نطنز با تمامی جاذبه های گردشگری اش، باغشهری است که در دل کویر قرار دارد و رشته کوه‌های کرکس، طبیعتی زیبا و آب و هوایی مطبوع به آن بخشیده است. روستای معروف ابیانه در نزدیکی این باغشهر قرار دارد.
سفر به نطنز با آب و هوای دلپذیر این شهر و بازدید از سفالینه‌های لعابی و کاشی‌های فیروزه‌ای دست‌ساز آن بسیار لذت بخش است. شهرستان نطنز دارای بیش از ۱۸۰۰ اثر تاریخی، فرهنگی، طبیعی و جاذبه های گردشگری است که بیش از ۱۲۰ اثر تاریخی آن در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است.
جغرافیای شهر نطنز
این شهر در ۱۲۰ کیلومتری شمال شرقی اصفهان و در شاهراه شمال به جنوب کشور واقع شده است. ارتفاع این شهر از سطح دریا 1666 متر می‌باشد.
میانگین سالیانه دمای هوا در شهر نطنز 27 درجه سانتی‌گراد و میانگین بارش سالانه در این شهر 19 میلی‌متر می باشد.
شهر نطنز فرودگاه ندارد اما دسترسی به آن با خودروی شخصی یا اتوبوس امکان‌پذیر است. برای سفر زمینی به نطنز از طریق جاده کاشان- نطنز – اصفهان و همچنین جاده ترانزیت تهران- جنوب امکان‌پذیر است. فاصله تهران تا نطنز 326 کیلومتر و در حدود 4 ساعت می باشد.
برای سفر با قطار از تهران به نطنز می‌توانید با قطار گردشگری تهران – بادرود به سمت بادرود حرکت کنید و سپس بعد از طی مسافتی در حدود نیم ساعت، از بادرود به نطنز برسید.
جمعیت و اقتصاد شهر نطنز
طبق سرشماری سال 2016 میلادی مرکز آمار ایران، جمعیت شهر نطنز43,977 نفر بوده است. از محصولات کشاورزی نطنز می‌توان به صیفی‌جات و میوه‌های درختی اشاره کرد. مردمان نطنز از دیرباز، به باغداری و پرورش گل شهرت داشته اند.
در اطراف نطنز چند شهرک صنعتی وجود دارد که در تولید قطعات صنعتی فعال می‌باشند. مردم نطنز از گذشته به باغداری و پرورش گل علاقمند بوده اند. در حال حاضر اقتصاد این شهر به دو شهرک صنعتی – کشاورزی و همچنین صنعت گردشگری وابسته است. در آمد مردم در حوزه کشاورزی با تولید محصولات باغی از جمله گلابی، به، گردو، انار و… و همچنین تولید زعفران تامین می‌شود.
باغشهر تاریخی نطنز با داشتن تعداد زیادی آثار تاریخی و جاذبه‌های گردشگری طبیعی، پذیرای گردشگران بسیاری است و به دلیل حضور این گردشگران، مشاغل مختلفی رونق گرفته است.
تاریخ شهر نطنز
شهر نطنز قدمتی 2500 ساله دارد. بعضی از بناهای تاریخی این شهر همچون مسجد جامع نطنز از حدود 1000 سال پیش به جا مانده‌اند که این امر نشان می‌دهد این شهر در طول تاریخ پر فراز و نشیب ایران و در گذشته‌های دور نیز اهمیت داشته است.
در دوران حکومت صفویه، نطنز ولایتی مستقل شد. شاه های صفوی از این شهر به عنوان گردشگاه و شکارگاه تابستانی خود استفاده می‌کردند زیرا آب و هوای خوبی داشت. آنها دو کاخ در دو سوی شهر ساخته بودند و آن را تقریبا به صورت پایتخت تابستانی خود درآورده بودند. پس از سقوط حکومت صفویه، افشاریه و زندیه و با روی کارآمدن سلسله قاجار، نطنز همچنان در میان مامورین سرشناس دولت و شاهزادگان محبوب بود اما میزان رسیدگی به آن کمتر شد.
به مرور زمان و با تقسیمات کشوری متعدد و اتصال و انفصال این شهر از کاشان، میزان توجه به نطنز کاهش یافت.
