جاذبه های گردشگری ورامین بالغ بر 250 اثر تاریخی و گردشگری است که حدود 80 اثر آن به ثبت ملی رسیده اند. در این شهر سوغاتی های بسیار متنوع وجود دارد و علاوه بر آثار تاریخی جذاب، مکانهای زیارتی زیادی را نیز در خود جای داده است. گردشگران زیادی معتقدند در ورامین می توان نظاره گر تاریخ و تمدن بود.
جغرافیای شهر ورامین
این شهر در 35 کیلومتری جنوب شرقی تهران واقع شده است. ورامین از شمال شرق به شهرستان‌های پیشوا و پاکدشت، از شمال غرب به شهرستان قرچک، از غرب به شهرستان ری، از جنوب به استان قم و از جنوب شرق و شرق به استان سمنان محدود شده است. شهرستان ورامین در منطقه معتدل شمالی واقع شده است و آب و هوایی نسبتا گرم و خشک دارد.
ارتفاع ورامین از سطح دریا 918 متر است. میانگین دمای این شهر در 26.2 درجه سانتیگراد است. میزان متوسط بارندگی در فصول مختلف سال در این شهر نیز 35 میلیمتر است.
شیوه های سفر به ورامین دو نوع است:
1. روش اول با استفاده از خودروی شخصی یا اتوبوس می باشد. به علت نزدیکی این شهر به تهران با یک ساعت رانندگی از مرکز شهر تهران می توان به ورامین رسید.
2. راه دوم استفاده از قطار تهران-ورامین-گرمسار است.
جمعیت و اقتصاد شهر ورامین
جمعیت ورامین در سرشماری سال 2016 میلادی 283742 نفر بوده است.
زمین‌های این شهر بسیار حاصلخیز هستند و توانایی کافی برای کشت و زرع دارد، ولی در قسمت‌هایی به واسطه وجود خاک رس، ساخت كوره های آجرپزی جای كشاورزی را گرفته است.
شهرستان ورامین در زمینه تولید محصولات کشاورزی، دامی، صنعتی و غیره جایگاه ویژه ای را در استان تهران و حتی کشور دارد. پلاستیک، بلور، سنگ های ساختمانی، سالامبور، چرم، مواد غذایی و لبنی از جمله محصولاتی هستند که اقتصاد ورامین بر آن ها متکی می باشد.
تاریخ شهر ورامین
نام قدیمی ورامین “وارنا” بوده است. در کتاب مذهبی زرتشت، وندیداد، ذکر شده است که کتب تاریخی ورامین را چهاردهمین کشور از ۱۶ کشور اهورامزدا می دانند. اگرچه برخی این شهر را متعلق به دوران ساسانی و اشکانی می‌دانند.
بعضی ورامین را تغییریافته واژه «بهرام» می‌دانند، به همین دلیل از نام بهرام گور که او در باتلاق کویر ورامین فرورفته است، انتخاب شده است. واژه ورامین در فرهنگ اوستایی به معنای پناهگاه، نگهدار و یاری است و این ادعا هم می‌تواند با واژه ورامین در دوره های تاریخی گوناگون منطبق باشد.
به علت همین قدمت طولانی است که دیدنی های فراوانی در این شهر وجود دارد و بسیاری برای بازدید از جاذبه های گردشگری ورامین به این شهر می روند.
جاذبه های تاریخی داخل شهر
برخی از جاذبه های تاریخی ورامین که در داخل این شهر قرار دارند به شرح زیر می باشند:
مسجد جامع ورامین
این مسجد یکی از قدیمی‌ترین بناهای شهر و از قدیمی ترین مساجد قاره آسیا و جزو 152 آثار برتر کشور است. ساخت مسجد جامع این شهر که متعلق به دوره ایلخانیان می‌باشد، در زمان سلطان محمد خدابنده (اولجایتو) آغاز و در سال 1326 میلادی به پایان رسیده است.
برج آرامگاه علاءالدین
این اثر یکی از آثار ملی ایران است. برج علاءالدین با ارتفاع ۱۷ متر با فاصله‌ای اندک در شمال مسجد جامع ورامین قرار دارد و شامل دو قسمت با جزئیات معماری بی نظیر می باشد.
اقامتگاه بوم گردی خانه عمو مش رضا
این اقامتگاه در زمستان سال 1396 به بهره برداری رسید و دارای 7 باب اتاق است که حیاط خانه را احاطه کرده اند. 3 باب از این اتاق ها دارای قدمت بیش از 150 سال می باشند که حال و هوای روزگاران قدیم را به مهمانان هدیه می دهند.
جاذبه های تاریخی خارج شهر
برخی از جاذبه های تاریخی ورامین در خارج از این شهر قرار دارند که در اینجا به معرفی برخی از آنها می پردازیم:
قلعه ایرج
این قلعه تاریخی در نزدیکی دهکده جعفرآباد، در شمال شرقی این شهر قرار دارد. قلعه ایرج که که یکی از بزرگ‌ترین قلعه‌های ایران به حساب می‌آید، به شکل مستطیل می باشد و ساختمان آن با خشت و گل ساخته شده است.
يخچال علي‌آباد
این یخچال در ابتدای ورودی روستای حصار کوچک در جنوب جاده آسفالته و در جنوب شرقی شهرستان ورامین واقع شده است و با شهر ورامین حدود ۱۷ کیلومتر فاصله دارد. ورودی یخچال در جهت شمال قرار دارد و دارای طاق هلالی است.
