دیدنی های نایین؛ شهری باستانی در حاشیه کویر با جاذبه‌های متنوع

نایین یکی از شهرهای کویری ایران است که قدمت آن به سه هزار سال قبل برمی گردد. این شهر به علت قرارگیری در محل تلاقی شاهراه های ارتباطی دارای کاروانسراهای متعدد و بناهای تاریخی با ارزش است. در اینجا علاوه بر تماشای بناهای کهن می توانید هنرمندان عباباف را ببینید و از بوی ادویه های خوشبو و دیدن فرش های دستباف این شهر لذت ببرید. جاهای دیدنی نایین همه ساله عده زیادی را به این شهر می کشاند.

جاهای دیدنی نایین؛ داخل شهر

در ابتدا به معرفی آن دسته از جاذبه های گردشگری نایین می پردازیم که اهمیت تاریخی دارند و در داخل این شهر قرار دارند:

مسجد باباعبدالله

بنای تاريخی مسجد باباعبدالله در ابتدا به صورت گنبد مقبره های دوره ايلخانی ساخته شده و سپس مسجد در كنار آن توسعه يافته است. اين بنای تاريخی از جاهای دیدنی نایین است که به صورت مسجد دو ايوانه برپا شده است.

مسجد جامع بافران

این مسجد احتمالاً به قرون اوليۀ اسلامی تعلق دارد. نظر عده ای بر اين است كه پيش از ورود دين اسلام به بافران، ‌اين مسجد به عنوان آتشكدۀ زرتشتيان، ‌مورد استفاده بوده است.

مسجد جامع نایین

این مسجد یکی از قدیمی ترین مساجد ایران است که امروز از برجسته‌ترین جاهای دیدنی نایین به شمار می‌رود. نحوه ساخت و تزئینات آن بیش از هر چیز یادآور سبک معماری ساسانیان در ایران پیش از اسلام است. حیاط بزرگی در میان دارد و پیرامون آن را شبستان‌های ستوندار گرفته‌اند.

مسجد جامع نایین به سبک خراسانی بنا شده است. این مسجد از معدود مساجد اولیه دارای شبستان است که کمتر دستخوش تغییر و تحول شده و صورت اولیه خود را تا امروز حفظ کرده است. ساختمان اولیه آن در حدود قرن نهم میلادی ساخته شده که در حال حاضر قسمت زیادی از مسجد فعلی را تشکیل می‌دهد.

مسجد خواجه خصر 

این مسجد که در نایین به(مسجد خواجه) هم معروف است در محله نوگاباد و در انتهای بازار نایین قرار گرفته است، به نحوی که ورودی آن کاملا در جلو راستای بازار واقع شده است .

مسجد شیخ مغربی

از دیگر مساجد نایین مسجد شیخ مغربی است. پژوهشگرانی که در مورد این شهر باستانی بررسی های انجام داده اند، به نام این مسجد اشاره کرده اند اما از تاریخ دقیق قدمت آن مطلب مهمی ننوشته اند. این مسجد در بازار نایین واقع شده است.

خانه امامی

یکی از مهمترین مساکن سنتی شهر نایین خانه تاریخی امامی می باشد. این خانه در محله تاریخی کلوان از محلات تاریخی شهر نایین واقع گردیده است. اصل بنای مذکور متعلق به دوران صفویه بوده ولی در دوره های بعدی (دوره قاجار) تغییراتی را در فضاها و معماری آن شاهد هستیم.

خانه فاطمی

بنای تاریخی خانه فاطمی در محله نوآباد و جنب بازار تاریخی شهر واقع گردیده است. این بنا یكی از برجسته ترین دیدنی های نایین است که از بناهای سنتی این شهرستان محسوب می گردد.

خانه تاریخی پیرنیا

خانه تاریخی پیرنیا در مقابل مسجد جامع شهر و محله باب المسجد این شهرقرار دارد. در حال حاضر، این خانه محل دفتر میراث فرهنگی و موزه مردم شناسی است. قدمت این بنای دوره صفویه حدود 400 سال می باشد که یکی از قضات عالی رتبه دوره صفویه در آن ساکن بوده است.

بازار تاریخی نایین

این بازار از قدیمی‌ترین بازارهای سنتی ایران و اصلی‌ترین معبر مهم و مرکز تجاری این شهر در دوران گذشته بوده است. ورودی این بازار یکی از دروازه‌های قدیم شهر بوده که به “دروازه تاریخی چهل دختران” نیز معروف است. بخش های بسیاری از بازار نایین به دلیل نیاز به بازسازی تعطیل شده اند و در حال مرمت می باشند.

آب انبار معصوم خانی

این آب‌انبار یکی از آب‌ انبارهای اصلی شهر است که توسط فرد خیری به همین نام در دوران پهلوی در محله “چهل دختران” در کنار “دروازه چهل دختران” ساخته شده و به ‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

جاهای دیدنی نایین؛ خارج از شهر

در اینجا به معرفی آن دسته از جاذبه های تاریخی نایین می پردازیم که در خارج از این شهر قرار دارند:

مسجد سركوچه محمديه

اين بنای تاريخی درمحله محمديه، يكی از محلات قديم شهر نائين واقع شده است. زمان ساخت مسجد سركوچه محمديه به سده های اوليه ایران پس از اسلام باز می گردد كه بيش از یک هزارسال به آن قدمت می بخشد. این مسجد از نظر شكل و پلان با مساجد ديگر كاملا متفاوت است.

