روستای پالنگان، از جمله مقاصد گردشگری استان کردستان به شمار می‌رود که در شهرستان کامیاران و در ابتدای منطقه‌ی «اورامان یا هورامان» قرار دارد. روستای مزبور، به دلیل برخورداری از طبیعت چشم‌نواز، به نام «بهشت گمشده و ماسوله‌ی کردستان» نیز شهرت یافته است. مردم محلی، این روستا را با نام روستای «پالنگان یا پَلنگان» می‌شناسند.
روستای پالنگان کجاست؟
روستای مزبور، در دامنه‌ی کوه‌های زاگرس و در طرفینِ دره‌ای موسوم به «تنگی‌ور» قرار گرفته است. به همین دلیل، خانه‌های موجود در آن، به حالت پلکانی ساخته شده‌اند. در واقع، معماری این خانه‌ها به گونه‌ای است که حیاط هر خانه، پشت بامِ خانه‌ی پایین‌دستِ خود محسوب می‌گردد.
یکی دیگر از زیبایی‌های این روستا در این است که از مرکز آن (میانه‌ی دره)، رودخانه‌ی خروشانی به نام «رودخانه‌ی تنگه‌ور» عبور می‌کند. این رودخانه موجب شده است که روستا به دو قسمت مجزا تقسیم شود.
این روستا، از جمله روستاهای سنگی و قدیمی به شمار می‌رود که فاصله‌ی آن از شهرستان کامیاران حدود ۵۰ کیلومتر است. شهرستان کامیاران، مابین دو شهرستان کرمانشاه و سنندج قرار دارد.
بنابراین، برای دسترسی به این شهر و همچنین دسترسی به روستای پالنگان، مسیرهای مختلفی برای گردشگران فراهم است که به شرح آنها می‌پردازیم:
دسترسی از طریق شهرستان سنندج
فاصله‌ی این شهر تا کامیاران، حدود ۷۵ کیلومتر است. البته جاده سنندج-کامیاران از جمله جاده‌های پرخطر به شمار می‌رود؛ بنابراین، در عبور از آن لازم است نهایت دقت صورت بگیرد.
دسترسی از طریق شهرستان کرمانشاه
شهرستان کامیاران، در ۵۵ کیلومتری کرمانشاه قرار دارد.
شما می‌توانید با انتخاب هر دو مسیر، با صرف زمان یکسان به شهرستان کامیاران برسید. پس از آن، باید با عبور از بلوار «شاهو» خود را به جاده‌ی کامیاران-مریوان برسانید. در نهایت، پس از طی ۵۰ کیلومتر، روستای زیبای پالنگان پیش روی‌تان قرار می‌گیرد.
دف نوازی در روستای پالنگان
در این روستا به هنگام برگزاری اعیاد مذهبی، مراسم ویژه‌ای به نام «دَف‌نوازی» برگزار می‌شود که به «مراسم هزار دَف» نیز شهرت دارد. شیوه‌ی اجرای مراسم به این گونه است که مردم روستا با لباس محلی و دف به دست، بر روی بام‌ها و کوچه‌ها می‌ایستند. سپس، منتظر می‌شوند تا رهبر گروه، دستورِ نواختن دف را صادر کند. هنگامی که دستور نواختن صادر می‌شود، همه با هم به اجرای موسیقیِ دلنشین محلی‌شان می‌پردازند.
در نتیجه‌ی این گروه‌نوازی،صدای موسیقی با صدای جوش‌و‌خروش رودخانه‌ی واقع در مرکز روستا، در هم می‌آمیزد و طنین خوشی، ایجاد می‌گردد.
لازم به ذکر است که مردم کردستان، ساز دف را به عنوان یک ساز آئینی و مقدس می‌پندارند. بنابراین، در بیش‌ترِ آیین‌های مذهبی خود نیز از این ساز استفاده می‌کنند. مراسم دف‌نوازی، همچنان در روستای پالنگان برگزار می‌شود و طرفداران خاص خود را دارد.
گاهی اوقات، مراسم دف نوازی با آهنگِ ساز دیگری به نام «تنبور» در هم می‌آمیزد. در این‌جا به توضیح مختصری درباره سازهای دف و تنبور می‌پردازیم:
دف
در موسیقی ایرانی، این ساز، نوعی ساز کوبه‌ای به شمار می‌رود و شامل یک حلقه چوبی است. بر روی این حلقه‌ی چوبی، پوست نازکی (معمولاً پوست آهو) کشیده شده است و با ضربه‌ی انگشتان به صدا در می‌آید.
