خانه پروین اعتصامی در شهر تبریز واقع شده است. بسیاری از خانه‌های تاریخی قدیمی از جمله خانه نیکدل، پروین اعتصامی و … در این شهر قرار دارد. به همین جهت، تبریز را شهر مناسبی جهت بازدید از خانه‌های قدیمی ایران می باشد. این خانه تاریخی، به‌عنوان یکی از آثار ملی کشور در سال 1385 به ثبت رسید و هم‌اکنون از جاهای دیدنی تبریز به حساب می‌آید.
ساخت این خانه تاریخی به دوره اول پهلوی برمی‌گردد. خانه زنده‌یاد پروین اعتصامی دارای ظرافت‌های خاص معماری است که در ابتدا این خانه را به یکی از عمارت‌های شاهانه تبدیل کرده بود، اما متاسفانه در طول زمان به دلیل اتفاقات پیش‌آمده خانه تقسیم‌بندی شد، صاحبان مختلف پیدا کرد و از وسعت و مرغوبیت اولیه آن کاسته شد.
مروری بر تاریخچه خانه پروین اعتصامی
بنایی که امروزه به‌عنوان خانه شاعر پروین اعتصامی می‌شناسید، به دوران پهلوی اول برمی‌گردد. پروین اعتصامی تا سن 7 سالگی در این خانه بزرگ شده است. پیش از انقلاب، این بنای تاریخی را به‌عنوان یکی از عمارت‌های بزرگ می‌شناختند. عمارت پروین اعتصامی در آن زمان در کوچه عودجولان از کوچه‌های قدیمی و تنگ شهر، قرار گرفته بود. چندین سال بعد، خانه توسط برادر پروین فروخته شد و خانه پروین اعتصامی در آن زمان به سه قسمت تقسیم شد.
در پی این واگذاری ها، خانه سمت چپ قالب خود را به‌طور کامل از دست داد و به یک کارگاه مبل‌سازی تبدیل شد. خانه میانی به خانواده‌ای تعلق داشت که دختران آن می‌خواستند به هر طریقی که ممکن است، شکل خانه را حفظ کنند. خانه سمت راست نیز به‌عنوان خانه قدیمی پروین تاکنون باقی مانده است. در طول این سال‌ها، این بنای تاریخی بازسازی شده است و اکنون مردم به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران از آن بازدید می‌کنند.
آشنایی با قسمت‌های مختلف خانه پروین اعتصامی
در ورودی ساختمان خانه پروین اعتصامی، مجسمه این شاعر معاصر ایرانی قرار دارد که در حال بالا رفتن از پله‌های ساختمان است. متراژ خانه 1300 مترمربع است که در آن حیاطی با وسعت 900 متر قرار دارد. بخش‌های مختلف ساختمان عبارتند از:
- در طبقه اول ساختمان، سالنی قرار دارد که دارای ورودی غربی و شرقی است. این سالن شامل دو اتاق می‌شود که بر روی دیوارهای آن، نمونه‌ای از اشعار پروین اعتصامی نوشته شده است. به‌طور کلی، بر روی دیوارهای خانه، آثار قدیمی و متن نامه‌هایی نیز مشاهده می‌شود. از جمله این آثار مهم، می‌توان به نامه فرمانداری قم به‌منظور تدفین زن شاعر اشاره نمود. کمد شیشه‌ای نیز در سالن قرار دارد که برخی از وسایل شخصی پروین در آن قرار دارد. پیاله فیروزه‌ای و کیف‌دستی پروین در این کمد شیشه‌ای مشاهده می‌شود.
- در طبقه دوم ساختمان نیز، سه اتاق قدیمی قرار دارد. یکی از آن اتاق‌ها، راه ارتباطی به آب انبار خانه است. با مرمت‌هایی که بر روی خانه انجام شده است، امروزه می‌توانید تنور نانی را مشاهده کنید که نشان‌دهنده قدمت این خانه است.
- در زیرزمین خانه پروین اعتصامی، سقف کلیل آذری و حوضی 8 ضلعی قرار دارد. معمولاً در فصل تابستان جهت شب‌نشینی از این قسمت استفاده می‌کردند. پنج اتاق گهواره‌ای نیز در زیرزمین قرار دارد که با معماری دقیق و زیبا در کنار یکدیگر قرار گرفته‌اند.
