«تالاب قوری گل» یکی از جاذبه‌های طبیعی در ۳۰ کیلومتری جنوب شرقی تبریز است که در زبان ترکی به معنای «تالاب خشک» است. این تالاب در ۱۵ کیلومتری غرب شهر «بستان آباد» و در نزدیکی روستای «یوسف آباد» قرار دارد.
تالاب مزبور در سال ۱۳۵۴ خورشیدی، به عنوان «تالاب بین‌المللی» در کنوانسیون رامسر ثبت شد. کنوانسیون رامسر، پیمانی بین‌المللی برای حفاظت از تالاب‌ها و حیوانات و گیاهان وابسته به آنهاست.
از سال ۱۳۷۳ خورشیدی، به دلیل وجود گونه‌های مختلف جانوری، محوطه‌ی اطراف این جاذبه‌ی طبیعی جزو مناطق شکار ممنوع اعلام شد. حفاظت از گونه‌های جانوری این منطقه را «اداره حفاظت محیط زیست بستان آباد» بر عهده دارد.
ویژگی‌های تالاب قوری گل
این تالاب، وسعتی در حدود ۲۰۰ هکتار را شامل می‌شود و دارای آب شیرین است. در واقع، آب این تالاب از آب‌های جاریِ ناشی از برف و باران موجود در ارتفاعات «گردنه شبلی و چشمه‌های جوشیده از کف آن» تامین می‌شود.
آب دریاچه‌ی مزبور در صورت تصفیه، قابل شرب است، اما اهالی منطقه از آن برای آبیاری زمین‌های خود استفاده می‌کنند. بدین ترتیب، کشتزارهای روستاهایی که در مسیر دریاچه قرار دارند از آب آن سیراب می‌شوند. برخی از این روستا‌ها عبارتند از: روستای ارشتناب، رامناب و یوسف آباد.
تالاب مزبور، در ۱۸۹۰ متری از سطح دریا قرار دارد و عمق این تالاب در عمیق‌ترین قسمت آن ۱۳ متر است. این تالاب به سبب برخورداری از چشم‌انداز مناسب، وجود انواع پرندگان آبزی و دسترسی به مناطق شهری، جزو تفرجگاه‌های ویژه‌ی گردشگران محسوب می‌شود.
همچنین به دلیل قرارگیری در «جاده‌ی ترانزیتی تهران–تبریز» همواره پذیرای مسافران زیادی است. در مجاورت این تالاب، کمپ‌های گردشگری تعبیه شده‌اند که از آنها در اردوهای تابستانی دانش آموزان بهره می‌برند.
گونه‌های جانوری و گیاهی تالاب
در گذشته، گونه‌های جانوری مختلفی نظیر «قوچ و میش ارمنی» در محوطه‌ی اطراف تالاب مشاهده می‌شد که با قوچ و میش‌های منطقه‌ی سهند در ارتباط بودند. امروزه به دلیل توسعه شهری و ایجاد صنایع در این مسیر، ارتباط آنها قطع شد.
هم اکنون، محوطه‌ی اطراف این تالاب، زیستگاه گونه‌های جانوران دیگری است که برخی از آنها عبارتند از:
- جربیل ایرانی، موش کشتزار، موش مغان، گرگ، روباه و سمور سنگی.
علاوه بر آن، در این محوطه حدود ۹۲ گونه از پرندگان نیز زندگی می‌کنند که تعدادی از آنها به شرح ذیل است:
- اردک سر سفید، اردک مرمری و اردک بلوطی.
تمامی این گونه‌ها مطابق با گفته‌های «اتحادیه بین‌المللی حفاظت از طبیعت» جزو گونه‌های در حال تهدید هستند.
در این تالاب، جانوران خزنده و دوزیست نیز مشاهده شده‌اند که از جمله‌ی آنها می‌توان موارد زیر را نام برد:
- مارها: گرزه مار، مار پلنگی، کور مار، مار چلیپر
- خزندگان: انواع قورباغه و دوزیستان
- ماهیان: ماهی کپور معمولی و ماهی تالاب
علاوه بر گونه‌های جانوری، حدود ۲۸۰ گونه‌ی گیاهی در این منطقه شناسایی شده‌اند که بسیاری از آنها خواص دارویی دارند. ۸۹ درصد از این گیاهان در محوطه‌ی اطراف تالاب قوری گل و ۱۱ درصد بقیه جزو گیاهان آبزی هستند.
تعدادی از گیاهان محوطه‌ی تالاب عبارتند از:
- بومادران، شنگ، گل گندم، آلبالوی وحشی، زنبق کوهی، شیرین بیان، نسترن.
از جمله گیاهان آبزی منطقه نیز می‌توان به «نی، لوئی و عدسک آبی» اشاره کرد. همچنین تعدادی از گیاهان غوطه‌‌ور در آب که منبع تغذیه‌ی خوبی براي گونه‌های جانوری این منطقه نیز هستند، عبارتند از:
- بارهنگ آبزی، آلاله آبزی، قوشاب شانه‌ای، انواع جلبک و فیتو پلانکتون‌ها.
اهمیت تالاب قوری گل در چیست؟
تمامی تالاب‌ها به چند دلیل دارای اهمیت هستند که برخی از این دلایل عبارتند از:
- تجزیه و تخلیه‌ی آب‌های زیرزمینی
- حفاظت در برابر نیروهای طبیعی
- حفظ خط ساحلی و کنترل فرسایش
- بهره برداری تجاری و حفاظت از حیات وحش
- تنظیم جریان آب و کنترل سیلاب
- جلوگیری از نفوذ آب شور به سفره‌های آب زیر زمینی
- پاک‌سازی مواد سمی
- بادشکن بودن
- جذب و کاهش کربن
- حفظ تنوع زیستی منطقه
بازدید از تالاب قوری گل را از دست ندهید
تالاب قوری گل به دلیل دارا بودن آب شیرین نسبت به دریاچه‌های مجاور خود کاربرد زیادی دارد. همین ویژگی سبب شده است که همه ساله پرندگان مهاجر زیادی به این منطقه مهاجرت کنند. بنابراین، گردشگران علاقه‌مند می‌توانند با سفر به این منطقه، ساعت‌ها به تماشای پرندگان بنشینند.
«دستی بر ایران» با هدف توسعه‌ی گردشگری مسئولانه، ضمن معرفی تالاب قوری گل از شما دعوت می‌کند از سایر جاذبه‌های گردشگری تبریز نیز دیدن کنید.