مسجد سيد محمديه

اين مسجد يكی از قديمی ترين مساجد نايين و حتی ايران است كه در محله پادرخت روستای محمديه با فاصله 200 متری از مركز محمديه قرار دارد. اين مسجد احتمالا متعلق به دوره صفويه بوده و از ويژگی های آن وجود گنبدی زيبا و یک درب منبت كاری شده است.

چارتاقی پاکوه

یکی از مهمترین بناهای تاریخی شهرستان نایین که به دوران قبل از اسلام بازمی‌گردد، بنای چهارطاقی پاکو در 30 کیلومتری شرق این شهر است. این بنا در روستایی به نام کوه شیر واقع شده و به عنوان یک بنای مذهبی قبل از اسلام با قلوه سنگ و ملات ساروج ساخته شده است.

آتشکده سپرو

این آتشکده بنایی است که برفراز شیرکوه در روستای سپرو در ۳۰ کیلومتری شمال غربی شهر نایین قرار داشته ‌است. این آتشکده که در گویش محلی از آن باعنوان چهاردری یاد می‌شود در لیست آثار باستانی عهد ساسانیان ثبت شده است.

قلعه عاشوراگاه

این قلعه در بالای کوهی مشرف بر محمدیه که قدمت آن به قرن‌ها پیش از بوجود آمدن شهر نایین می‌رسد، قرار گرفته است. قلعه عاشورگاه تقریبا از تمام نقاط محمدیه و از جاده نایین به انارک دیده می‌شود. به دلیل موقعیت سوق‌الجیشی این قلعه، احتمالا از آن به عنوان دژی دفاعی استفاده می‌شده است.

قلعه رستم

این قلعه در روستای بافران در شرق شهر نایین قرار گرفته است. متاسفانه، در حال حاضر، این بنا بسیار ویران شده است و در حال تخریب و ویرانی می باشد.

جاذبه های طبیعی اطراف شهر

در ادامه به معرفی آن دسته از جاذبه های گردشگری نایین می‌پردازیم که در طبیعت آن یافت می‌شوند.

روستای مشکنان

این روستا در بخش پایانی رودخانه زاینده رود قرار دارد. هوای تابستان این روستا گرم اما شب ها نسیم دلنشینی در آن می وزد. هوای زمستان این روستا نیز سرد وملایم است. این روستا در 45 کیلومتری نایین و در فاصله 85 کیلومتری اصفهان قراردارد.

روستای ورزنه

این روستا در جنوب غربی شهر نائین و در نزدیکی تالاب گاوخونی قرار دارد. روستای ورزنه جاذبه‌ای بکر برای کسانی است که به بازدید از کویر و شب‌های پر ستاره آن علاقه دارند. ورزنه به اندازه‌ای جذاب اشت که هر گاه به این ناحیه از ایران سفر کردید و در جستجوی جاهای دیدنی نایین بودید، باید حتما سری به اینجا بزنید. یکی از نکات جالب درباره روستای ورزنه، پوشش زنان این شهر است که اکثر آن‌ها چادر سفید به سر می‌کنند.

روستای نیستانک

این روستا از توابع شهرستان نایین در استان اصفهان است. فاصله آن تا این شهر 30 کیلومتر است. مردم این منطقه، خود آن را نیستانه می‌خوانند، و در متون تاریخی به نام‌های دیگری هم از آن یاد شده ‌است.

روستای بادافشان

در برخی از منابع از نام قدیم بادرود به نام باد افشان یاد كرده اند. قدیمی ترین منابع نیز این روستا را یک روستای ییلاقی معرفی نموده اند.

منطقه شكار ممنوع عباس آباد تنگلها

اين منطقه با وسعت 305854 هكتار در 100 كيلومتری شمال شرق شهر نايين واقع شده است. اين منطقه مشتمل بر دشتها و سلسله كوههای به هم پيوسته است، یک زيستگاه بكر و دست نخورده‌ را در قلب كوير برای انواع گونه‌های گياهی و جانوری فراهم آورده و یکی از جاذبه های گردشگری نایین است.

منطقه شکار ممنوع عباس‌آباد

این منطقه در شرق شهرستان نایین مابین شهر انارک و شهر بیاضه واقع شده و مشتمل بر دشت‌ها و رشته کوه‌های به هم پیوسته می‌باشد. منطقه شکار ممنوع عباس آباد با وسعت بیش از 300 هزار هکتار، زیستگاهی بکر و دست نخورده در قلب کویر برای انواع گونه‌های گیاهی و جانوری می‌باشد.

