دشت شیمبار یکی از جاذبه‌های طبیعی زیبایی است که در مرز بین دو استان خوزستان و چهارمحال و بختیاری واقع شده است. به همین دلیل، آن را به نام‌های دشت شیمبار چهارمحال و بختیاری و دشت شیمبار خوزستان می‌شناسیم.
این دشت محل زندگی عشایر از قوم لُر، لَک و بختیاری است و جاهای دیدنی پرشماری همچون آبشار نگین و آثار تاریخی متعددی مثل بَردگوری یا اَستودان دارد که در زیر به معرفی آنها می‌پردازیم.
دشت شیمبار کجاست؟
این دشت سرسبز در مسیر جاده‌ی شهر کرد به اندیکا قرار دارد و فاصله‌ی آن تا شهر اهواز 280 کیلومتر و تا شهرهای قلعه خواجه و مسجد سلیمان به‌ترتیب 100 کیلومتر و 150 کیلومتر است. موقعیت دقیق آن را در نقشه‌ی زیر می‌بینید:
عکس‌های دشت شیمبار
تصاویر زیر زیبایی‌های این دشت و طبیعت شگفت‌انگیز آن را در معرض نمایش می‌گذارند:
مسیر دشت شیمبار
برای رفتن به دشت شیمبار از تهران باید مسافتی در حدود 800 کیلومتر را در 9 ساعت و 40 دقیقه، با اتومبیل بپیمایید. اگر رانندگی یکسره برایتان دشوار است، می‌توانید در طول مسیر در یکی از شهرهای بین‌راهی مثل قم یا کاشان استراحت کنید. سفرتان را از راه بزرگراه آزادگان و آزادراه خلیج‌فارس در جنوب پایتخت آغاز کنید و از طریق آن به قم بروید.
سپس، از کنار شهرهای کاشان، نطنز و اصفهان عبور کنید و به شهر کرد برسید. سپس، به‌طرف اندیکا حرکت کنید و در سه‌راهی چلگرد-مسجدسلیمان-لیروک به جای رفتن به اندیکا به سمت دشت شیمبار بروید. از این سه راهی تا شیمبار حدود 19 کیلومتر فاصله است که پیمودن آن قدری بیشتر از یک ساعت طول می‌کشد. مسیر دسترسی به این دشت در نقشه‌ی زیر مشخص است:
معرفی کلی دشت
دشت شیمبار که در دامنه‌ی کوه دلا قرار دارد، دشتی پوشیده از انواع گیاهان و درختان است و جریان یافتن رودخانه‌ای در اطراف آن سرسبزی و طراوت آن را بیشتر کرده است. این دشت با مساحتی در حدود ۵۰ هکتار از روستای سرحونی تا دامنه‌ی کوه‌های دلا امتداد دارد. در این دشت جاذبه‌های طبیعی (آبشار نگین) و تاریخی (تنگ بتا) پرشماری واقع شده‌اند که پیشنهاد می‌کنیم حتما از آنها دیدن کنید.
دشت مزبور و روستاهای اطراف آن محل زندگی عشایر کوچ‌نشین و یکجانشین است که تعدادشان به 10 هزار نفر می‌رسد. اهالی این دشت مردمانی خونگرم و بافرهنگ و غالبا از قوم لر، لک و بختیاری هستند. شغل بیشتر آنها کشاورزی و دامپروری است. زنان عشایر نیز به تولید انواع صنایع دستی مثل قالی، جاجیم، گلیم و لباس‌های محلی مشغول هستند و در غرفه‌های مخصوصی آنها را به فروش می‌رسانند. آنها غذاهای محلی خوشمزه‌ای نیز مثل اَوتُرشی، کباب بختیاری، موسیر، اوبسور، قارچ سرخ‌شده و توچری می‌پزند که پیشنهاد می‌کنیم حتما آنها را امتحان کنید.
عشایر بختیاری نیز معمولا هنگام کوچ به ییلاق (مناطق سردسیر) از این دشت عبور می‌کنند. در واقع، قسمت شمالی دشت شیمبار به‌عنوان ییلاق و قسمت جنوبی آن به‌عنوان قشلاق عشایر کاربرد دارد. در آنجا، معمولا سیاه چادرهای عشایر را می‌بینید که مردم مهربان و زحمت‌کش عشایر آنها را با نظم خاصی در کنار یکدیگر برپا می‌کنند.
