گذرنامه سندی هویتی است که هر فرد در هنگام ورود و خروج به کشورهای مختلف باید برای نگهداری از آن تلاش کند. بنابر گزارش "دستی بر ایران"، سایت "بنیاد وکلا"، به بررسی نکاتی مهم پس از گم شدن پاسپورت می‌پردازد.
شاید در نگاه اول عواقب مفقود شدن پاسپورت یا به سرقت رفتن آن حائز اهمیت به نظر نرسد اما به طور کلی باید توجه داشت به دلیل سوءاستفاده‌هایی که ممکن است از گذرنامه صورت گیرد صاحب اصلی پاسپورت یا گذرنامه می‌تواند دچار مشکلاتی شود.
بنابراین زمانی که گذرنامه شما مفقود شد یا به سرقت رفت ممکن است در دسترس افراد سودجو قرار گیرد از جمله این اعمال ممکن است اقدام به انجام کارهای غیرقانونی با استفاده از این مدرک هویتی شما باشد.
اعلام مفقودی یا به سرقت رفتن گذرنامه بسیار حائز اهمیت است چرا که با اعلام مفقودی آن گذرنامه مفقود شده باطل می‌شود و دیگر امکان استفاده برای آن وجود نخواهد داشت.
گذرنامه یا پاسپورت که یکی از مهم‌ترین مدارک هویتی و شناسایی شناخته می‌شود به لحاظ بین‌المللی نیز بسیار حائز اهمیت است.
مفقود شدن گذرنامه می‌تواند دردسرهای بسیاری را برای صاحب آن ایجاد کند چرا که احتمال سوء استفاده از گذرنامه مفقودی بسیار بالا است.
گم کردن گذرنامه یا پاسپورت برای صاحب آن مسئولیت زیادی را ایجاد می‌کند بنابراین با مفقود شدن گذرنامه باید برای دریافت گذرنامه المثنی فورا اقدام کرد تا از عواقب گم شدن آن جلوگیری کنیم.
از مهم‌ترین دلایلی که این تکلیف را برای مالک گذرنامه‌ی مفقودی ایجاد می‌کند امکان سواستفاده بین‌المللی از آن است.
اقدامات اولیه بعد از گم شدن پاسپورت
در صورت گم کردن گذرنامه شما باید سریعا مفقود شدن آن را به اداره گذرنامه اعلام کرده و از اینکه افراد سودجو از آن سوء استفاده نمایند جلوگیری کنید.
احتمال سوء استفاده و ارتکاب جرم با استفاده از گذرنامه‌های مفقود شده یا سرقت رفته بسیار زیاد است از جمله جرایمی که می‌توان با استفاده از گذرنامه‌های مفقودی مرتکب شد می‌توان به سوء استفاده‌های گروه‌های تروریستی از گذرنامه مفقودی اشاره کرد اعضای گروه‌های تروریستی برای جابجایی بین مرز کشورهای مختلف از پاسپورت‌های جعلی یا مفقودی استفاده می‌کنند.
همچنین امکان انجام فساد مالی و پولشویی از جمله جرایمی است که می‌توان با استفاده از گذرنامه مفقود شده اقدام به افتتاح حساب و انجام چنین جرائمی کرد.
در گذشته برای پیشگیری از سوء استفاده از گذرنامه مفقودی انتشار آگهی مفقودی گذرنامه الزامی بود. امروزه پلیس بین الملل برای ثبت پاسپورت‌ها و گذرنامه‌های مفقود شده سامانه‌ای راه‌اندازی کرده است که آخرین وضعیت پاسپورت‌های گمشده در آن ثبت می‌گردد، بنابراین با اعلام مفقودی گذرنامه به پلیس اطلاعات گذرنامه مفقودی شما در سامانه اینترپل ثبت خواهد شد تا از سوء استفاده از آن پیشگیری شود.