غار اژدها

از نایین که به سمت روستاهای سهیل و سپرو راهی شوید، پس از طی 30 کیلومتر غاری به نام غار اژدها وجود دارد. طول غار 50 متر است و به گفته اهالی روستا به این دلیل نام اژدها را بر غار گذاشته اند تا عوام از نام آن وحشت کرده و وارد غار نشوند.

کوه میل

این کوهستان بخشی از ارتفاعات مرکزی ایران است که دامنه جنوبی آن منتهی به بخش کوهپایه و دامنه شمالی آن منتهی به شهرستان نایین می‌باشد. مرتفع‌ترین قله آن، قله میل نام دارد که ارتفاع آن 3035 متر می‌باشد.

جغرافیای نایین

این شهر در استان اصفهان می باشد و در حاشیه دشت کویر واقع شده است. اقلیم نایین گرم و خشک است و روی زمینی صاف بدون پستی و بلندی واقع شده است. ارتفاع نایین از سطح دریا برابر با ۱۵۸۰ متر است. این شهر از جنوب غربی به رشته‌کوه «کوه سر» با حداکثر ارتفاع ۲۳۳۰ متر منتهی می‌شود که به‌عنوان بلندترین رشته‌کوه منطقه شناخته می شود.

در خصوص آب‌وهوای نایین باید گفت که حداکثر درجه حرارت این شهر 40.6 درجه‌ سانتی‌گراد، حداقل درجه حرارت آن منفی 10.6 درجه سانتی‌گراد و متوسط درجه‌ حرارت سالانه اش 16.7 درجه‌ سانتی‌‌گراد ثبت شده است. طبق همین گزارش، متوسط میزان بارندگی سالانه آن 116/9 میلی‌متر است.

نایین در ۱۷۰ کیلومتری یزد و ۱۴۰ کیلومتری شرق اصفهان قرار دارد. این شهر فاقد فرودگاه می‌باشد ولی می توانید از فرودگاه اصفهان یا یزد استفاده کنید. با اتومبیل شخصی و اتوبوس، هم می‌توانید به آن سفر کنید.

در 38 کیلومتری شهر نایین از طرف جاده یزد، ایستگاه راه آهن شهر قرار دارد. بنابراین، سفر با قطار به نایین می تواند ایده خوبی باشد.

با ماشین و اتوبوس از طریق بزرگراه های زیر می توانید به نایین برسید:

• از سمت تهران: تهران، کاشان، اردستان، نایین
• از سمت اصفهان: اصفهان، کوهپایه، نایین
• از سمت یزد: یزد، میبد، اردکان، نایین
• از سمت مشهد: مشهد، طبس، خور، انارک، نایین

جمعیت و اقتصاد نایین

بنا بر سرشماری مرکز آمار ایران، جمعیت شهرستان نایین در سال 2016 میلادی برابر با 86 هزار نفر اعلام شده است.

اقتصاد نایین از دورترین روزگار بر کشاورزی متکی بوده است. بیشتر باغ‌های این شهر را درختان انار و پسته تشکیل می‌دهد و کشت و کار نیز محدود به گندم و جو است. با حضور در داخل این شهر، براحتی می توانید متوجه وجود باغ و باغداران آن شوید.

در عین حال، صنایع دستی همواره بخش عمده ای از اقتصاد خان.اده های این شهر باستانی را تشکیل داده است. این شهر به وجود هنرهایی همچون عبا بافی، گلیم و فرش بافی شهرت داشته است.

تاریخ نایین

این شهر یکی از ۵ ولایت استان کوره (فارس) پایتخت هخامنشیان بوده و به ‌عنوان یکی از شهرهای واجد اهمیت در طول تاریخ از آن یاد شده است. در عصر ایلخانیان و دوران حکومت سلطان محمد خدابنده، نایین اهمیت زیادی پیدا کرد و سلطان محمد مساجد و بناهای باارزشی ازجمله مسجد بابا عبدالله را در شهر بنا کرد.

در عصر صفوی، نایین دوباره در مرکز توجه قرار گرفت و صفویان برج و باروی این شهر را مرمت کردند. در اوایل 1620 میلادی، اصفهان پایتخت شد و نایین هم به یکی از شهرهای این استان تبدیل شد. پیش از آن تاریخ، نایین در تقسیم‌ بندی استان یزد قرار داشت.

همه‌ی این حوادث تاریخی و فراز و نشیب‌ها باعث شده‌اند تا امروز جاذبه های گردشگری نایین در زمینه تاریخی بسیار متنوع و چشمگیر باشند.

نایین کجاست؟

شهر نایین در استان اصفهان و در حاشیه‌ی‌ دشت کویر واقع شده است. نایین تا شهر اصفهان حدود 150 کیلومتر فاصله دارد. موقعیت مکانی نایین را در زیر مشاهده می‌کنید:

پرسش‌های متداول درباره دیدنی های نایین

برای پیداکردن پاسخ سایر سؤال‌هایتان می‌توانید با ما از طریق بخش دیدگاه‌های همین پست در ارتباط باشید. ما در اسرع وقت به سؤال‌های شما پاسخ خواهیم داد.