توریست خارجی با گشت و گذار در بازارهای محلی، مزهها و صنایع دستی ایران را کشف میکند و تجربهای فراموشنشدنی از مهماننوازی و زندگی روزمره مردم ایران را سوغات میبرد. در این نوشتار، سایت "قطارهای فدک" به توضیح چالشها و فرصتهای گردشگری خارجی در ایران میپردازد.
ایران به عنوان یکی از کشورهایی که تاریخ و تمدن چند هزار ساله دارد، سالهاست که مورد توجه گردشگران خارجی قرار گرفته است. با وجود فراز و نشیبهای سیاسی و اقتصادی، هنوز هم جاذبههای تاریخی، فرهنگی و طبیعی ایران برای گردشگران بسیاری جذاب است.
چشمانداز کلی گردشگری خارجی در ایران: آمار و ارقام
بنا به گزارش سازمان جهانی گردشگری، در سالهای اخیر، ایران با رشد قابل توجه در جذب توریستهای خارجی مواجه بوده است؛ بهطوری که قبل از همهگیری کرونا، سالانه بیش از 8 میلیون گردشگر خارجی وارد ایران میشدند.
این گردشگران از نقاط مختلف جهان به ویژه کشورهای همسایه مانند ترکیه، عراق، امارات متحده عربی، افغانستان و همچنین کشورهای اروپایی و آسیایی به ایران سفر میکنند. حجم سفرهای زیارتی، تاریخی و طبیعتگردی در ایران به مراتب افزایش یافته و این امر باعث شده تا صنعت گردشگری به عنوان یکی از منابع درآمد مهم در اقتصاد کشور مطرح شود.
شهرهای پیشتاز در جذب گردشگران خارجی: چرا این مقاصد محبوبند؟
ایران به خاطر تنوع جاذبههای تاریخی، فرهنگی و طبیعی همراه با امکانات گردشگری رو به رشدی که دارد، مقصد محبوب گردشگران خارجی است. آنها، شهرهای مختلف ایران را به دلیل معماری اصیل، جاذبههای گردشگری، بناهای تاریخی، خدمات درمانی، طبیعت زیبا و مردمانی مهمان نواز برای سفر انتخاب میکنند. در ادامه شهرهای مهم و پرطرفدار ایران معرفی خواهند شد.
تهران
تهران، پایتخت ایران شهری است که بزرگترین مرکز سیاسی، اقتصادی و فرهنگی در کشور محسوب میشود. بسیاری از گردشگران خارجی سفر خود را از تهران آغاز میکنند زیرا دسترسی به آن آسان است و امکانات اقامتی متنوعی دارد. جاذبههایی مانند برج میلاد، کاخ گلستان، موزه ملی ایران و بازار بزرگ تهران، نمونههایی از دیدنیهای پایتخت هستند.
همچنین وجود فرودگاه بینالمللی امام خمینی و ترمینالهای متعدد حمل و نقل تهران را به یک مرکز اتصال مهم به سایر شهرها تبدیل کرده است. بسیاری از گردشگران پس از بازدید تهران، به دیگر شهرهای ایران سفر میکنند.
اصفهان
اصفهان به «نصف جهان» شهرت دارد و یکی از مشهورترین شهرهای تاریخی ایران است. با مجموعهای از معماریهای باشکوه دوران صفوی مانند میدان نقش جهان، مسجد امام، پل خواجو و کاخ چهلستون، اصفهان بهشتی برای دوستداران هنر و فرهنگ است.
اصفهان بهخاطر زیباییهای تاریخی و فرهنگی، مقصدی جذاب برای گردشگران اروپایی و آسیایی محسوب میشود. همچنین بازارهای سنتی اصفهان فرصت مناسبی برای خرید صنایع دستی و سوغات از ایران را فراهم میکنند.
شیراز
شیراز شهر شعر و ادب ایران، زادگاه شاعران بزرگ چون حافظ و سعدی است. گردشگران خارجی علاوه بر دیدار از آرامگاه این شاعران بزرگ، از باغهای تاریخی مانند باغ ارم و باغ دلگشا و مجموعه تاریخی تخت جمشید و پاسارگاد که در نزدیکی شیراز قرار دارند بازدید میکنند.
شیراز بهعنوان یکی از قطبهای گردشگری مذهبی نیز شناخته میشود؛ حرم شاهچراغ یکی از مکانهای مهم زیارتی است که سالانه هزاران گردشگر و زائر خارجی را جذب میکند.
مشهد
مشهد بهعنوان یکی از اصلیترین شهرهای زیارتی ایران بیشترین تعداد زائر و گردشگر خارجی را دارد. اصلیترین دلیل این محبوبیت، وجود حرم مطهر امام رضا (ع) است که هر ساله میلیونها زائر مسلمان بهویژه از کشورهای افغانستان، پاکستان و کشورهای حوزه خلیج فارس را به سوی خود جذب میکند. این حرم مقدس علاوه بر اهمیت مذهبی نقش بسزایی در تقویت گردشگری مذهبی و اقتصادی منطقه دارد و مشهد را به یکی از پرگردشگرترین شهرهای ایران تبدیل کرده است به طوری خرید بلیط قطار مشهد، هواپیما و یا اتوبوس به مقصد مشهد برای گردشگران و مسافران داخلی هم در برخی مواقع سخت و با کمبود مواجه است.
علاوه بر زیارت، مشهد امکانات گستردهای برای تفریح و خرید را هم فراهم کرده است که سفر گردشگران را کاملتر میکند. مراکز خرید بزرگ و مدرن، پارکهای زیبا، مجتمعهای تفریحی و رستورانهای متنوع، فرصت مناسبی برای گردشگران فراهم میکنند تا علاوه بر جنبه معنوی از لحظات خوش و سرگرمکننده نیز بهرهمند شوند. به همین دلیل مشهد به مقصدی همهجانبه برای زائران و گردشگران تبدیل شده است.
