گیاهان دارویی

عناب؛ خواص و کاربرد آن

آشنایی با عناب و خواص آن
آشنایی با عناب و خواص آن

عناب درختچه‌‏ای متوسط است که ارتفاع آن حداکثر به ۱۰ متر می‏‌رسد و جزو تیره‌‏ی سنجدیان محسوب می‏‌شود. این درختچه در مناطق گرم و خشک می‌‏روید و برگ‏ه‌ایی کوچک، سبزرنگ، بدون کرک و تخم‌‏مرغی‌شکل دارد.

میوه‌‏ای که از این درختچه حاصل می‌‏شود، خاصیت دارویی چشمگیری دارد. این میوه در ابتدای رشد، گرد و سبز است. سپس، رفته‌‏رفته به رنگ زیتونی و قرمز درمی‏‌آید و پوست آن اندکی چروک می‏‌خورد. این میوه که به نام خرمای قرمز و خرمای چینی نیز شناخته می‌‏شود، در استان خراسان جنوبی به‌وفور تولید و کشت می‏‌شود.

خاستگاه درختچه‏‌ی عناب و میزان کشت آن در ایران

گیاه عناب
گیاه عناب و میوه آن

امروزه، درختچه‌‏ی عناب در بیشتر نقاط جهان کشت می‏‌شود و به‌‏دلیل همین گستردگی کشت، خاستگاه آن مشخص نیست. با این وجود، به نظر می‏‌رسد که خاستگاه این درختچه مربوط به آسیای جنوبی، لبنان، جنوب غرب افغانستان، شمال هندوستان، شبه‏‌جزیره‌‏ی کره و جنوب و مرکز چین باشد.

درختچه‏‌ی عناب در ایران نیز به‌‏طور گسترده کشت و از آن بهره‏‌برداری می‌‏شود. آمارها نشان می‏‌دهند که ایران از نظر سطح زیر کشت و تولید عناب در رتبه‏‌ی‏ دوم جهانی قرار دارد. در واقع، در ایران مساحت زیر کشت این گیاه دارویی حدود ۳هزار هکتار است. بیش از ۹۵درصد این گیاه در خراسان جنوبی کاشته می‏‌شود و سالانه ۴۲۰۰ تن محصول می‌‏دهد.

کاشت این درختچه در خراسان جنوبی سابقه‌‏ای بسیار طولانی دارد؛ به‌‏گونه‌‏ای که دیرینگی قدیمی‌‏ترین درختچه در آن به ۴۰۰ سال می‏‌رسد.

در نقاط مختلف جهان، از میوه‌‏ی این درختچه به‏‌شیوه‌‏ی متفاوتی استفاده می‏‌شود. برای مثال، در بریتانیا این میوه را خشک می‌‏کنند یا به‏‌صورت آب‌نبات‌‏های طعم‏‌دار درمی‌‏آورند و آن را همراه چای سرو می‏‌کنند. همچنین، در کشورهایی نظیر چین و کره و تایوان از شربت شیرین عناب استفاده می‏‌کنند.

علاوه بر آن، در برخی نقاط جهان از این میوه سرکه تهیه می‌کنند. در برخی کشورهای آفریقایی، از میوه‏‌ی عناب برای تهیه‏‌ی کیک استفاده می‏‌شود. در ایران و پاکستان و هندوستان، خشک‏‌شده‏‌ی آن مصرف می‌شود.

خواص دارویی و ارزش غذایی

میوه‌‏ی عناب حاوی مقدار فراوانی ویتامین C و انواع مواد معدنی نظیر کلسیم، فسفر، آهن، کاروتن، تیامین، ریبوفلاوین، نیاسین و فلور است. به همین دلیل، خواص چشمگیری دارد‌. این میوه همچنین حاوی آنتی‏‌اکسیدان، پروتئین، کربوهیدرات و پکتین است. پکتین موجود در این میوه فیبری است که در کاهش چربی و قند خون بسیار تأثیرگذار است.