تنبور
معمولاً ساز تنبور از چوب درخت توت ساخته می‌شود که یک دسته‌ی بلند و بدنه‌ای به شکل گلابی دارد. این وسیله، نوعی ساز سنتی محسوب می‌گردد که کاسه‌ی آن به تقلید از سه تار ایرانی، به این شکل ساخته شده است.
در واقع، ساز تنبور، به عنوان «سه تار باستانی ایرانیان» شناخته می‌شود که استفاده از آن در دوره‌ی ساسانیان بسیار متداول بوده است.
ثبت جهانی روستای پالنگان
از آن‌جا که این روستا دارای طبیعت بکر و جاذبه‌های گردشگری فراوانی است، به‌راحتی توانست زمینه‌ی لازم را تحت عنوان «منظر یا محور فرهنگی اورامانات» برای ثبت جهانی آن در یونسکو فراهم آورد. از جمله‌ی این جاذبه‌ها می‌توان به موارد ذیل اشاره کرد:
قلعه تاریخی پالنگان
این قلعه که دارای قدمتی بسیار طولانی است، در فاصله‌ی ۸۰۰ متری از روستای پالنگان قرار دارد.
رودخانه سیروان و تنگه‌ور
در قسمت شمالی روستای مزبور، رودخانه‌ای به نام «سیروان» وجود دارد که جلوه‌ی بسیار زیبایی به آن بخشیده است. از این رودخانه، شاخه‌های متعددی منشعب می‌شوند که یکی از آنها از مرکز روستا عبور می‌کند و به نام «رودخانه‌ی تنگه‌ور»، شهرت دارد.
پل‌های تاریخی
بر روی رودخانه‌ی تنگه ور، پل‌های تاریخی متعددی بنا شده‌اند که رابط دو قسمت روستا هستند.
چشمه‌های سید علاءالدین، خاتون و شیته
در باغ «شیخ عمر» واقع در این روستا، چشمه‌های متعددی قرار دارند که از جمله جاذبه‌های طبیعی آن به شمار می‌روند.
علاوه بر آن، منطقه قرارگیری این روستا که به هورامان شهرت دارد، دارای وسعت زیادی است و شامل بخش‌هایی از اقلیم کردستانِ عراق، کردستانِ ایران و کرمانشاه می‌شود.
این منطقه، به دلیل شواهد تاریخی و دیرینگی، سبک زندگی مردمان ساکن در روستاهای آن و جاذبه‌های گردشگری مختلف، از اهمیت بسیار ی برخوردار است.
در سال ۱۳۹۵ خورشیدی، اسناد و مدارک زیادی از منطقه‌ی هورامان جمع آوری گردید و به سازمان یونسکو ارسال شد. در نتیجه، در چهل و چهارمین جلسه‌ی کمیته‌ی میراث جهانی یونسکو، پرونده‌ی اورامانات بررسی گردید و با ثبت ملی آن موافقت گردید.
از آن‌جا که قسمت‌هایی از شهرستان سنندج و کامیاران و مریوان، جزو منطقه اورامانات محسوب می‌شوند، روستای پالنگان نیز در این محدوده قرار می‌گیرد.
دف نوازی، که جزو میراث ناملموس این روستا محسوب می‌گردد، از گذشته‌های دور در این منطقه مرسوم بوده است. امیدواریم این مراسم که همه ساله با شکوه بیشتری اجرا می‌شود، در سازمان یونسکو به ثبت برسد.
علاوه بر آن، روستای مزبور، ویژگی‌های دیگری نیز دارد که در زیر به شرح آنها می‌پردازیم:
- معماری پلکانی، آب‌و‌هوای مطبوع، آداب خاص، پوشش سنتی جذاب، صنایع دستی و غذاهای محلی.
بازدید از روستای پالنگان را در برنامه سفر بگنجانید
روستای پالنگان به دلیل ویژگی‌های معماری و آداب و رسوم ویژه‌ی خود در حیطه‌ی مطالعات گردشگری میراث فرهنگی قرار می‌گیرد. این روستا دارای طبیعت زیبایی نیز هست که گردشگران هنگام سفر به شهرستان کامیاران با تورهای داخلی، می‌توانند از آن بازدید کنند.
دستی بر ایران ضمن معرفی روستای مزبور، از شما دعوت می‌کند با رعایت اصول گردشگری مسئولانه از سایر جاذبه‌های گردشگری سنندج نیز بازدید نمائید.