کیش
جزیره کیش واقع در جنوب ایران و در قلب خلیج فارس به دلیل آب و هوای گرمسیری مطلوب، سواحل زیبا و ماسهای با دریای فیروزهای رنگ، یکی از محبوبترین مقاصد گردشگری برای مسافران داخلی و خارجی به شمار میرود. این جزیره به ویژه در جذب گردشگران کشورهای حوزه خلیج فارس و کشورهای عربی توانسته عملکرد موفقی داشته باشد و بهعنوان یک قطب مهم گردشگری منطقه شناخته شود.
کیش با فراهم کردن امکانات رفاهی متنوع از جمله مراکز خرید لوکس و برندهای معتبر، مجموعهای از تفریحات آبی هیجانانگیز مانند غواصی، جتاسکی و پاراسل تجربهای کامل و جذاب برای بازدیدکنندگان فراهم کرده است. همچنین وجود هتلهای پنج ستاره مجهز به خدمات سطح بالا، رستورانهای بینالمللی و زیرساختهای گردشگری پیشرفته، آسایش و رفاه گردشگران را تضمین میکند.
عوامل موثر بر جذب توریست خارجی در ایران: فراتر از جاذبهها
عوامل متعددی علاوه بر جاذبههای طبیعی و تاریخی در افزایش گردشگری خارجی ایران تاثیر گذارند:
دسترسی و حمل و نقل
وجود فرودگاههای بینالمللی در تهران، مشهد، شیراز، اصفهان و دیگر شهرهای بزرگ، باعث تسهیل ورود گردشگران میشود. همچنین سیستم حمل و نقل ریلی و جادهای در کشور امکان سفر داخلی آسان بین شهرهای مهم را فراهم میکند.
رزرو بلیط قطار در مسیرهای پرتردد بخش مهمی از تجربه سفر گردشگران را تشکیل میدهد. همچنین توسعه زیرساختهای حمل و نقل در ایران به رشد گردشگری کمک شایانی کرده است.
اقامت و امکانات گردشگری
تعداد و کیفیت هتلها و مهمانسراها در شهرهای بزرگ ایران در حال افزایش است. به کمک سیستمهای آنلاین، گردشگران میتوانند به راحتی برای رزرو هتل در ایران اقدام کنند. این تسهیلات در جذب توریست نقش پررنگی دارند.
فرهنگ مهماننوازی و امنیت
ایرانیها به مهماننوازی معروف هستند و این موضوع تجربه گردشگران را بهبود میبخشد. علاوه بر این سطح امنیت عمومی در اکثر شهرهای گردشگری ایران مطلوب است و گردشگران با آرامش خاطر میتوانند از سفر خود لذت ببرند.
رویدادهای فرهنگی و مذهبی
برگزاری جشنوارههای فرهنگی، مذهبی و رویدادهای بینالمللی مانند جشنواره فیلم فجر، نوروز و مناسبتهای مذهبی، زمینهساز جذب گردشگران خارجی شدهاند. این رویدادها فرصتی برای آشنایی بیشتر با فرهنگ و هنر ایرانی فراهم میکنند.
هزینه مناسب و اقتصادی
هزینههای سفر در ایران نسبت به بسیاری از کشورهای دیگر مناسبتر است. این موضوع باعث شده تا گردشگران به ویژه از کشورهای همسایه و قاره آسیا، ایران را بهعنوان مقصدی اقتصادی و با ارزش انتخاب کنند.
آینده گردشگری خارجی در ایران: چالشها و فرصتها
چالشها
با وجود پتانسیل بالا، صنعت گردشگری ایران با چالشهایی نیز مواجه است. محدودیتهای بینالمللی، مسائل مربوط به ویزا و تحریمها، ضعف در تبلیغات جهانی و کمبود زیرساختهای مدرن در برخی مناطق از جمله مشکلات پیش روی این صنعت هستند.
همچنین برخی مشکلات داخلی مانند ضعف مدیریت، ناهماهنگی بین دستگاههای مرتبط با گردشگری و نبود برنامههای توسعه پایدار، رشد این بخش را کند کرده است.
فرصتها
با این حال فرصتهای زیادی برای توسعه گردشگری خارجی در ایران وجود دارد. افزایش سرمایهگذاری در زیرساختها، توسعه حمل و نقل ریلی و هوایی، بهبود خدمات اقامتی و گردشگری و استفاده از فناوریهای نوین در بازاریابی دیجیتال میتواند این صنعت را متحول کند.
ایجاد بستههای گردشگری جذاب، تسهیل فرایند اخذ ویزا و تمرکز بر گردشگری موضوعی مانند گردشگری سلامت، طبیعتگردی و گردشگری فرهنگی از جمله مسیرهای موفق آینده خواهند بود.
جمعبندی
ایران با داشتن شهرهای تاریخی، زیارتی و تفریحی مانند تهران، اصفهان، شیراز، مشهد و کیش، توانسته است بخش قابل توجهی از گردشگری خارجی منطقه را جذب کند. توسعه زیرساختها، امکانات رفاهی، فرهنگ مهماننوازی و تنوع جاذبهها از عوامل کلیدی در موفقیت این کشور به شمار میروند.
در صورت رفع چالشها و بهرهگیری از فرصتهای موجود، صنعت گردشگری خارجی ایران میتواند به یکی از ارکان مهم اقتصادی کشور تبدیل شود و سهم بیشتری از بازار گردشگری منطقه و جهان را به دست آورد.