یخچال حصار کوچک
این یخچال تاریخی یکی از آثار برجسته ورامین است که در ابتدای ورودی روستای حصار کوچک در جنوب شرقی شهرستان ورامین واقع شده است. یخچال مذکور با این شهر 17 کیلومتر فاصله دارد. این یخچال در دوره قاجاریه و با مصالحی چون خشت و گل بنا شده است.
کاروانسرا یا قصر بهرام
این بنا در 154 کیلومتری تهران و سه کیلومتری شمال شرق کارونسرای عین الرشید قرار گرفته و از دوران صفویه برجای مانده است. قصر بهرام به عباس آباد نیز مشهور بوده که نقشه آن نیز به شکل کاروانسرایی چهار ایوانی، اتاق هایی در اطراف و حیاط مرکزی و اصطبل ها در پشت آن است.
کاروانسرای عین الرشید
این کاروانسرا در پارک ملی کویر و به فاصله دو کیلومتری قصر بهرام قرار دارد و قدمت آن مانند قصر بهرام به دوران صفویه بر می‌گردد. در کنار این کاروانسرا، یک آب انبار فرو ریخته و در تپه مجاور آن چشمه عین الرشید قرار گرفته که آبشخور حیوانات است.
کاروانسرای دیر گچین
این کاروانسرا که قدمتش به دوره ساسانی و احتمالا به دوره قبل از آن می‌رسد در جنوب ورامین واقع شده است و نامهای دیگری چون دژکرد شیر، دیر اجص، قصر الجس دارد. آنچه امروز از این بنا بر جای مانده مربوط به دوره صفویه است که به شکلی اساسی تجدید بنا شده است. در این کاروانسرا علاوه بر 140 اطاق برای مسافران، آسیاب، مسجد و ساختمانی هشت ضلعی برای اقامت خواص وجود دارد.
کاروانسرای دیر گچین یکی از برجسته ترین جاذبه های گردشگری ورامین و جنوب تهران است.
پل باقرآباد
این پل که در 25 کیلومتری جنوب غرب تهران در مسیر جاده تهران–ورامین بر روی یکی از شاخه های رودخانه جاجرود قرار گرفته است، قدمتی در حد دوران قاجاریه دارد.
برج آرامگاهی یوسف رازی معروف به یوسف رضا
این برج شباهت زیادی به امامزاده هارون ساوه دارد و متعلق به فرزند یکی از راویان معتبر است که برای انجام غزا به غزنین رفته است.
بقعه سید فتح الله
این بقعه به نظر اهالی و مردم محل بر مزار سید فتح الله قرار دارد. او در زمان خود کار ارشاد مردم را در منطقه به عهده داشته است. گفته می شود که اجداد او از مکه به ری و ورامین آمده اند.
کارخانه قند ورامین
ساختمان تصفیه خانه قند ورامین در سال 1934 میلادی از سوی معماری معروف از کشور روسیه به نام لئون مارکوف ساخته شده و در سال 2002 میلادی در فهرست آثار ملی به ثبت رسید.
جاذبه های طبیعی ورامین
در فهرست زیر به معرفی دیدنی های طبیعی این شهر می پردازیم:
روستای خاوه
این روستا از جمله روستاهای دارای بافت سنتی و قدیمی است که در بخش جوادآباد قرار دارد. فاصله این روستا با خودرو از شهر ورامین سی دقیقه است.
دشت ورامین
این دشت در 40 کیلومتری جنوب شرقی تهران و در حاشیه کویر مرکزی ایران واقع شده است. این شهر به دلیل برخورداری از خاک حاصلخیز، از روزگاران کهن مورد توجه اقوام گوناگون بوده و به همین دلیل نیز مملو از آثار باارزش است، به طوری که می‌توان تمدن این دشت را با سیلک کاشان مقایسه کرد.
این دشت یکی از جاذبه های طبیعی ورامین در جنوب تهران است.
روستای پوئینک قرچک
برای رسیدن به این روستا از مسیری به طول پنج کیلومتر که مملو از درختان ون وبید است خواهید گذشت که قدمت بعضی از این درختان به 400 سال می رسد. در این روستا باغی است به نام باغ شازده میرزا (یکی از یاران میرزا کوچک خان) که به علت کناره گیری از مخالفت با رضاخان این باغ را رضاخان به وی بخشید.
پارک ملی کویر و منطقه حفاظت شده کویر
حیات وحش این پارک دارای تنوع و غنای گونه های وحشی و ذخیره گاه پرندگان، خزندگان و حتی دوزیستان است. یوزپلنگ آسیایی و ببر از گونه های شاخص این پارک محسوب می شوند. انواع و اقسام حیوانات نیز به زندگی طبیعی خود در این اکوتوریسم مشغول هستند. این پارک ملی در زمره برجسته ترین جاذبه های طبیعی ورامین و کل ایران قرار دارد.
تالاب بند علیخان
این نام بر گرفته از یک بند خاکی است که در چندصد سال قبل در جنوب چرمشهر احداث شده است. شهرت این بند به دلیل آب بندهایی می باشد که در پاییز و زمستان ایستگاه کلنی های عظیم پرندگان وحشی و مهاجر آبزی است. این پرندگان از شمال کشور و سیبری خود را به این دشت می رسانند. این تالاب یکی از شاخص ترین جاذبه های طبیعی ورامین به حساب می آید.