جاذبه های تاریخی داخل شهر
در شهر نطنز چندین محل دیدنی وجود دارد که در ادامه به معرفی آنها خواهیم پرداخت:
مسجد جامع نطنز (بقعه شیخ عبدالصمد اصفهانی)
این مسجد که یکی از قدیمی ترین مساجد ایران است، با گنبدی مدور در کنار بقعه شیخ عبدالصمد اصفهانی با گنبدی هرمی قرار دارد. درخت چنار کهنسال و سر به فلک کشیده ای نیز در مقابل این دو بنا واقع شده است. مسجد جامع نطنز تاریخ و معماری نفیس دوره اسلامی در دوره ایلخانی را به خوبی نشان می‌دهد. این مسجد با نام بقعه «شیخ عبدالصمد اصفهانی» نیز شناخته می‌شود و از بارزترین جاذبه های گردشگری نطنز محسوب می شود.
مسجد جامع نطنز مجموعه‌ای متشکل از بقعه شیخ عبدالصمد، سر در خانقاه، شبستان هشت ضلعی گنبددار و مناره بلند آن می‌باشد.
امامزادگان نطنز
از گذشته‌های دور در شهر نطنز امامزادگان زیادی وجود داشته و به همین دلیل این شهر را به نام سرزمین اولیاءالله می‌شناختند. اکنون نیز امامزادگان زیادی در شهرستان نطنز وجود دارد که تعدادی از آنها در شهر واقع شده‌اند.
آتشکده نطنز
این آتشکده چهار اتاقی از دوران ساسانیان به جا مانده است که در کوچه پشتی مسجد جامع شهر و در باغی به نام «باغ امام جمعه» قرار دارد. راه دسترسی به این جاذبه تاریخی نطنز از میان باغ‌ها می‌گذرد که امروزه چندان دشوار نیست.
محله افوشته
در میان درختان سرسبز و سر به فلک کشیده در جنوب شرقی نطنز، محله‌ای شگفت‌انگیز به نام «افوشته» وجود دارد که ۹ اثر تاریخی و ارزشمند را در خود جای داده است. آثار تاریخی نفیسی از جمله خانه سورگاه، مقبره سید حسن واقف، مقبره میر سید واقف، حمام تاریخی، شربت خانه، آب انبار، مسجد، حسینیه و خانقاه، همگی در این محله منحصر به فرد قرار دارند.
مسجد و محراب میر
مسجد «میر» دارای یکی از بی‌نظیرترین محراب های جهان اسلام است که در دو طبقه خود قرار گرفته است. این محراب ها که قدمت آنها به دوران سلجوقی بازمی‌گرد، دارای گچبری این با نقوش زیبای گل و بوته و ۲ کتیبه برجسته هستند که آیات قرآنی آنها به خط ثلث نوشته شده اند.
جاذبه‌های تاریخی خارج شهر
در خارج از شهر نطنز نیز چند جاذبه گردشگری با اهمیت تاریخی وجود دارد که در ادامه به معرفی آنها می‌پردازیم.
رباط شاه عباس
قدمت ساخت کاروانسرای کوهاب یا رباط کوهاب به دوران شاه عباس اول بازمی‌گردد. این کاروانسرا دارای معماری با جزئیات آجری زیبایی است.
کاروانسرای میر ابوالمعالی (قلعه کوهاب)
بنای تاریخی کاروانسرای دیدنی میر ابوالمعالی که در زمان شاه عباس اول توسط «میر ابوالمعالی برزرودی نطنزی»، یکی از امرای مقرب و مجلس نویس شاه ساخته شده است، کاروانسرایی چهار ایوانی و مستطیل شکل می‌باشد. این کاروانسرا با نام «قلعه کوهاب» نیز شناخته می‌شود.
گنبد باز (شکارگاه عباسی)
بنای کوچک گنبد باز که بر فراز رشته کوه‌های کرکس و در امتداد جاده قدیم کاشان-نطنز واقع شده است، در محدوده شکارگاه عباس‌آباد، قرار دارد. این بنای گنبد دار و هشت ضلعی می باشد که از جنس خشت و گل ساخته شده است. در گذشته پادشاهان صفوی از این بنای تاریخی برای تفریح و شکار استفاده می‌کردند. قدمت گنبد باز دوران شاه عباس باز می‌گردد. این گنبد از جاذبه های تاریخی نطنز می باشد.
محوطه باستانی آریسمان
این محوطه تاریخی و باستانی در ۲۰ کیلومتری نطنز قرار گرفته است و قدمتی ۶۰۰۰ ساله دارد. گفته می شود که اینجا اولین منطقه ذوب فلز جهان به شمار می‌رود. از دیگر جاذبه‌های این منطقه می‌توان به کوره‌های عظیم ذوب مس، کانسنگ های مس و قطعات و قالب‌های اشاره نمود. یک بنای آجری، که احتمال می‌رود در گذشته کارگاهی صنعتی بوده، و همچنین یک گورستان از آثار دیگر کشف شده در این منطقه می‌باشند.