جاهای دیدنی دشت شیمبار
در این دشتِ زیبا، جاذبه‌های طبیعی و تاریخی پرشماری مثل آبشار نگین، تنگ بتا، شیرهای سنگی و انواع بردگوری قرار دارند که در ادامه شرحی درباره‌ی آنها آمده است:
آبشار نگین دشت شیمبار
این آبشار در شمال دریاچه سد شهید عباسپور قرار دارد و مسیر رسیدن به آن ناهموار است. بهترین راه برای رسیدن به آبشار مزبور از طریق جاده‌ی بین مسجد سلیمان و روستای آب‌شلال و از آنجا به روستای نگین است که حدود 4 ساعت کوهپیمایی نیاز دارد. آبشار نگین آب خود را از طریق تونل دست‌سازی به همین نام (نگین) تأمين می‌کند. در پایین این آبشار نیز دشتی به نام نگین قرار دارد که با گل‌های شقایق، درختان بلوط و دره‌های عمیق خود شهرت بسیاری کسب کرده است.
تنگ بتا
روی صخره‌های بلند کوه دلا واقع در دشت شیمبار نقش برجسته‌هایی حک شده‌اند که به نام تنگ بتا معروف هستند. این نقش‌ها تصویر 12 انسان به ابعاد 8.5 × 2 متر و یک انسان دیگر با ارتفاع 1.4 متر را نشان می‌دهند. در کنار نقش انسان‌ها، نقش‌هایی از گرز، کتیبه و پایه‌ی آتشدان نیز مشاهده می‌شوند. تنگ بتا متعلق به دوره‌ی اشکانی و الیماییدها است. البته، برخی از صاحب‌نظران آن را متعلق به دوره‌ی عیلامی و برخی دیگر آن را متعلق به عهد باستان می‌دانند.
قبرستان‌های قدیمی بختیاری‌ها با شیرهای سنگی
در دشت شیمبار قبرستانی قرار دارد که بر روی هر مقبره‌ی آن مجسمه‌ی شیر سنگی تعبیه شده است. این مجسمه‌ها فرهنگ و آداب‌ورسوم ایل بختیاری را به نمایش می‌گذارند. در واقع، مردم ایل بختیاری شیر را نماد رشادت و شجاعت می‌دانند و به همین دلیل مجسمه‌ی آن را روی قبر درگذشتگان خود قرار می‌دهند.
انواع بردگوری یا استودان
در گذشته، شکاف‌هایی در بدنه سنگ‌ها و صخره‌ها ایجاد می‌کردند تا استخوان‌های اجساد را در آنجا قرار دهند و آن را بردگوری یا استودان می‌نامیدند. ایرانیان باستان بنا به عقاید خود این بردگوری‌ها را می‌ساختند. آنها خاک را مقدس می‌شمردند و هرگز جسد مردگان را دفن نمی‌کردند؛ بلکه آنها را در هوای آزاد قرار می‌دادند تا حیوانات وحشی و لاشخورها گوشتشان را بخورند. سپس، استخوان آنها را جمع‌‌آوری می‌کردند و در بردگوری می‌ریختند.
پوشش گیاهی دشت
پوشش گیاهی دشت شیمبار متنوع و شامل ۴ گروه مختلف درختان بلوط، افرا و صنوبر، درختان میوه، درختچه‌های گیاهان درمانی و درختان معطر است. در ادامه، شرحی درباره‌ی هرکدام ارائه می‌کنیم:
- درختان بلوط و افرا: درختان بلوط که معمولا در مناطق کوهستانی یافت می‌شوند، در دشت مزبور به فراوانی یافت می‌شوند. گونه‌ای از افرا به نام کیکم و گونه‌ای از صنوبر به نام پده نیز در آنجا مشاهده شده است؛
- درختان میوه: در دشت مزبور انواع درختان میوه همچون انگور، زالزالک، آلبالوی وحشی، انار، کلخونک (نوعی پسته کوهی)، توت و بادام مشاهده شده‌اند؛
- درختچه‌های گیاهان درمانی: شامل درختچه‌های زیره، گل گاو زبان، زبان گنجشک، خاکشیر و گیاهان دیگری همچون گون و ارزن هستند؛
- درختان معطر: این درختان درهم‌تنیده با گل‌های رنگارنگ و زیبای خود شهرت بسیار دارند.
پوشش جانوری
در دشت شیمبار که جزو مناطق حفاظت‌شده‌ی کشورمان است، جانوران پرشماری همچون خرس، گراز، پلنگ، گرگ، خرگوش، سنجاب ایرانی، کبک، بز، کل، قوچ وحشی، عقاب، کرکس، پلیکان و چلچله زندگی می‌کنند. پس، هنگام بازدید از آن باید جانب احتیاط را رعایت کنید و تا حد امکان سعی کنید به این جانوران آسیب نرسانید. درخور توجه است که غذا دادن به جانوران آنجا هم ممکن است سلامتی آنها را تهدید کند.
بهترین زمان برای سفر به شیمبار
فصل بهار زمان بسیار خوبی برای بازدید از این دشت با پوشش گیاهی سرسبز و باطراوت است. آب‌وهوای دشت شیمبار در این فصل به‌خصوص در ماه‌های اول سال (فروردین و اردیبهشت) بسیار معتدل و مناسب گردش می‌شود. با این حال، برخی از گردشگران به طبیعت رنگارنگ این دشت در فصل پاییز علاقه‌ی بیشتری نشان می‌دهند. تعدادی از آنها نیز به دلیل واقع شدن دشت در منطقه‌ی کوهستانی و مناسب بودن هوای آن در تابستان، ترجیح می‌دهند در این فصل به آنجا بروند.
این دشت در زمستان سرد و برفی است و مناظر آن جلوه‌ی متفاوتی به خود می‌گیرند. اگر تحمل سرمای هوا را ندارید، هرگز در این فصل به آنجا نروید؛ چون آب‌وهوای دشت کوهستانی است و در زمستان و حتا پاییز بسیار سرد می‌شود.
اقامت در شیمبار
در روستاهای اطراف این دشت مثل روستای سرآقا سید و متل‌چلو اقامتگاه‌های بومگردی پرشماری همچون اقامتگاه نگین شیمبار قرار دارند که در صورت نیاز آنها را رزرو می‌کنید. با رزرو این اقامتگاه‌ها می‌توانید دفعات بیشتری از دشت و جاذبه‌های دیدنی آن بازدید کنید. اگر چند روزی آنجا بمانید، امکان بازدید از جاذبه‌های اطراف دشت مثل چشمه و دریاچه شیمبار، قلعه دختر و امامزاده بابا زاهد را نیز پیدا می‌کنید.
چنانچه، موفق به رزرو اقامتگاه‌های بومگردی نشدید، بهتر است به هتل‌های شهرهای اطراف دشت مثل شهر مسجد سلیمان و دزفول بروید و اتاق یا سوئیت دلخواهتان را رزرو کنید. اگر هم اقامت در هتل را نمی‌پسندید، پیشنهاد می‌کنیم در مکان مناسبی از دشت زیبای شیمبار کمپ بزنید.
البته، برای برپایی کمپ در این دشت باید لوازمی همچون چادر مسافرتی، کیسه‌ی خواب، زیرانداز، چراغ‌قوه، اجاق یا منقل، ظروف غذاخوری و آب و غذا به‌همراه داشته باشید؛ چون، در دشت مزبور امکانات رفاهی مهمی همچون سوپرمارکت، رستوران، آب، خوراکی و دارو وجود ندارد. برای پیدا کردن مکان مناسب برای برپایی چادر نیز از راهنمایان محلی کمک بگیرید.
کلام آخر
جاذبه‌های طبیعی کشورمان همواره برای گردشگران جذاب بوده‌اند. دشت شیمبار یکی از این جاذبه‌هاست که علاوه بر داشتن طبیعت منحصربه‌فرد، آثار تاریخی متعددی نیز در خود جای داده است. بنابراین، بهتر است بازدید از آن را حتما در برنامه‌ی سفرتان قرار دهید.
پرسش‌های متداول درباره دشت شیمبار
در ادامه، به برخی از پرسش‌های متداول شما درباره‌ی موضوع این نوشتار پاسخ داده‌ایم. اگر پس از بررسی آنها سؤال دیگری داشتید، آن را در قسمت دیدگاه‌‌های پایین همین پست مطرح کنید تا به‌زودی پاسخ دهیم:
فاصله دشت شیمبار تا دزفول، شوش و شوشتر چقدر است؟
فاصله‌ی این دشت با دزفول 235 کیلومتر، با شوش 290 کیلومتر و با شوشتر در حدود 200 کیلومتر است.
نکات بازدید از دشت شیمبار کدامند؟
از آنجایی که این دشت جزو مناطق حفاظت‌شده است، بازدید از آن مستلزم دریافت جواز و برگه‌ی عبور از نگهبانی واقع در ورودی دشت است. پس از دریافت این مجوز با صرف زمان 6 ساعته قادر به بازدید از دشت و جاهای دیدنی آن خواهید بود.
چند مورد از تفریحات این دشت کدامند؟
در دشت مزبور کوه‌ها، دره‌ها، تنگه‌ها و مسیرهای صعب‌العبوری قرار دارند که باعث می‌شوند طبیعت‌گردی و کوهنوردی از تفریحات هیجان‌انگیز آنجا باشد.
