غار شگفت یزدان از جمله غارهایی است که برای زرتشتیان اهمیت بسیاری دارد. این غار در استان یزد و در نزدیکی روستای هفتهر بر بالای کوهی به نام شگفت قرار گرفته است. به عبارت دیگر، غار مزبور در ۷۰ کیلومتری شهرستان اردکان و ۴۵ کیلومتری عقدا قرار دارد و از جاهای دیدنی یزد به حساب می‌آید.
با توجه به اینکه در گویش مردم یزد اشکفت یا شگفت به معنای شکاف یا غار می باشد، دلیل نامگذاری آن مشخص می شود. این جاذبه طبیعی به دلیل زیبایی بی نظیری که دارد در سال ۱۳۹۸ خورشیدی، به ثبت ملی ایران رسید.
دلیل قداست غار شگفت یزدان برای زرتشتیان
در گذشته و قبل از ورود اسلام به ایران، مردم کشور دارای آیین های متعددی بودند. با این وجود، اکثریت مردم به دین زرتشت معتقد بودند. در واقع، زرتشت پیامبر ایران باستان بود که مزدیسنا پرستی را در ایران بنیان نهاد.
مزدیسنا (مزداپرستی) که دین زرتشت و دین بهی نیز نامیده می شود، دینی دوگانه گرا و از قدیمی ترین ادیان جهان است. به اعتقاد زرتشتیان، جهان صحنه برخورد میان خیر و شر است که در نهایت نیکی بر بدی پیروز خواهد شد. پیروان این دین در مکانی به نام آتشکده گرد هم می آیند و مقابل آتش می ایستند و اهورامزدا را ستایش می کنند.
در قرن هفتم میلادی و در اوایل ورود مسلمانان به کشور ایران، زرتشتیان برای حفظ آتش مقدس خود، آن را به غار شگفت یزدان در نزدیکی شهرستان عقدا انتقال دادند. این آتش قبلا در آتشکده ناهید در شهر یزد قرار داشت. سپس، به ترک آباد اردکان رسید و بعد از آن به غار شگفت یزدان منتقل شد.
این آتش مقدس پس از سالها نگهداری در این غار و در سال ۱۳۲۵ خورشیدی، به شهر یزد انتقال یافت. هم اکنون آتش مقدس در آتشکده ورهرام یزد نگهداری می شود.
با توجه به اینکه غار مزبور مدت زمان زیادی محل نگهداری آتش مقدس بود، زرتشتیان ارزش و اعتبار ویژه ای برای آن قائل هستند. زمین شناسان زمان دقیق شکل گیری این غار را به دوره چهارم زمین شناسی (کواترنری) نسبت می دهند.
ویژگی های قسمت داخلی غار
از ویژگی های متمایز این غار می توان به قطر زیاد آن اشاره کرد. در واقع، قطر غار مزبور از قسمت ورودی تا انتهای آن متغیر است. به گونه ای که در ابتدای دهانه، قطر این غار معادل ۶۰ متر است و رفته رفته و در انتها به ۴۵ متر تقلیل می یابد.
علاوه بر آن، پس از ورود به غار مزبور و طی مسیری تا میانه آن سه استالاگمیت را مشاهده خواهید کرد. در حقیقت، استالاگمیت ستونی از مواد معدنی است که به صورت برآمده در کف غار قرار دارد. این استالاگمیت ها در اثر چکه کردن مواد معدنی از سقف به وجود می آیند.
ارتفاع یکی از استالاگمیت های موجود در این غار به ۳.۸۰ متر می رسد. همچنین، دو استالاگمیت دیگر ارتفاعی معادل ۱.۲۰ متر و قطری در حدود ۴۰ سانتی متر را دارا می باشند.
در داخل غار مزبور آثاری از ساختمان مشاهده می شود. این نشان دهنده آن است که در گذشته این غار دارای کاربری سکونتی-عمارتی بوده است. در واقع، پیروان زرتشت در این مکان ساختمانی بنا کرده بودند و از آن به عنوان آتشکده استفاده می کردند.
با توجه به اینکه آتش مقدس همواره باید روشن باشد، امکان نگهداری آن در داخل غار بدون ساخت هیچگونه سازه ای میسر نیست. چون در این صورت هوای جریان یافته در داخل غار باعث خاموش شدن آتش می شود.
اگر از غار مزبور دیدن کنید، خاکستر فراوانی را در کف آن مشاهده خواهید کرد. این نشان از آن دارد که آتش مقدس به مدت طولانی در این غار نگهداری شده است.
در طول نگهداری آتش مقدس، زرتشتیان ساکن کشور هند (پارسیان) به آنجا می رفتند و یک شب را در آن سپری می کردند. البته، راه دسترسی به غار دشوار است و نیاز به چند ساعت پیاده روی دارد. با این وجود، فضای داخلی آن بسیار وسیع می باشد و گنجایش ۱۰۰۰ نفر را دارد. زائران زرتشتی مذکور با وجود دشوار بودن مسیر به منظور برپایی مراسم زرتشتی به این غار مسافرت می کردند.
بازدید از غار شگفت یزدان اردکان را در برنامه سفر خود بگنجانید
در استان یزد چندین غار وجود دارد که هر کدام ویژگی های منحصر به فرد خود را دارند. ما در این مقاله به معرفی غار شگفت یزدان در شهرستان اردکان، نزدیک شهر یزد، پرداختیم. این غار با وجود زیبایی های بینظیر خود در مرکز توجه بسیاری از گردشگران قرار دارد. علاوه بر آن، به دلیل نگهداری آتش مقدس زرتشتیان به مدت طولانی در داخل این غار، پیروان این دین ارزش زیادی برای آن قائل هستند.
اگر به واسطه تورهای داخلی یا به صورت شخصی گذرتان به شهر یزد افتاد، بازدید از غار مزبور را فراموش نکنید. ″دستی بر ایران″ نیز ضمن معرفی جاذبه های گردشگری یزد، پیشنهاد می کند که بازدید از غار شگفت یزدان را در برنامه سفر بگنجانید.
موقعیت مکانی غار شگفت یزدان کجاست؟
غار شگفت یزدان در فاصلهی ۱۱۰ کیلومتری شمال غربی یزد، در ۷۰ کیلومتری جنوب غربی اردکان و در نزدیکی روستایی بهنام هفتهر قرار دارد. موقعیت مکانی روستای هفتهر را در زیر مشاهده می‌کنید:
پرسش‌های متداول درباره غار شگفت یزدان
اگر پاسخ پرسش خود را در اینجا پیدا نکردید، در بخش دیدگاه‌های زیر این پست برای ما کامنت بگذارید و سوالتان را بپرسید. ما حتما به آن پاسخ خواهیم داد.
غار شگفت یزدان چه تاریخچه و قدمتی دارد؟
از نظر تاریخی، قدمت این غار و زمان شکل‌گیری آن را مربوط به دوره‌ی چهارم زمینشناسی می‌دانند. از زمان به‌وجود‌آمدن غار شگفت سالیان درازی می‌گذرد؛ اما بخشی از تاریخچه‌ی این غار به زمان استفاده‌ی زرتشتیان از آن برای کاربری مذهبی مربوط است. بر اساس مدارک موجود نزد زرتشتیان، در قرن ۱۵ میلادی به‌مدت ۳۰ سال، آتش مقدس زرتشتیان را در این غار روشن نگه داشته‌اند. آثار خاکستر موجود در غار نیز این مطلب را تأیید می‌کند.
دلیل قداست غار شگفت یزدان برای زرتشتیان چیست؟
غار شگفت یزدان به‌مدت ۳۰ سال، طی قرن ۱۵ میلادی، نیایشگاه و آتشگاه مقدس زرتشتیان بوده است. پس از گذشت سالیان دراز از انتقال آتش این غار و با وجود صعب‌العبوری مسیر دسترسی به آن، همچنان زرتشتیان آن منطقه مراسم و آیین مذهبی خود را در آنجا برگزار می‌کنند. غار شگفت یزدان میان زرتشتیان نمادی از نیایشگاه پاک و محل پرستش خداوند یکتاست و به همین دلیل، ارزشی ویژه میان آنها دارد.
غار شگفت یزدان چه ویژگیهایی دارد؟
درون این غار قندیل‌های بلند و آهکی همراه با حوضچه‌هایی زیبا به چشم می‌خورند که زمین‌شناسان قدمت قندیل‌ها را بیش از دو میلیون سال تخمین زد‌ه‌اند. غار شگفت یزدان در حدود ۲۰ متر عمق دارد و در ارتفاع ۲۲۰۰ متری از سطح دریا در کوهستان قرار گرفته است. قطر بزرگ ورودی این غار در حدود ۶۰ متر و قطر کوچک آن نزدیک به ۴۰ متر طول دارند.
بهترین زمان بازدید از غار شگفت یزدان چه زمانی است؟
فصل تابستان برای بازدید از غار شگفت یزدان به‌هیچ‌وجه مناسب نیست. تابش شدید آفتاب در این فصل و خشکی هوا سبب گرمازدگی گردشگران در مسیر دسترسی به غار می‌شود.
در طول فصل زمستان نیز سرمای هوا در ارتفاعات نزدیک به غار شگفت بسیار گزنده است و سبب آسیب به گردشگران می‌شود. بهترین زمان برای بازدید از غار شگفت یزدان از اواخر زمستان تا اواسط بهار و نخستین روزهای فصل پاییز است.