جاذبه‌های طبیعی این شهر
شهر نطنز از جاذبه‌های طبیعی نیز برخوردار است که در زیر به معرفی آنها می‌پردازیم.
روستای تاریخی ابیانه
در فاصله 40 کیلومتری شمال غربی این شهر و در ارتفاعات کوهستانی آن، روستای ابیانه قرار گرفته است. این روستا در دامنه کوه کرکس و در دره‌ای سرسبز و باصفا واقع شده است. معماری بی‌نظیر این روستای تاریخی که در آن خانه‌های سرخ رنگ با خشت، گل، آجر و تیر چوبی ساخته شده‌اند، طرفداران زیادی در میان گردشگران داخلی و خارجی دارد.
لباس‌های سنتی و جذاب مردان و زنان روستای ابیانه از دیگر جاذبه‌های آن می‌باشد. لباس زنان این روستا یادگار دوران صفویه می باشد و لباس مردان شبیه به لباس ایل بختیاری است. ابیانه از جاذبه های گردشگری نطنز می باشد.
روستای هنجن
این روستا در منطقه روستایی برزرود، در نزدیکی نطنز، قرار گرفته و کوه‌ها و رودها اطراف آن را احاطه کرده‌اند. قرار گرفتن این روستا در کنار کوه‌ها و رودها، آب و هوای خوبی برای روستا به ارمغان آورده است. معماری قدیمی هنوز در روستای هنجن حفظ شده و بیشتر خانه‌های این روستا از گل، سنگ و چوب ساخته شده‌اند.
غار پریان
در ۸ کیلومتری روستای ابیانه، یکی از غارهای زیبای استان اصفهان به نام غار پریان در دره‌ای موسوم به «پری هول» قرار گرفته است. کشف این غار به سال 2000 میلادی بر‌می‌گردد و هنوز هم کشفیات جدیدی در آن یافت می‌شوند.
روستای نسران
در ۱۵ کیلومتری جنوب شرقی شهر تاریخی نطنز، روستای زیبای نسران قرار گرفته است. این روستا آب و هوایی دلپذیر دارد و در کنار رودخانه‌ای خروشان قرار گرفته که چشمه‌های فراوانی به نام «آستون» دارد و به همین دلیل این روستا به مکانی جذاب برای بازدیدکنندگان تبدیل شده است.
دهکده گردشگری و تفریحی رایان
این دهکده در جنوب دامنه کوه‌های کرکس و در ۳۰ کیلومتری شهر نطنز قرار دارد. دهکده گردشگری و تفریحی رایان که چشم‌اندازهای زیبای خود را از روستای تاریخی «کشه» و «طرق رود» دارد، یکی از جاذبه‌های منطقه است که محبوبیت خاصی در میان گردشگران پیدا کرده است.
روستای خفر (جهنم سفید)
این روستا در دامنه یک تپه، در کنار رودخانه‌ای خشک و در ۷ کیلومتری شمال شرقی نطنز واقع شده است. زمستان‌های خفر بسیار سرد و پربرفی است و به همین دلیل به «جهنم سفید» در میان اهالی روستا شهرت دارد. آبشار خفر، تنگه دناآسا، غار یخی، غار کیخسرو، چشمه سید محمّد و رودخانه‌های پرآبی که از دو سمت روستا عبور کرده و به رودخانه ماربُر می‌ریزند از جاذبه‌های دیدنی روستای خفر می‌باشند.
چشمه آب سرخ فریزهند
این چشمه سرخ رنگ در فاصله ۴۵ کیلومتری شمال غربی نطنز قرار گرفته است. آب چشمه سرخ فریزهند از آب‌های بی‌کربناته مخلوط و همراه با گاز است و در درمان بیماری‌های کبد و مجاری صفراوی، معده و روده، بیماری‌های تغذیه و دستگاه گوارش بسیار موثر می‌باشد.
روستای ده آباد
این روستا در حاشیه کویر و در ۲۵ کیلومتری شمال نطنز، در راه بادرود-ابوزیدآباد کاشان قرار دارد. روستای ده آباد معماری بسیار جالبی است و ساختار قدیمی خود را حفظ کرده است. بیشتر خانه‌های روستای ده آباد ورودی‌های دالان مانند دارند. قلعه ده آباد از جاذبه های گردشگری نطنز در این روستا محسوب می‌شود.
