برج مدور مراغه که یک آرامگاه به شمار می‌آید و هویت فرد مدفون در آن مشخص نیست، در واقع، کاربری دفاعی داشته است. این برج که از جاهای دیدنی مراغه به شمار می‌رود، در «خیابان موسوی» و با فاصله‌ی اندکی از یک بنای تاریخی دیگر به نام «گنبد کبود» قرار دارد. این اثر تاریخی در سال ۱۳۱۰ خورشیدی در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
ویژگی‌ها و سبک معماری برج مدور مراغه
در ساختمان این برج از مصالح مختلفی نظیر سنگ‌های آهکی و حجاری شده، آجرهای خشتی و ساروج استفاده کرده‌اند. در این میان، ساروج یکی از قدیمی‌ترین ملات‌های ایرانی محسوب می‌گردد که در گذشته کاربرد بسیاری داشته است. استفاده از این مصالح در بناها سبب می‌شد که این سازه‌ها، از استحکام خوبی برخوردار باشند.
علیرغم استفاده از مصالح ساروج، به مرور زمان و به دلیل بروز بلایای طبیعی، گنبد دو پوش و بام برج، تخریب شدند. سپس، در دوره‌های بعدی جهت جلوگیری از تخریب کامل سازه، یک بام شیروانی بر روی آن بنا نمودند که خصوصیات آن را اندکی تغییر داد.
این ساختمان دارای سردری با قاب و تاق هلالی شکل است که جلوه‌ی بسیار زیبایی دارد. در بالا و پایین این تاق هلالی، کتیبه‌ای مشاهده می‌شود که با آجر و کاشی‌های فیروزه‌ای، تزئین شدهاند. روی این کتیبه، نوشته‌ای با خط کوفی و تاریخ ۵۶۳ هجری قمری مشاهده می‌گردد. تاریخ مزبور زمان ساخت بنا را نشان می‌دهد.
برج مدور مراغه از این نظر که پیشرفت و تکامل نمای مینایی را به خوبی نشان می‌دهد، بسیار اهمیت دارد. این تکامل در فاصله‌ی کوتاهی از زمان ساخت بنای مزبور و بنای دیگری به نام «گنبد سرخ مراغه» اتفاق افتاده است.
ساختمان برج بر روی سکوی بلندی از سنگ قرار دارد و سردابی در مرکز آن مشاهده می‌شود. این سرداب، محل قرار گرفتن آرامگاه فردی است که هنوز نتوانسته‌اند به طور دقیق، هویت او را مشخص کنند.
در بالای سرداب مزبور، اتاقی موسوم به اتاق فوقانی مشاهده می‌شود. در گذشته، این اتاق دارای تزئینات گچبری بود که به مرور زمان از بین رفته است.
در نمای خارجی این ساختمان تزئینات اندکی به چشم می‌خورند و تنها شامل اِزاره‌های سنگی و آجرکاری معمولی است. فقط قسمت در ورودی ساختمان مزبور است که تزئینات بسیاری دارد.
بناهای موجود در مجاورت برج
در فاصله‌ی یک کیلومتری از ساختمان این برج، بناهای تاریخی متعددی به چشم می‌خورند که در زیر به معرفی آنها می‌پردازیم:
- گنبدهای مراغه یا مزارهای پنجگانه، گنبد سرخ، گنبد غفاریه و موزه‌ی ایلخانی مراغه
مختصری درباره گنبدهای مراغه
بنا بر کاوش‌های باستان‌شناسی، شهر مراغه به سبب داشتن هفت برج که به «گنبدهای مراغه» شهرت داشتند، در گذشته با عنوان «شهر برج‌ها» شناخته می‌شد. پیشینه‌ی این برج‌ها یا مزارها، به تمدن‌های پیش از اسلام و همچنین پس از اسلام باز می‌گردند.
هم اکنون، از ۷ برج مراغه تنها ۴ برج باقی مانده است. این برج‌ها با عناوین مختلفی شناخته می‌شوند که در زیر به شرح مختصری درباره آنها می‌پردازیم:
گنبد سرخ
از قدیمی‌ترین بناهای دوره اسلامی است که در جنوب غربی شهرستان مراغه واقع شده است.
گنبد کبود
بنائی متعلق به دوره سلجوقیان که تزئینات آن در مقایسه با بناهای معاصرِ خود، کم نظیر هستند. این بنای ده ضلعی، در دو طبقه و با تاق‌نما و حاشیه‌کاری منحصربه‌فردی ساخته شده است.
برج مدور مراغه
برجی است که شرح آن در این مقاله گذشت. این برج در فاصله ۱۰ متری از گنبد کبود قرار دارد.
گنبد غفاریه
این گنبد از جمله سازه‌های تاریخیِ متعلق به دوره ایلخانیان به شمار می‌آید که توسط سلطان «ابوسعید بهادر خان» بنا گردید. گنبد مزبور، بنائی مربع و آجری است که بر بالای یک سکوی سنگی و یک سردابه‌ی دخمه‌ای عمیق، قرار دارد.
شایان ذکر است به‌کارگیری سبک «معماری آذری» نیز در گنبدهای مذکور بسیار مشهود است. همچنین، با وجود گذشت سالیان طولانی از زمان ساخت این برج‌ها، هنوز پابرجا هستند.
با توجه به این‌که گنبدهای چهارگانه‌ی مزبور جزو آثار ارزشمند و تاریخی کشورمان به شمار می‌روند، لازم است در مرمت و نگهداری آنها توجه ویژه‌ای صورت بگیرد. این امر سبب می‌شود با حفظ ویژگی‌های این بناهای تاریخی، زمینه‌های لازم برای ثبت آنها در فهرست میراث جهانی یونسکو، فراهم گردد.
بازدید از برج مدور مراغه را در برنامه سفر خود بگنجانید
برج مدور مراغه از جمله بناهای تاریخی زیبا و ساده است. شما می‌توانید جهت بازدید از آن، از تورهای ایرانگردی استفاده کنید. دستی بر ایران پیشنهاد می‌کند ضمن بازدید از بنای مزبور و سایر جاذبه‌های گردشگری مراغه، نکات ذکر شده در منشور گردشگری مسئولانه را مد نظر قرار دهید.
برج مدور مراغه کجاست؟
این برج در خیابان اوحدی شهر مراغه، در خیابان موسوی واقع شده است. موقعیت مکانی دقیق این برج را در زیر مشاهده می‌کنید:
پرسش‌های متداول درباره برج مدور مراغه
برای پیدا کردن پاسخ سایر سوالهایتان می‌توانید با ما از طریق بخش دیدگاه‌های همین پست در ارتباط باشید. ما در اسرع وقت به سوال‌های شما پاسخ خواهیم داد.
قدمت برج مدور مراغه به چه زمانی برمی‌گردد؟
این برج در زمان سلجوقیان ساخته شده است و بیش از ۸۰۰ سال قدمت دارد.
کاربری برج مدور مراغه چه بوده است؟
به‌نظر می‌رسد این بنای تاریخی، کاربری دفاعی داشته است. البته مقبره‌ی فردی ناشناس نیز در سرداب برج وجود دارد.
استحکام برج‌های قدیمی مراغه به چه دلیل است؟
در بنای برج‌های مراغه از مصالح مختلفی نظیر سنگ‌های آهکی و حجاری‌شده، آجرهای خشتی و ساروج استفاده کرده‌اند که از این میان، ساروج که از قدیمی‌ترین ملات‌های ایرانی است، موجب استحکام این سازه‌ها شده است.
