مسجد امام خمینی اصفهان، شاهکار بی نظیر معماران ایرانی

مسجد جامع عباسی اصفهان
نمای مسجد جامع عباسی اصفهان از میدان نقش جهان
مسجد جامع عباسی اصفهان
نمای مسجد جامع عباسی اصفهان از میدان نقش جهان

اصفهان در حد فاصل بین کویر و کوهستان قرار دارد. این شهر زیبا یکی از شهرهای شاخص کشور و دارای آثار تاریخی و شاهکارهای معماری بیشماری است. همگی این آثار، نمونه های بی نظیری از هنر و معماری را به معرض نمایش می گذارند. از جمله این آثار، می توان به مسجد امام خمینی اصفهان واقع در میدان نقش جهان (میدان امام خمینی) اشاره کرد. این مسجد یکی از جذاب‌ترین جاهای دیدنی اصفهان است.

دیرینگی مسجد امام خمینی اصفهان

ورودی مسجد امام خمینی اصفهان
سردر ورودی مسجد امام خمینی اصفهان

این مسجد به نام های مسجد شاه، مسجد سلطانی جدید و مسجد جامع عباسی نیز شناخته می شود. قدمت این مسجد به دوره شاه عباس اول، پادشاه صفوی، برمی گردد. به نظر می رسد دلیل نام گذاری آن به مسجد جامع عباسی نیز همین باشد.

مسجد امام خمینی به دستور شاه عباس و هزینه و دارایی خود او بنا شده است. او ثواب ساخت مسجد را به جد خود شاه طهماسب هدیه کرده است. ساخت این مسجد در سالهای ۱۵۸۸ الی ۱۶۲۹ میلادی شروع شد و در سال های بین ۱۶۲۹ الی ۱۶۴۲ میلادی و زمان پادشاهان صفوی به اتمام رسید. این بنا در ۱۵ دی ماه ۱۳۱۰ خورشیدی به ثبت ملی ایران رسیده است.

ویژگی های مسجد امام خمینی اصفهان

تزئینات مسجد امام خمینی اصفهان

از جمله ویژگی های این مسجد که باعث شهرت هر چه بیشتر آن شده است، می توان به موارد زیر اشاره کرد:

  • معماری، کاشی کاری و نجاری: مسجد امام خمینی به دلیل داشتن این خصوصیات که در قرن هفدهم میلادی به کار گرفته شده اند، به ثبت یونسکو رسید.
  • سردر یا پیشگاه مسجد: روی سردر مسجد امام خمینی اصفهان کتیبه هایی وجود دارند که روی آنها اشعار مختلفی نوشته شده است. همچنین، روی درب اصلی این بنا، اشعاری به خط نستعلیق با پوششی از طلا و نقره کنده کاری شده است. در واقع شانزده بیت شعر روی در اصلی نوشته شده است که هشت بیت آن در یکی از لنگه های در و هشت بیت دیگر در لنگه دوم آن مشاهده می شود.
  • تزییناتی نظیر کاشی های هفت رنگ: در سرتاسر نمای بیرونی مسجد، کاشی های هفت رنگ با رنگ های اصلی آبی و طلایی به چشم می خورند.
  • محراب یا جلوخان مسجد: با اینکه قبله باید از شمال شرقی به جنوب غربی باشد،گنبد خانه این مسجد که محراب را در خود دارد، رو به شمال ساخته شده است. طراحی این محراب با دشواری هایی روبه رو بود که بعدا توانستند مشکل را حل کنند. جهت قبله این محراب با محاسباتی که شیخ بهایی با ابزارهای موجود انجام داد، با جهت قبله فقط ۷ درجه اختلاف دارد.
شبستان مسجد امام خمینی اصفهان
شبستان مسجد امام اصفهان
  • شبستان های مسجد: دو شبستان به صورت قرینه در دو ضلع شرقی و غربی مسجد وجود دارند. شبستان ضلع شرقی بزرگ است، ولی تزیینات کمی دارد. شبستان ضلع غربی کوچک می باشد و تزیینات آن از قبیل کاشی های هفت رنگ جلوه زیبایی به آن بخشیده است.
  • گنبد های مسجد و شبستان ها: ارتفاع گنبد بزرگ مسجد از بالاترین نقطه تا کف گنبدخانه مسجد حدود ۵۲ متر و قطر آن ۲۳.۵ متر می باشد. همچنین بالاترین نقطه این گنبد، بلندترین نقطه بنا را تشکیل می دهد.
  • نقاشی و تزیینات روی دیوارها: نقش های گل و بوته روی دیوارهای داخلی مسجد امام خمینی، جلوه خاص و زیبایی به آن بخشیده اند. از میزان شهرت مسجد امام خمینی اصفهان همین اندازه کفایت می کند که “پاسکال کوست“، نقاش، معمار و خاورشناس فرانسوی، نقاشی بسیار زیبایی از آن کشیده است. سال ترسیم این نقاشی به ۱۵۴۱ م برمی گردد.
  • اسپر یا فضای مابین سردر و پشت بام: دو طرف سردر ورودی این مسجد اسپرهایی وجود دارند که روی هرکدام از آنها ۴ کتیبه نصب شده است. نوشته ای به رنگ مشکی و با زمینه فیروزه ای روی هرکدام از آنها مشاهده می شود.

