهرات، غارت، پیشکش، خریداری و گردآوری مجدد شدند.
سرانجام، در سال 1937 میلادی، بخش عمده ای از اقلام موجود، به بانک ملی ایران انتقال داده شدند که قسمتی از ذخیره های اسکناس را تشکیل دادند و بعدها به وثیقه بدهی های دولت به بانک تبدیل شدند.
ساختمان کنونی این مجموعه خزانه جواهرات ملی در سال 1955 میلادی ساخته شده است. در سال 1960 میلادی، با تاسیس بانک مرکزی ایران، خزانه به آنجا منتقل و به بانک مرکزی سپرده شد. اکنون بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران این خزانه را که موزه جواهرات ملی نیز خوانده می شود، محافظت می کند.
به خاطر تمام موارد ذکر شده، دیدار از این مجموعه بی مانند، بسیار منحصر به فرد است که قطعا خاطره ای فراموش نشدنی در ذهن بازدیدکنندگان به جا می گذارد. حتی شایسته ترین متخصصان دنیا هم قادر به ارزیابی یا تخمین قیمت کلی این مجموعه خیره کننده نیستند. این خزانه واقعا یک مجموعه فوق العاده خیره کننده است که حتما ارزش دیدن دارد.
نگاهی اجمالی به اشیا موجود در خزانه جواهرات ملی
37 ویترین با صدها قلم جواهر در آنها، وجود دارند. اینجا تنها آنها را به طور کلی معرفی می کنیم و برخی که در دنیا شناخته شده هستند را بیان می کنیم:
اشیایی از جنس طلا و جواهر مانند قلیان ها، سرپوش های غذا، گلدان ها، جعبه ها، آفتابه لگن ها، چاقوها، کاسه ها و غیره به نمایش گذاشته شده اند.
- یک تنگ طلا با میناکاری چشمگیری از نقوش گل ها و پرنده ها به نمایش گذاشته شده است که در نیمه بالایی آن، تصاویری از زنان وجود دارد. این تنگ، یکی از بهترین نمونه های میناکاری ایرانی است.
- همچنین یک جفت شمعدان طلای تزئین شده با لعل، الماس، زمرد، یاقوت سرخ، آویز مروارید و زمرد، به نمایش در آمده است.
- کوزه قلیان نارگیلی شکل ساخته شده از پوسته تخم شتر مرغ که روی آن، به زیبایی حکاکی شده است.
- اشیا مختلف تزئین شده با فیروزه ایرانی، همچون قلیان، جقه (پیش کلاه)، شمشیر و غیره.
- شمشیر، خنجر و تفنگ که به زیبایی تزئین و جواهرنشان شده اند.
- جقه های تزئین شده با جواهر
- همچنین زیورآلات بسیاری همچون سنجاق سینه، ساعت، زنجیر، جقه، سگک، گردنبند، کیسه پول، بازو بند و دستبند در این خزانه نگهداری می شوند.
- “لعل سامری”با وزن 500 قیراط، بزرگترین لعل شناخته شده جهان است که بر اساس افسانه ها گفته شده است که به گردن گوساله طلایی سامری آویخته می شده است.
- شرابه های مروارید که وزن کلی آنها 16 کیلوگرم است و به عنوان تزئین پرده استفاده می شده است.
- تعداد زیادی سکه طلا و مدال بزرگداشت در موقعیت های مختلف به چشم می خورند.
- جبه دستبافت تزئین شده با سنگ های گران قیمت
- “تخت نادری” یکی دیگر از اشیا خیره کننده است که از 12 قطعه جداگانه و قابل حمل ساخته شده است. تعداد کل سنگ های گران بهای استفاده شده در ساخت این تخت موجود در خزانه جواهرات ملی، 26733 عدد است.
- “کلاه عباس میرزا” ساخته شده از اطلس و مخمل قرمز که روی آن مروارید و پولک طلایی دوخته شده است که در مراسمات رسمی استفاده می شده است.
- 62 تراش مختلف الماس از ساده ترین تا نادر ترین نوع تراش مانند جوبیلی و بریولت وجود دارد.
- همچنین چندین یاقوت کبود با کیفیت بالا که بزرگترین آنها 91/141 قیراط است.
- “الماس های زرد ایرانی” که الماس های بزرگی هستند که توسط ناصرالدین شاه در سومین سفرش به اروپا از معادن کیپ جنوب آفریقا خریداری شده اند.
- جواهراتی که مختص استفاده خانواده پهلوی، فرح پهلوی، ملکه مادر، محمدرضا پهلوی و دیگر اعضای سلسله پهلوی بوده اند.
- همچنین تاج هایی که توسط محمدرضا پهلوی، پادشاهان قاجار (تاج کیانی)، تاج فرح پهلوی استفاده شده اند هم به نمایش گذاشته شده اند.
- یک قطعه بی نظیر به نام “دریای نور” وجود دارد که بزرگترین الماس صورتی جهان است. این الماس تقریبا 182 قیراط با رنگی کمیاب در بین الماس ها یعنی صورتی کم رنگ است.
- قطعه دیگری که “کوه نور” نام دارد به همراه دریای نور، هر دو متعلق به نادرشاه بوده اند. بعدها، کوه نور به افغانستان برده شد و به تصرف افراد دیگری در آمد و به ملکه ویکتوریا هدیه شد. اکنون در تاج ملکه مادر در انگلستان جای گرفته است، و
- “جقه نادری” که از اقلام شاخص خزانه جواهرات ملی می باشد، با الماس و زمرد تزئین شده است و وزن آن 781 قیراط است.
بازدید از گنجینه بانک مرکزی ایران
اگر به تهرانگردی علاقمند هستید و به این شهر سفر می کنید، چه به صورت شخصی و چه با تورهای داخلی، حتما زمانی را به بازدید از خزانه جواهرات ملی ایران اختصاص بدهید. زمان بازدید از این مجموعه فقط از 14:00 تا 17:00 عصر روزهای شنبه تا سه شنبه روزهای کاری هفته است، و فروش بلیط فقط تا ساعت 16:30 انجام می شود. خزانه جواهرات ملی در روزهای چهارشنبه تا جمعه و تعطیلات رسمی تعطیل است.