نکته قابل توجه آن است که گذرنامه از مدارک شناسایی رسمی است که دولت متبوع مالک آن با صدور گذرنامه از دولت‌های دیگر می‌خواهد تا اجازه ورود و خروج تبعه آن کشور را به عنوان شهروند خارجی صادر نمایند.
البته گذرنامه به تنهایی منجر به اجازه ورود اتباع خارجی نیست اما تشریفات دریافت ویزا مشروط به داشتن گذرنامه معتبر و دارای تاریخ است.
اهمیت نگهداری از گذرنامه
با توجه به اهمیتی که گذرنامه در خصوص ورود و خروج اتباع خارجی به کشورهای مختلف دارد و همچنین با عنایت به اهمیت بین المللی این سند هویتی؛ اگر این سند هویتی در دسترس افراد سودجو قرار گیرد می‌تواند تا حد زیادی مورد سوء استفاده قرار گیرد.
سو استفاده از گذرنامه می‌تواند شامل جعل کلاهبرداری یا هر نوع اقدام غیرقانونی باشد که منجر به آسیب‌های مختلف اجتماعی و قانونی می‌شود.
بنابراین برای دارنده گذرنامه این تکلیف ایجاد می‌شود که در صورت مفقودی یا به سرقت رفتن گذرنامه باید در کوتاه‌ترین مدت زمان ممکن به اداره گذرنامه اعلام مفقودی کرده و از هرگونه اقدام آسیب‌زا و سوء استفاده افراد دیگر پیشگیری کند.
اقدامات لازم پس از گم شدن گذرنامه
اگر گذرنامه مفقودی یا به سرقت رفته بدون تاریخ اعتبار باشد یعنی تاریخ اعتبار آن منقضی شده باشد در صورت مفقود شدن قابلیت استفاده یا سوءاستفاده را نخواهد داشت بنابراین صاحب و مالک گذرنامه مفقود شده در صورتی که گذرنامه او تاریخ انقضا و اعتبار نداشته باشد تنها مکلف است به یکی از دفاتر پلیس+۱۰ مراجعه کرده و درخواست صدور گذرنامه جدید بکند.
با توجه به اتمام تاریخ اعتبار گذرنامه در این حالت دیگر گذرنامه المثنی صادر نمی‌شود بلکه گذرنامه‌ای جدید و با اعتبار جدید صادر خواهد شد.
برای دریافت گذرنامه جدید با تاریخ اعتبار باید هزینه صدور گذرنامه طبق تعرفه تعیین شده پرداخت شود و همچنین تصویر چهره متقاضی توسط متصدی مربوطه در دفاتر پلیس+۱۰ تهیه شود.
پروسه دریافت گذرنامه با اعتبار جدید شامل بررسی درخواست تایید یا رد درخواست و اعلام تکمیل اطلاعات و یا صدور گذرنامه جدید خواهد بود؛ و پس از طی این مراحل مانند هر گذرنامه دیگری گذرنامه صادر و چاپ شده و به آدرس اقامتگاه متقاضی به وسیله اداره پست ارسال و تحویل مالک خواهد شد.
در صورت گم شدن گذرنامه‌ای که همچنان دارای اعتبار است بر خلاف حالت پیشین که شرح دادیم در حالت مفقودی یا به سرقت رفتن این گذرنامه، باید درخواست صدور گذرنامه المثنی شود.
درخواست گذرنامه المثنی در حالت مفقودی یا به سرقت رفتن گذرنامه دارای اعتبار پروسه‌ای طولانی‌تر و زمانبر‌تر دارد.
در اولین اقدام مهم باید مفقود یا سرقت شدن گذرنامه به مرجع صالح اعلام شود. مرجع صالح برای اعلام مفقودی یا به سرقت رفتن گذرنامه دارای اعتبار اداره گذرنامه شهر محل اقامتگاه مالک گذرنامه است.
همانطور که اشاره کردیم در رابطه با صدور گذرنامه المثنی حضور شخص صاحب گذرنامه برای اعلام مفقودی گذرنامه و درخواست صدور مجدد آن الزامی می‌باشد.