سنگاب های مسجد امام خمینی اصفهان

سنگاب مسجد جامع عباسی اصفهان

تعداد هفت سنگاب در جای جای مسجد امام خمینی اصفهان دیده می شوند. سنگابی پس از ورودی و داخل هشتی مسجد وجود دارد که جنس آن از سنگ یشم می باشد و روی پایه ای ۸ ضلعی قرار گرفته است. این سنگاب که نقش های برجسته ای از گل و بوته در سطح خارجی خود دارد، در سردر اصلی مسجد نصب شده است.

علاوه بر آن، سنگاب هایی در ضلع غربی وجود دارند. یکی از آنها، سنگاب چهل ستون غربی است که جنس آن از آهک است و نقش برجسته گل و بوته روی آن دیده می شود. این سنگاب پایه ای هشت گوش دارد که بین دو پاشویه چهارگوش قرار گرفته است. نام سنگاب دیگر سنگاب گنبد غربی است که جنس آن از مرمر بوده و روی پایه چهارگوش قرار دارد.

سنگاب های غربی از سنگ های نرم ساخته شده اند. در نتیجه، روی آنها شعرهای زیبا به خط نستعلیق کنده کاری شده است. در این اشعار در وصف حضرت علی (ع) جملاتی ذکر شده است. علاوه بر این، به دلیل نرم بودن سنگ آهک و مرمر نقش و نگاری که روی این سنگاب ها کنده کاری شده اند، طبیعی به نظر می رسند.

سنگاب های ضلع شرقی مشابه سنگاب های غربی است که به صورت قرینه با آنها ساخته شده است. سنگاب های دیگری در قسمت های جنوب غربی و انتهای شرقی ورودی درب اصلی مسجد امام خمینی اصفهان قرار دارند.

سنگاب جنوب غربی در دالان مشرف به حیاط و گوشه جنوب غربی قرار دارد. روی این سنگاب، تاریخ ۱۹۰۱ قمری حک شده است که مربوط به زمان حکومت شاه اسماعیل صفوی است. این تاریخ به اشتباه روی این سنگاب نوشته شده است.

بازدید از این جاذبه را از دست ندهید

کاشی کاری مسجد شاه اصفهان

مسجد امام خمینی اصفهان، مسجدی بسیار زیبا با خصوصیات بی نظیر است. اگر به صورت شخصی یا با تورهای داخلی قصد سفر به این شهر را داشتید بازدید از این مسجد را در برنامه خود بگنجانید. بازدید از این بنای زیبا و سایر جاذبه های گردشگری اصفهان، شما را با اصول معماری گذشتگان در ساخت بناها، آشنا خواهد کرد.

مسجد امام خمینی اصفهان کجاست؟

این مسجد در ضلع جنوبی میدان نقش جهان اصفهان قرار دارد. موقعیت مکانی دقیق این مسجد را در زیر مشاهده می‌کنید:

پرسش‌های متداول درباره مسجد امام خمینی اصفهان

اگر پاسخ پرسش خود را در اینجا پیدا نکردید، در بخش دیدگاه‌های زیر این پست برای ما کامنت بگذارید و سوال‌تان را بپرسید. ما حتما به آن پاسخ خواهیم داد.