مصالح و معماری خانه پروین اعتصامی
این بنا شامل درگاه یا سر است که نسبت عرض سر در به تورفتگی‌ها، تقریباً یک به دو بوده اما با گذشت زمان، امروزه دیگر اثری از آنها باقی نمانده است. آب انبار خانه نیز به شکل استادانه ای ساخته شده است. استوانه بودن این بنا به‌منظور ایجاد فشار یکنواخت بوده است.
از لایه‌های سربی نیز به‌منظور مقاوم ساختن کف آب انبار استفاده شده است. آجرهای آب انبار به رنگ لیمویی هستند و جنس آنها به‌گونه‌ای است که مخصوص آب انبار ساخته شده اند. از ساروج نیز به‌عنوان ملات بین آجرها استفاده کرده‌اند.
در طبقات و نمای ساختمان خانه نیز از سنگ و آجر استفاده شده است. این مصالح توانسته‌اند، استحکام ساختمان را تا حد زیادی افزایش دهند. در بخش‌هایی از خانه که میزان رطوبت بیشتر است، سنگ و آجرچینی به کار رفته است.
بازدید از این خانه قدیمی را از دست ندهید
وسعت خانه پروین اعتصامی در دوران قاجار بیشتر بوده، اما امروزه تنها بخشی از آن دوباره مرمت شده است. با این وجود، این خانه امروزه به عنوان یک جاذبه تاریخی-گردشگری موردتوجه عموم است.
“دستی بر ایران” توصیه می کند که اگر به معماری ایرانی علاقمند هستید و به تبریز سفر می کنید، بازدید از خانه پروین اعتصامی را در برنامه خود بگنجانید.
مقبره استاد شهریار و موزه قاجار نیز در نزدیکی خانه این شاعر محبوب واقع شده اند و از دیگر جاذبه های گردشگری تبریز به شمار می روند. اگر زمانی قصد داشتید در شهر تبریز، به گردش بروید، بازدید از خانه‌های تاریخی محله ششگلان را از دست ندهید.
خانه پدری پروین اعتصامی کجاست؟
خانه پدری پروین اعتصامی در محله‌ی ششگلان شهر تبریز قرار دارد. موقعیت مکانی دقیق این خانه را در زیر مشاهده می‌کنید:
پرسش‌های متداول درباره خانه پروین اعتصامی
برای پیدا کردن پاسخ سایر سوالهایتان می‌توانید با ما از طریق بخش دیدگاه‌های همین پست در ارتباط باشید. ما در اسرع وقت به سوال‌های شما پاسخ خواهیم داد.
پروین اعتصامی کیست؟
رخشنده اعتصامی معروف به پروین اعتصامی، از مشهورترین زنان شاعر ایرانی است که در سال ۱۲۸۵ در تبریز زاده شد و سال ۱۳۲۰ بدرود حیات گفت. مضامین اشعار او که حاصل استعداد و شوق فراوانش به آموختن و روحیه‌ی ظلم‌ستیزی اوست، دلبستگی عمیقش به پدر را نیز نشان می‌دهد. پدر او یوسف اعتصامی آشتیانی، از شاعران و مترجمان دوران خود بوده است.
پروین اعتصامی تا چه زمانی در خانه‌ی پدری‌اش در تبریز زندگی کرد؟
پروین اعتصامی تا ۷سالگی در این خانه ساکن بود و بعد، به همراه خانواده به تهران مهاجرت کرد.
قدمت بنای خانه پروین اعتصامی به چه دوره‌ای برمی‌گردد؟
این بنا در دوره‌ی پهلوی اول ساخته شده است. خانه در ابتدا بزرگ‌تر و باشکوه‌تر بوده است؛ اما بعدها بخش‌هایی از بنا جدا شده و از وسعت و شکوه آن کاسته شده است.
چه مکان‌های دیدنی دیگری در نزدیکی خانه‌ی پروین اعتصامی وجود دارد؟
موزه‌ی قاجار و مقبره‌ی استاد شهریار در نزدیکی خانه پروین اعتصامی قرار دارند.