اعلام مفقود شدن گذرنامه یا به سرقت رفتن آن دیگر با ثبت آگهی انجام نمی‌شود و در نتیجه برای اعلام مفقودی گذرنامه مراجعه به دفاتر پلیس +۱۰ کافی می‌باشد.
جهت دریافت گذرنامه المثنی مدارکی باید ارائه شود که این مدارک شامل فرم صدور گذرنامه و کپی صفحات ۲ و ۳ گذرنامه در صورت موجود بودن، صفحه دارای مهر آخرین خروج و یا فرم استعلام خروج قانونی می‌باشد.
همچنین ارائه اصل شناسنامه ایرانی و کپی از تمام صفحات شناسنامه و اصل کارت شناسایی ملی و کپی آن و همچنین ارائه سه قطعه عکس سه در چهار الزامی است.
جهت صدور گذرنامه المثنی چگونگی مفقود شدن گذرنامه به همراه نامه اعلام سرقت پاسپورت با تایید پلیس محلی در صورت به سرقت رفتن آن لازم می‌باشد همچنین پرداخت هزینه صدور گذرنامه المثنی نیز الزامی است.
هزینه دریافت گذرنامه یا پاسپورت المثنی مطابق تعرفه اعلامی در دفاتر پلیس+۱۰ خواهد بود.
صدور گذرنامه المثنی در گذشته مدت حدود ۶ ماه به طول می‌انجامید اما امروزه با توجه به تمهیدات جدید پلیس در این خصوص زمان دریافت گذرنامه المثنی به ۲۰ روز کاهش پیدا کرده است. از دلایل کاهش طول مدت صدور مجدد گذرنامه عدم الزام درج آگهی مفقودی گذرنامه در روزنامه رسمی یا کثیرالانتشار است.
مدارک لازم جهت صدور گذرنامه المثنی
جهت صدور گذرنامه المثنی ارائه این مدارک لازم است که در ادامه به شرح آن می‌پردازیم؛
- تکمیل دو برگ فرم صدور گذرنامه
- ارائه فتوکپی از صفحات ۲ و ۳ و صفحه دارای مهر آخرین خروج
- مدرکی مبنی بر تاریخ خروج قانونی از کشور یا فرم استعلام خروج قانونی
- ارائه اصل شناسنامه جمهوری اسلامی ایران و دو سری فتوکپی از تمامی صفحات
- ارائه سه قطعه عکس بیومتریک ۳ در ۴ جدید تمام رخ از روبرو بدون کلاه و عینک و واضح
- اعلام کتبی شرح کامل چگونگی مفقود شدن گذرنامه
- ارائه نامه اعلام و تایید پلیس محلی
- ارائه کپی کارت شناسایی ملی
سامانه اعلام مفقودی گذرنامه
در حال حاضر سامانه اینترنتی جهت اعلام مفقودی گذرنامه راه‌اندازی نشده است و بنابراین افراد برای اعلام مفقود شدن پاسپورت خود باید به صورت حضوری به مراکزی خاص مراجعه کرده و اقدام به اعلام مفقود شدن گذرنامه خود نمایند.
همانطور که پیش از این اشاره کردیم در رابطه با اعلام مفقودی گذرنامه بدون اعتبار نیازی به اعلام مفقودی نبوده و افراد می‌توانند با ارائه مدارک لازم جهت دریافت گذرنامه به یکی از دفاتر پلیس+۱۰ جهت دریافت گذرنامه‌ی جدید مراجعه کنند.
اما در صورت مفقود شدن گذرنامه دارای اعتبار افراد با مراجعه به اداره گذرنامه شهر محل سکونت خود باید اعلام مفقودی نمایند.