مسجد امام خمینی اصفهان به چه نام‌هایی شناخته می‌شود؟

مسجد امام خمینی که در میدان نقش جهان اصفهان قرار دارد، به نام‌های «مسجد شاه»، «مسجد سلطانی جدید» و «مسجد جامع عباسی» نیز شناخته می‌شود.

مسجد امام خمینی اصفهان به دستور چه کسی و چه زمانی ساخته شد؟

شاه عباس اول، دستور ساخت مسجد جامع عباسی یا همان مسجد امام خمینی اصفهان را داد، ازهمین روست که یکی از نام‌های این مسجد، مسجد عباسی است. ساخت مسجد امام خمینی اصفهان در سالهای ۱۵۸۸ الی ۱۶۲۹ میلادی شروع شد و در سال‌های ۱۶۲۹ الی ۱۶۴۲ میلادی و زمان یکی دیگر از پادشاهان صفوی به اتمام رسید.

نقاشی «پاسکال کوست» با توجه به کدام جنبه‌ی زیبایی مسجد امام خمینی اصفهان است؟

«پاسکال کوست»، نقاش، معمار و خاورشناس فرانسوی، از نقش‌های گل‌و‌بوته‌ی دیوارهای داخلی مسجد امام خمینی نقاشی بسیار زیبایی کشیده است. سال ترسیم این نقاشی به 1840 میلادی برمی‌گردد.

چند سنگاب در مسجد امام خمینی اصفهان وجود دارد و جنس آن‌ها چیست؟

هفت سنگاب در جای‌جای مسجد امام خمینی اصفهان قرار دارد. سنگابی که پس از ورودی و داخل هشتی مسجد است از سنگ یشم، سنگاب چهل‌ستون غربی از آهک و سنگاب‌های ضلع شرقی و غربی از مرمر هستند.

مشخصه‌های ورودی مسجد امام خمینی اصفهان چیست؟

در سراسر سردر ورودی باشکوه مسجد امام خمینی کاشی‌های هفت‌رنگ و معرق کار شده است و سه ردیف مارپیچ آبی روشن و گلدان‌های مرمرین حجاری‌شده، سردر را مزین کرده‌اند. در قاب‌کاشی‌های سردر، نقش‌هایی از طاووس، گنجشک‌ و شاخه‌های گل‌و‌بته در کنار هم قرار دارند که هرکدام نماد مفهومی هستند. عبارت‌های «الله»، «محمد» و «علی» نیز با خط کوفی روی سردر حک شده‌اند.

ساختمان گنبد مسجد امام خمینی اصفهان چگونه است؟

گنبد اصلی مسجد، از نوع دوپوسته‌ی گسسته است و از مهم‌ترین گنبدهای دوپوش محسوب می‌‌شود. دهانه‌ی گنبد نزدیک به ۲۰ متر و ارتفاع آن از سطح زمین ۵۲ متر است. از ویژگی‌های جالب این گنبد، انعکاس صوت در مرکز آن است.

مسجد امام خمینی اصفهان در چه دوران‌هایی مرمت شده است؟

این مسجد در سه دوره مرمت شده است:
نخست، سال 1844 میلادی: در دوران قاجار و در پی زلزله‌‌ای مرمت شد.
دوم، سال 1316 خورشیدی: مرمت‌ ایوان‌ و مهار‌کردن‌ مناره‌ها با کلاف‌های‌ آهنی‌ و متصل‌‌کردن آن‌ها به‌یکدیگر انجام‌ پذیرفت‌.
سوم، سال 1401 خورشیدی: آخرین مرمت تا زمان انتشار این پست (بهمن 1401) در همین سال انجام شد که با خطاهای بسیار همراه بود و گنبد اصلی دچار اعوجاج شد.

اشتراک گذاری
دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

قبلی
با قلعه حاجی خان اسفند آباد آشنا شوید
بعدی
پیشینه و معماری بی همتای باغ نارنجستان قوام در شیراز
نوشته‌های مشابه
مسابقه ایران شناسی ماهانه دستی بر ایران