این میوه که یکی از گیاهان دارویی سنتی ایران است، به‏‌دلیل داشتن موادی که پیش‏تر ذکر شد خواص درمانی بسیاری دارد که برخی از آن‏‌ها را بیان می‌‏کنیم:

آرام‌‏بخش و ضدبدخلقی

طب سنتی چین و کره این میوه را به‌‏عنوان داروی ضداضطراب معرفی می‏‌کند. علاوه بر آن، از میوه‌‏ی عناب می‏‌توان به‏‌عنوان تقویت‏‌کننده‌‏ی معده و طحال و سیستم گوارشی استفاده کرد.

تصفیه‏‌ی خون و دفع سموم از بدن

این میوه با تصفیه‌‏ی خون و دفع سموم آن، بدن را در برابر مشکلات قلبی مقاوم می‌‏کند.

بهبود سریع‌‏تر زخم

استفاده از مغز میوه‏‌ی عناب در مداوای زخم‏‌ها و بریدگی‌‏ها، به سرعت بهبود آن‌ها می‌افزاید.

پیشگیری از پوسیدگی دندان‌‏ها

مواد موجود در این میوه از پوسیدگی دندان جلوگیری می‌کند.

پیشگیری از سرطان

دم‏‌کرده و چای این میوه خاصیت ضدسرطانی دارد. در واقع، آنتی‌‏اکسیدان‌‏ها و ویتامین C موجود در این چای، رشد و حرکت رادیکال‏‌های آزاد در بدن را آهسته می‏‌کنند. بدین ترتیب، مانع رشد تومور و سلول‏‌های سرطانی می‏‌شوند. برای درمان بیماری سرطان نیز مصرف آب عناب همراه با کاهو توصیه شده است.

کمک به درمان یبوست

از آنجایی که این میوه جزو میوه‌‏های ملین به شمار می‏‌رود، در درمان یبوست نقش بسزایی دارد.

درمان سرماخوردگی

طب سنتی ایران جوشانده‏‌ی عناب را به‌‏عنوان ماده‌‏ای برای بهبود و تسکین سرماخوردگی و آنفولانزا و انواع گلودرد معرفی می‏‌کند. در قسمت شرقی آسیا، چای این میوه برای جلوگیری از سرماخوردگی استفاده می‏‌شود. میوه‌‏ی عناب به‏‌دلیل داشتن لعاب زیاد می‌‏تواند سرفه و خشکی سینه را بهبود بخشد.

درمان آسم و تنگی نفس

برای درمان آسم و تنگی نفس، مصرف جوشانده‌‏ی این میوه مؤثر است. برای تهیه‏‌ی جوشانده باید ۵۰ گرم از این میوه را در یک لیتر آب جوشاند تا زمانی که حجم آن به دو سوم کاهش یابد و سپس آن را میل کرد.

ارزش غذایی و دارویی عناب
ارزش غذایی و دارویی عناب

در سفرهای خود، با میوه‌‏ی عناب بیشتر آشنا شوید

عناب جزو آن دسته از میو‏ه‌هایی است که استفاده از آن در طب سنتی ایران بسیار توصیه شده است. این میوه به‌‏جهت خواصی که دارد، در ایران به‌‏طور گسترده کشت و مصرف می‏‌شود. چنانچه پیش‌‏تر نیز اشاره شد، استان خراسان جنوبی سهم درخورتوجهی در تولید این میوه دارد.

چنانچه با تورهای ایرانگردی به استان خراسان سفر کردید، می‌‏توانید این میوه را تهیه و مصرف کنید. «دستی بر ایران» با معرفی صنعتی به نام گردشگری غذا در ایران، به معرفی انواع گیاهان دارویی نیز می‏‌پردازد.

تیم تولید محتوا

تیم تولید محتوا در "دستی بر ایران" از یک گروه پژوهشگر، نویسنده، مترجم و ویراستارانی تشکیل شده است که برای شما محتوای اریجینال تولید می کنند. آنها دوره های لازم را گذرانده اند تا بتوانند به گونه ای حرفه ای اطلاعات مورد نیاز "گردشگری آگاهانه" و "گردشگری مسئولانه" را برای شما تهیه نمایند.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا