روستای تیس، روستایی از توابع چابهار در استان سیستان و بلوچستان است که در ۵ کیلومتری شمال غربی این شهرستان قرار دارد. روستای مزبور جزو قدیمی‌ترین روستاهای ایران به‌شمار می‌رود که در دوره‌ی هخامنشیان ایجاد شده است. در این مقاله قصد داریم اطلاعاتی درباره روستای مزبور در اختیارتان قرار دهیم.
تاریخ روستای تیس
این روستا در دوره‌ی هخامنشیان به‌عنوان یکی از بنادر مهم ایران در دریای مَکران شناخته می‌شد و آن را «تیز» می‌نامیدند. بدین‌ترتیب، کالاهای مورد نیاز کشور از آسیای شرقی و هند، ابتدا به بندر تیس می‌رسیدند. سپس از آنجا به مناطق خاورمیانه، آسیای میانه و قفقاز ارسال می‌شدند. در نتیجه، بندر مزبور یک شاهراه مبادله‌ی کالاهای اساسی و مهم محسوب می‌شد.
این بندر حتی در سده‌های اولیه‌ی اسلامی نیز به‌عنوان بندری مهم شناخته می‌شد. این موضوع از نوشته‌های مورخ سده‌ی چهارم هجری یعنی «اَبونَصر مُطَهربن طاهر مقدسی» مشخص می‌شود.
جاذبه‌های گردشگری زیبای روستا
روستای تیس در منطقه‌‌ی آزاد چابهار و در مسیر ارتباطی چابهار-کُنارَک قرار دارد. در روستای مزبور، جاذبه‌های گردشگری مختلفی وجود دارند که گردشگران داخلی و خارجی را همواره به سوی خود جذب می‌کنند. برخی از این جاذبه‌ها عبارتند از:
آرامگاه سید غلام رسول
معماری آرامگاه سید غلام رسول، ترکیبی از معماری هندی و معماری دوره سلجوقی است که آن را به بنایی منحصربه‌فرد تبدیل کرده است.
قلعهی بلوچ گَت
در ۵ کیلومتری شمال غربی روستای تیس بر بالای کوهی بلند قرار دارد. هم‌اکنون از این قلعهی ساخته‌شده از سنگ و ساروج، یک برج دیده‌بانی و دو آرامگاه هرمی‌شکلِ برجسته باقی مانده است.
قلعهی پیروز گت
این قلعه که در طول دوره اشکانیان و دوره ساسانیان بنا شده است، بر بالای تپه‌ای کم‌ارتفاع، در میانه‌ی دره‌ی تیس قرار دارد.
غارهای بان مسیتی
غارهای سه‌گانه‌ای هستند که در قسمت شمالی روستای تیس و در دامنه‌ی کوه «شهبازبند» قرار دارند. یکی از این غارهای سه‌گانه طبیعی و دوتای دیگر، دست‌ساز هستند.
قلعه باتل
این قلعهی زیبا بر روی تپه‌ای قرار داشت که به‌مرور زمان تخریب شده است. هم‌اکنون فقط برج‌ها و باروهای آن از تخریب جان سالم به‌دربرده‌اند.
سدهای تیس
این سدها جزو آثار تاریخیِ باقی‌مانده از دوران هخامنشیان هستند که نشان‌دهنده‌ی قدیمی بودن روستای تیس و تعلق آن به ۳۳۰ الی ۵۵۰ سال پیش از میلاد مسیح هستند.
مسجد جامع تیس
این مسجد مشابه مساجد کشورهای پاکستان و هند بنا شده است که از این نظر بسیار جلب توجه می‌کند.
قلعه پرتغالی‌ها
در سال ۱۵۰۶ میلادی در طی حمله‌ی پرتغالی‌ها به دریای مکران با فرماندهی شخصی به نام «آلبوکِرْک» چابهار و تیس تحت تسلط آنها درآمد. این کشور نخستین کشور استعماری در آن دوران بود که تسلط خود را بر دریای مکران تا سال ۱۶۲۲ میلادی حفظ کرد. قلعهی پرتغالی‌ها بنایی است که توسط این کشور استعمارگر در روستای تیس بنا شده است.
گورستان خاموش
گورستان خاموش از جمله جاذبه‌های گردشگری معروف روستای تیس محسوب می‌شود که اهمیت و شهرت آن را بیشتر کرده است. مزارهای موجود در این گورستان در مجاورت یکدیگر بر روی سطحی صخره‌ای و با چیدمان خاص قرار گرفته‌اند.
دلایل مختلفی در مورد شکل و ساختار این گورستان مطرح شده است که به آنها اشاره می‌کنیم:
- به‌نظر می‌رسد علت اصلی ایجاد گورستان مزبور در میان صخره‌ها، به‌منظور حفظ جسد مردگان از گزند جانوران درنده باشد.
- دلیل دیگر این کار می‌تواند اعتقاد مردم آن دوران و احترام آنها به مردگان باشد.
- برخی از مردم محلی نیز بر این باورند که این گورستان به جن‌ها تعلق دارد و آن را گورستان جن‌ها می‌نامند. به عقیده‌ی آنها شب‌هنگام جن‌ها بر سر مزار مردگان به مویه و مرثیه‌سرایی می‌پردازند.
معرفی کلی روستای تیس
این روستا با آب‌وهوای گرم و خشک از شرایط مساعدی برای کشاورزی برخوردار است. علاوه بر آن، روستای مزبور از مراکز مهم سوزن‌دوزی به‌شمار می‌رود که یکی از شاخه‌های صنایع دستی ایران محسوب می‌شود.
در میانه‌ی این روستا رودخانه‌ای به نام «لاوَری» قرار دارد و پیرامون آن را کوه‌هایی نظیر کوه‌های شهباز، پیلبند و لاوری احاطه کرده‌اند. به‌علاوه، وجود یک ساحل شنی در روستای مزبور آن را به یک مکان گردشگری جذاب مبدل کرده است.
جمعیت روستای تیس چابهار
مطابق سرشماری سال ۱۳۹۵ خورشیدی در روستای مزبور ۱۵۲۶ خانوار مشاهده شده‌اند که معادل با ۶۳۴۸ نفر هستند. این روستا از جمله بزرگترین روستاهای استان سیستان و بلوچستان به‌شمار می‌رود که جمعیت آن نسبت به ۲۸ شهر از استان مزبور، بسیار بیشتر است.
شغل بیشتر مردم روستای تیس، کشاورزی و دامداری است. در گذشته، روستای مزبور میزبان سیاه‌پوستانی از آفریقا و سرزمین‌های دیگر بود. همچنین، در آن دوران تعداد افراد سُنی‌مذهب در این روستا بسیار زیاد بودند، اما به‌دلیل مهاجرت‌های صورت گرفته، تعداد آنها رو به کاهش است. مردم این روستا به زبان «بلوچی» با یکدیگر ارتباط برقرار می‌کنند.
با روستای تیس چابهار بیشتر آشنا شوید
روستای تیس یکی از روستاهای زیبای جنوب غربی ایران است که با وجود گورستانی تاریخی، شهرت بسیار یافته است. گردشگرانی که به کشف آثار تاریخیِ مرموز علاقه‌ی زیادی نشان می‌دهند، برای دیدن گورستان جن‌ها با تورهای ایرانگردی به روستای مزبور مسافرت می‌کنند. دستی بر ایران پیشنهاد می‌کند در راستای اعتلای فرهنگ گردشگری، در بازدید از این روستا به منشور گردشگری مسئولانه نیز توجه داشته باشید.
