باغ گیاه شناسی چابهار، باغی بسیار زیبا در منطقه‌ی آزاد تجاری-صنعتی چابهار است که در روستای تیسِ این شهرستان قرار دارد. این باغ که به‌دلیل قرارگیری در روستای مزبور به نام «باغ ملی تیس» نیز شهرت دارد، ازجمله مهم‌ترین باغ‌های گیاه شناسی منطقه به‌شمار می‌رود. در این مقاله درباره این جاذبه‌ی دست ساز، مطالبی ارائه خواهیم کرد.
تاریخ ایجاد باغ گیاه شناسی چابهار
این باغ در سال ۱۳۴۰ خورشیدی و در دوره پهلوی دوم احداث شد و در سال ۱۳۵۰ خورشیدی گشایش یافت. سپس، باغ مزبور پس از انقلاب ۵۷ و در سال ۱۳۸۰ خورشیدی برای ایجاد رشته‌های مرتبط، به دانشگاه علمی و کاربردیِ چابهار تعلق گرفت. هم اکنون، اداره‌ی این باغ زیر نظر «دانشگاه بین‌المللی چابهار» صورت می‌گیرد.
در طی سال‌های اخیر، مرمتی نیز بر روی باغ مزبور صورت گرفته است تا هویت اصیل خود را بازیابد. اقدامات انجام‌گرفته در طی این مرمت شامل موارد زیر هستند:
- لایه‌برداریِ فنی در نماهای داخلی و بیرونی باغ
- نماسازی با آجر سنتی به‌همراه بندکشیِ آن
- اندود گچ-خاک (مصالحی که در زیرسازی ساختمان استفاده می‌شود) و گچ سفید در فضاهای داخلی
- مرمت سقف
- ایزوگام و اجرای ایزولاسیون بنای خشتیِ پشت‌بام
- نصب در و پنجره‌های چوبی و سنگ‌فرش با رعایت اصول حفاظتی و مرمتی
- احیای فضاهای مختلف باغ از قبیل سفره‌خانه‌های سنتی و مکان‌های تفریحی
معرفی باغ
باغ موردنظر از جمله باغ‌های گیاه شناسیِ قدیمی کشور محسوب می‌شود که گیاهان مختلفی در آن پرورش داده می‌شوند. این باغ که مساحتی بیش از ۶ هکتار را دربرمی‌گیرد، از لحاظ علمی نسبت به سایر باغ‌های مشابه در شرایط مطلوبی قرار دارد.
شایان ذکر است در باغ گیاه شناسی چابهار، علاوه بر گیاهان بومی شهرستان چابهار، گونه‌های گیاهی دیگری از قسمت‌های مختلف ایران و سایر کشورها مشاهده می‌شوند. این گیاهان شامل انواع گیاهان گلخانه‌ای و گیاهان باغچه‌ای هستند. ازآنجاکه نگهداری گیاهان غیربومی کار آسانی نیست، همواره کارشناسان کشاورزی در این باغ حضور دارند.
به طور کلی، حدود ۴۰۰۰ گونه از گیاهان بومی و غیربومی در باغ گیاه شناسی چابهار مشاهده می‌شوند که هرکدام ویژگی‌های منحصربه‌فردی دارند. در بین این گونه‌های گیاهی، گونه‌های نادر، کمیاب و در معرض خطر نیز مشاهده می‌شوند که باید مراقبت بیشتری از آنها صورت بگیرد.
اهمیت باغ گیاه شناسی چابهار
کارشناسان کشاورزیِ فعال در باغ مورد نظر، اهمیت آن را در مرهون انجام فعالیت¬های ذیل می¬دانند:
- استفاده در زمینه‌های پژوهشی گوناگون، نظیر علوم گیاهی و باغبانی
- آموزش عمومی و آشنایی مردم با گیاهان مختلف و لزوم پاسداری از آنها
- تحقیق در مورد روش‌های تکثیر و پرورش گونه‌های باارزش از نظر حفاظتی و اقتصادی
- قرار دادن امکانات لازم در اختیار محققان
- انجام تحقیق و بررسی بر روی گیاهان گرمسیری جنوب شرق کشور
- استفاده به‌عنوان «بانک ژن زنده‌ی گیاهی» از گونه‌های مختلف گیاهان بومی و غیربومی
- حفظ گونه‌های مختلف گیاهی از خطر انقراض
ویژگی محل قرارگیری باغ
همان‌طور که در قسمت مقدمه اشاره شد، این جاذبه‌ی دست‌ساز در روستای تیس شهرستان چابهار واقع شده است. روستای مزبور از جمله روستاهای قدیمی این شهرستان است که به دوره هخامنشیان مربوط می‌شود. این روستا در منطقه‌ای کوهپایه‌ای قرار دارد و کوه‌های متعدد آن را احاطه کرده‌اند.
علاوه بر آن، رودخانه‌ای با عنوان «لاوَری» در میانه‌ی روستای تیس قرار دارد که جلوه بسیار زیبایی به آن بخشیده است. تمامی شرایط فوق، زمینه را برای احداث باغ گیاه شناسی چابهار در این روستا فراهم کرده است.
مسیر دسترسی به باغ گیاه شناسی چابهار
برای دسترسی به باغ مزبور ابتدا باید به استان سیستان و بلوچستان سفر کنید و از آنجا به سمت شهرستان چابهار حرکت کنید. سپس، از چابهار مسیر جاده‌ی تیس را پیش بگیرید تا پس از پنج کیلومتر رانندگی، به روستای تیس برسید. در نهایت، می‌توانید از باغ گیاه شناسی مزبور در این روستا دیدن کنید.
جاذبه‌های گردشگری اطراف باغ
پیرامون باغ مزبور جاذبه‌های گردشگری مختلفی قرار گرفته‌اند که می‌توانید از آنها نیز بازدید داشته باشید. برخی از این جاذبه‌ها عبارتند از:
- مسجد جامع تیس، سدهای تیس، قلعه باتل، قلعه انوشیروان، غارهای بان سیتی، قلعه پیروز گت، قلعه بلوچ گت، آرامگاه سید غلام رسول و قلعه پرتغالی‌ها.
حتماً از باغ گیاه شناسی چابهار دیدن کنید
باغ گیاه شناسی چابهار به‌دلیل داشتن گل‌ها و گیاهان رنگارنگ که جلوه‌ی بسیار زیبایی دارند، گردشگران داخلی زیادی را به خود جذب می‌کند. این گردشگران برای سفر به چابهار و بازدید از باغ گیاه‌شناسی مزبور از تورهای داخلی بهره می‌برند. دستی بر ایران ضمن معرفی این باغ زیبا توجه شما را به منشور گردشگری مسئولانه جلب می‌کند.