اقدام لازم برای پیگیری گذرنامه مفقودی
در صورت مفقود شدن یا به سرقت رفتن گذرنامه به منظور پیگیری و اطلاع از وضعیت مدارک می‌توان به سامانه پست یافته مراجعه کرد اداره پست معمولا مدارک پیدا شده یا مدارکی که در صندوق پستی انداخته می‌شود را در این سایت به ثبت می‌رساند در صورت پیدا شدن مدارک با ارائه مدارک عکس‌دار یا کارت شناسایی یا شناسنامه می‌توان به اداره پست مراجعه کرد و پس از انجام اقدامات لازم مدرک یافته شده را تحویل گرفت.
گم کردن گذرنامه در سفر
در خصوص گم کردن یا به سرقت رفتن گذرنامه در طول سفر اولین اقدام لازم اطلاع رسانی به پلیس است در این زمان فرد صاحب گذرنامه باید به اولین ایستگاه پلیس رفته و گم شدن پاسپورت خود را به صورت مکتوب گزارش کند؛ توجه داشته باشید که برای دریافت گذرنامه جدید این گزارش به عنوان یک مدرک مهم الزامی می‌باشد که باید ارائه دهید.
بعد از گزارش به پلیس باید به کنسولگری یا سفارت کشور خود در کشور مقصد مراجعه کرده و سریعا این موضوع را به سفارت اطلاع دهید تا روند صدور گذرنامه جدید برای شما سریع‌تر انجام شود.
اعلام مفقودی گذرنامه ایرانیان در خارج از ایران
در خصوص مفقود شدن یا گم کردن گذرنامه ایرانیانی که خارج از مرزهای ایران اقامت دارند باید مراحل طی شود از جمله آن که شخص صاحب گذرنامه به پلیس محل سکونت مراجعه کرده و مفقود شدن گذرنامه خود را اعلام دارد همچنین باید گزارش پلیس در خصوص اعلام مفقودی گذرنامه را دریافت کند.
برای مقیمان خارج از ایران سامانه میخک در خصوص ثبت درخواست صدور گذرنامه جدید به علت مفقودی یا سرقت امکان‌پذیر است.
همچنین فرد صاحب گذرنامه می‌تواند با مراجعه حضوری به نمایندگی‌های جمهوری اسلامی ایران در کشورهای دیگر و ارائه کد رهگیری ثبت درخواست در سامانه میخک و همچنین ارائه اصل مدارکی که در این سامانه بارگذاری کرده است اعلام مفقودی نماید.
مدارک لازم برای دریافت گذرنامه جدید برای ایرانیان مقیم خارج
- ثبت درخواست در سامانه میخک و دریافت کد رهگیری
- حضور شخص متقاضی گذرنامه در محل سفارت
- ارائه اصل شناسنامه و کارت ملی
- ارائه تصویر گذرنامه قبلی در صورت موجود بودن
- ارائه اصل مدرک اقامت معتبر
- ارائه اصل کارت پایان خدمت یا معافیت برای آقایان
- ارائه اصل گزارش فقدان گذرنامه از سوی پلیس محلی که حاوی شماره گذرنامه تاریخ و محل فقدان یا سرقت مشخصات صاحب گذرنامه با مهر و امضای مقام صادر کننده باشد.
- گزارش کتبی شخص مبنی بر چگونگی فقدان یا سرقت گذرنامه متضمن تاریخ و مرز آخرین خروج قانونی از کشور.
- تکمیل یک نسخه فرم بقا بر تابعیت برای دارندگان ملیت خارجی و فرم پناهندگان برای دارندگان اقامت پناهندگی.
- تکمیل و آپلود فرم تغییر محل اقامت برای افرادی که محل اقامت خود را تغییر داده‌اند.
- واریز هزینه صدور گذرنامه مفقوده و استعلام آخرین خروج از ایران.
توجه داشته باشید که کلیه درخواست‌های مربوط به صدور گذرنامه جدید برای افراد زیر ۱۸ سال باید توسط پدر یا قیم قانونی آنان امضا شود. در این زمینه می‌توانید از وکیل آنلاین رایگان نیز کمک بگیرید.
